Viêm màng mắt là gì

Viêm màng bồ đào là tình trạng sưng và kích ứng [viêm] bên trong mắt. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến lớp giữa của mắt [màng bồ đào], là lớp được cấu tạo từ 3 phần:

• Mống mắt: là phần tạo nên màu mắt;
• Thể mi: là cÆ¡ vòng nhỏ nằm sau mống mắt giúp cho mắt tập trung;
• Màng mạch: là lá»›p mô nằm giữa võng mạc và củng mạc, chứa các mạch máu và sắc tố giúp hấp thu ánh sáng thừa.

Màng bồ đào là nơi chứa hầu hết các mạch máu của mắt.

Cấu trúc của màng bồ đào

Viêm màng bồ đào có thể ảnh hưởng đến một hoặc cả hai mắt và có thể gây ra các triệu chứng ngắn hạn hoặc dài hạn. Các triệu chứng có thể tự khỏi và tái phát. Theo thời gian, tình trạng này có thể làm tổn thương hoặc phá hủy cấu trúc mắt và gây mất thị lực.

NGUYÊN NHÂN GÂY VIÊM MÀNG BỒ ĐÀO?

Tình trạng này có thể gây ra bởi:

• Tình trạng nhiá»…m khuẩn khởi phát từ trong mắt hoặc lây lan đến mắt có thể do:

• Vi rút, ví dụ nhÆ° bệnh zona, quai bị hoặc herpes
• Nấm, ví dụ nhÆ° histoplasmosis
• Ký sinh trùng, ví dụ nhÆ° toxoplasmosis
• Vi khuẩn, ví dụ nhÆ° bệnh giang mai, bệnh lao hoặc bệnh Lyme.

• Các bệnh gây viêm ảnh hưởng đến các bá»™ phận khác của cÆ¡ thể, nhÆ° viêm khá»›p, cÅ©ng có thể ảnh hưởng đến mắt;
• Các bệnh tá»± miá»…n trong đó hệ thống bảo vệ cÆ¡ thể [hệ miá»…n dịch] tấn công chính các mô của cÆ¡ thể;

• Tổn thÆ°Æ¡ng mắt:
  • Kết quả từ việc tổn thÆ°Æ¡ng mắt
  • Tình trạng viêm ở má»™t bên mắt có thể gây tổn thÆ°Æ¡ng nghiêm trọng cho bên mắt còn lại [viêm màng bồ đào giao cảm].

Tuy nhiên, gần một nửa số trường hợp mắc bệnh không thể tìm ra nguyên nhân cụ thể. Đây gọi là tình trạng viêm màng bồ đào tự phát.

CÁC TRIỆU CHỨNG CỦA VIÊM MÀNG BỒ ĐÀO LÀ GÌ?

Các triệu chứng của viêm màng bồ đào gồm có:

• Đau mắt [thường cảm thấy Ä‘au âm ỉ bên trong và xung quanh mắt];
• Đỏ mắt;
• Tầm nhìn mờ hoặc bị kéo mây;
• Nhạy cảm vá»›i ánh sáng [chứng sợ ánh sáng];
• Xuất hiện các chấm Ä‘en lÆ¡ lá»­ng trÆ°á»›c mắt [hiện tượng ruồi bay].

Các triệu chứng có thể hình thành đột ngột hoặc từ từ sau một vài ngày.

Các triệu chứng

Có trường hợp bị “đỏ mắt” đơn giản nhưng trên thực tế có thể là tình trạng viêm màng bồ đào nghiêm trọng. Khi mắt bị đau hoặc đỏ và không thể tự khỏi một cách nhanh chóng, hoặc khi có sự thay đổi bất thường về thị lực thì nên thăm khám với bác sĩ chuyên khoa mắt [bác sĩ nhãn khoa] vì điều trị bệnh viêm màng bồ đào càng sớm thì khả năng thành công càng cao.

VIÊM MÀNG BỒ ĐÀO ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN BẰNG CÁCH NÀO?

Thông thường, tình trạng này được bác sĩ nhãn khoa chẩn đoán. Bác sĩ nhãn khoa sẽ tiến hành thăm khám mắt toàn diện. Việc thăm khám có thể bao gồm:

• Kiểm tra thị lá»±c bằng bảng Ä‘o thị lá»±c;
• Thăm khám bằng đèn soi để quan sát bên trong mắt [đèn soi đáy mắt hoặc đèn khe sinh hiển vi]. Thuốc nhỏ mắt có thể được sá»­ dụng để làm mở rá»™ng [giãn] đồng tá»­ giúp quan sát bên trong mắt dá»… dàng;
• Kiểm tra nhãn áp.

Bệnh nhân có thể cần phải thực hiện thêm các khảo sát, đặc biệt là khi bác sĩ nhãn khoa nghi ngờ có các vấn đề tiềm ẩn, nếu đã phát hiện từng có các đợt viêm màng bồ đào trước đây, hoặc đợt viêm màng bồ đào lần này nghiêm trọng hoặc ảnh hưởng đến cả hai mắt. Các khảo sát này có thể bao gồm chụp cắt lớp đáy mắt , là kỹ thuật chụp các hình ảnh đặc biệt của mắt, xét nghiệm máu và cũng có thể chụp X-quang.

Bệnh nhân có thể phải gặp các bác sĩ chuyên khoa để giúp xác định các tình trạng tiềm ẩn.

VIÊM MÀNG BỒ ĐÀO ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO?

Việc điều trị viêm màng bồ đào giúp giảm đau và khó chịu trong mắt, chữa trị các nguyên nhân  tiềm ẩn [nếu có] và giảm viêm. Việc này có thể giúp ngăn ngừa tình trạng mất thị lực vĩnh viễn hoặc các biến chứng khác. Việc điều trị thường bao gồm:

Thuốc nhỏ mắt có chứa steroid

• Thuốc nhỏ mắt có chứa steroid thường được dùng để giảm viêm khi bị viêm màng bồ đào. Loại thuốc nhỏ mắt này dùng Ä‘iều trị chính cho viêm màng bồ đào và có thể là loại thuốc Ä‘iều trị duy nhất cho các đợt tấn công nhẹ. Ví dụ về các loại thuốc nhỏ mắt có chứa steroid bao gồm thuốc nhỏ mắt prednisolone và
• Mặc dù thuốc nhỏ mắt chứa steroid thường mang lại hiệu quả tốt, nhÆ°ng trong má»™t số trường hợp vẫn xảy ra các tác dụng phụ và đôi khi rất nghiêm trọng. Vì vậy, thuốc nhỏ mắt chứa steroid thường chỉ được bác sÄ© nhãn khoa kê toa và theo dõi tình trạng này. Điều quan trọng là trÆ°á»›c khi sá»­ dụng steroid phải đảm bảo người bệnh không bị nhiá»…m vi rút herpes simplex [còn gọi là vi rút gây bệnh giá»™p môi] ở mắt .
• Các tác dụng phụ đôi khi có thể xảy ra bao gồm loét giác mạc, tình trạng này có thể gây Ä‘au nhiều và ảnh hưởng đến thị lá»±c. Nếu sá»­ dụng thuốc nhỏ mắt chứa steroid trong má»™t thời gian dài, thuốc có thể làm mờ thể thủy tinh [đục thủy tinh thể] hoặc tăng nhãn áp bên trong mắt [bệnh glaucoma].

Các phương pháp điều trị giảm đau và giảm khó chịu

• Thuốc nhỏ mắt Cycloplegic: thuốc nhỏ mắt liệt Ä‘iều tiết giúp giảm Ä‘au bằng cách làm mở rá»™ng [làm giãn] đồng tá»­ bên trong mắt để cÆ¡ trong thể mi được thÆ° giãn. NhÆ° vậy, mống mắt bị viêm có thể được nghỉ ngÆ¡i và phục hồi. Tuy nhiên, thuốc nhỏ mắt có má»™t số tác dụng phụ là có thể làm cho đồng tá»­ mở lá»›n, mắt bị mờ tạm thời và khó tập trung. Khi thuốc hết tác dụng thì các tác dụng phụ này sẽ biến mất. Nếu không sá»­ dụng các loại thuốc nhỏ mắt này, tình trạng viêm mống mắt có thể làm cho mống mắt dính vào thể thủy tinh và gây sẹo vÄ©nh viá»…n.
• Kính râm: nếu có các triệu chứng nhạy cảm ánh sáng chói [chứng sợ ánh sáng], thì việc mang kính râm có thể giúp giảm triệu chứng này.
• Thuốc giảm Ä‘au: các loại thuốc giảm Ä‘au nhÆ° paracetamol cÅ©ng có thể mang lại hiệu quả.

Thuốc steroid đường uống hoặc đường tiêm

• Trong trường hợp viêm màng bồ đào nghiêm trọng, đôi khi phải tiêm thuốc steroids vào bên trong hoặc xung quanh mắt.
• Ngoài ra, thuốc có thể được dùng qua đường uống. Các loại thuốc steroid có thể có tác dụng phụ khi sá»­ dụng quá má»™t tuần. Các tác dụng này bao gồm làm ‘mỏng’ xÆ°Æ¡ng [loãng xÆ°Æ¡ng], mỏng da, tăng cân, teo cÆ¡ và thường làm tăng nguy cÆ¡ nhiá»…m khuẩn.

Thuốc ức chế miễn dịch

• Khi cần Ä‘iều trị viêm màng bồ đào bằng steroid trong thời gian lâu hÆ¡n, có thể phải dùng thêm loại thuốc thứ hai gọi là thuốc ức chế miá»…n dịch.
• Thuốc này có thể giúp giảm lượng steroids cần thiết và/hoặc giúp kiểm soát tình trạng viêm màng bồ đào nếu thuốc steroid không mang lại hiệu quả.

Điều trị các nguyên nhân tiềm ẩn

• Nếu có các nguyên nhân tiềm ẩn gây bệnh viêm màng bồ đào, cần phải Ä‘iều trị các nguyên nhân này [nếu có thể].
• Điều này có nghÄ©a là phải Ä‘iều trị bất kỳ bệnh tá»± miá»…n, bệnh gây viêm hoặc tình trạng nhiá»…m khuẩn tiềm ẩn nào.

CÁC BIẾN CHỨNG CỦA BỆNH VIÊM MÀNG BỒ ĐÀO

Bệnh viêm màng bồ đào nếu không được điều trị nhanh chóng thì có thể gây mất thị lực vĩnh viễn. Ngoài ra, bệnh còn có thể gây ra các biến chứng như tăng nhãn áp bên trong mắt [bệnh glaucoma]. Các biến chứng này có thể tự gây ảnh hưởng đến thị lực. Nếu không phát hiện sớm các biến chứng thì đôi khi có thể gây tác hại cho mắt nhiều hơn bệnh viêm màng bồ đào tiềm ẩn.

Các biến chứng của bệnh viêm màng bồ đào có thể do ảnh hưởng của tình trạng viêm bên trong mắt. Một trong số biến chứng này có thể do phương pháp điều trị để kiểm soát tình trạng viêm bằng steroid gây ra. Mặc dù vậy, như một nguyên tắc chung, việc dùng steroid đủ liều để kiểm soát bệnh viêm màng bồ đào thường sẽ cho kết quả tốt hơn khi sử dụng quá ít steroid và không kiểm soát được tình trạng viêm. Đôi khi, các biến chứng của bệnh viêm màng bồ đào có thể xảy ra bao gồm:

• Dính mống mắt: tình trạng “dính” các “dải” mô có thể hình thành giữa mống mắt và thể thủy tinh do viêm. Thuốc nhỏ mắt có tác dụng mở rá»™ng [làm giãn] đồng tá»­ sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng dính mống mắt;
• Bệnh glaucoma: tình trạng viêm mắt có thể làm cho nhãn áp bên trong mắt tăng và gây bệnh glaucoma. Việc sá»­ dụng steroids cÅ©ng có thể làm tăng nhãn áp Ä‘á»™t ngá»™t, đặc biệt nếu bạn đã bị bệnh glaucoma. Nếu không được Ä‘iều trị, bệnh glaucoma có thể gây mất thị lá»±c;
• Phù hoàng Ä‘iểm: đây là thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng tích tụ dịch phía sau mắt quanh hoàng Ä‘iểm trên võng mạc. Tình trạng này có thể gây mất thị lá»±c vÄ©nh viá»…n. Ngoài ra, các lá»— có thể hình thành trên hoàng Ä‘iểm gây mất thị lá»±c má»™t số Ä‘iểm trên võng mạc.
• Đục thủy tinh thể: tình trạng viêm mắt có thể làm mờ thể thủy tinh [đục thủy tinh thể]. Ngoài ra, đục thủy tinh thể còn có thể do dùng thuốc steroid kéo dài. Nếu tình trạng đục thủy tinh thể ngày càng chuyển biến xấu và không được Ä‘iều trị thì có thể gây mất thị lá»±c;
• Bong võng mạc: tình trạng viêm có thể làm cho võng mạc bị ‘co rút’, sau đó ‘tách rời” hoặc bị bong ra khỏi các mạch máu bên dÆ°á»›i. Tình trạng này có thể làm cho bạn thấy có ánh sáng nhấp nháy, hiện tượng ruồi bay và các vấn đề về thị lá»±c. Khi nghi ngờ bị tình trạng bong võng mạc, hãy liên hệ vá»›i bác sÄ© nhãn khoa ngay lập tức vì thông thường việc Ä‘iều trị khẩn cấp là cần thiết.

TRIỂN VỌNG [TIÊN LƯỢNG] VỀ BỆNH VIÊM MÀNG BỒ ĐÀO RA SAO?

Thông thường, bệnh viêm màng bồ đào nếu được điều trị càng sớm thì triển vọng càng cao và bệnh càng nhanh khỏi. Tuy nhiên, bệnh có thể tái phát, đặc biệt nếu có liên quan đến các bệnh lý tiềm ẩn như bệnh gây viêm hoặc tự miễn.

Bệnh viêm màng bồ đào đôi khi có thể kéo dài [mãn tính] mặc dù đã được điều trị sớm và đầy đủ.

Một số người bị bệnh viêm màng bồ đào tái phát phải học cách nhận biết các triệu chứng. Đôi khi, những người này sẽ được chỉ định các loại thuốc nhỏ mắt chứa steroid để dự phòng và bắt đầu sử dụng khi các triệu chứng thông thường tái phát. Những người bị viêm màng bồ đào mãn tính hoặc tái phát thường phải được điều trị dài hạn với bác sĩ nhãn khoa hoặc kiểm tra sức khỏe thường xuyên tại phòng khám ngoại trú.

Viêm màng bồ đào do nhiễm trùng thường tự khỏi khi tình trạng nhiễm trùng được điều trị và không tái phát.