Vũ trụ có Báo nhiều hành tinh có sự sống

Ngày càng phát hiện ra nhiều dải ngân hà lớn và phức tạp

Hãng thông tấn AP dẫn lời các nhà khoa học mới đây cho biết, đã có rất nhiều kính thiên văn siêu hiện đại được bỏ ra quan sát để đếm sao, thông thường có nhiều dải ngân hà tương tự như dải ngân hà của chúng ta, tuy nhiên có nhiều dải rất phức tạp, sao chồng lên sao gây khó khăn cho việc quan sát của các nhà khoa học. Theo GS về Thiên văn học Pieter van Dokkum tại ĐH Yale, có nhiều sự phức tạp trong tính toán, trong tương lai các nhà khoa học sẽ loại bỏ cách tính khuôn mẩu như tính số dải ngân hà sau đó tính ra số sao, vì thực tế có nhiều dải lớn, phát triển sớm và nhanh hơn những gì dải ngân hà chúng ta đang ở. Còn GS Richard Ellis tại Viện Công nghệ California thì cho rằng, khám phá này là rất quan trọng, để chúng ta biết rằng, những gì chúng ta hiểu biết về vũ trụ là rất mong manh.

Sử dụng kính viễn vọng khổng lồ Keck Observatory ở bang Hawaii (Mỹ) các nhà khoa học đã phát hiện ra những vệt sáng đỏ từ 8 hình elip khổng lồ, cách trái đất từ 50-300 triệu năm ánh sáng, trong các dải ngân hà này, số các vì sao nhiều hơn 20 lần số các vì sao trong dải ngân hà của chúng ta. Phát hiện trên giúp các nhà khoa học tính lại các ngôi sao trên bầu trời kỹ hơn.

Nhiều ngôi sao có những dấu hiệu của sự sống

Trên cơ sở nghiên cứu về sự tồn tại cuộc sống trên các hành tinh khác, các nhà khoa học cho rằng, trong số các ngôi sao trên, có những ngôi sao không quá nóng, không quá lạnh, có thể tồn tại sự sống của con người và sinh vật. Hành tinh của chúng ta là quá xa và quá nhỏ trong hệ mặt trời nên trước mắt chúng ta chỉ phát hiện ra số lượng các ngôi sao một cách tương đối, còn để biết các hành tinh đó có sự sống hay không là một vấn đề khó khăn, vì kính thiên văn của chúng ta còn hạn chế để quan sát các ngôi sao này. Chính trái đất của chúng ta cũng đã từng tồn tại sự sống sau đó bị diệt vong, quá trình này lặp đi lặp lại nhiều lần. Các nhà khoa học cũng cho hay, cứ một trong 4 hành tinh trong dải ngân hà là có kích cỡ cấu tạo như hành tinh chúng ta, còn khu vực có tên "Goldilocks" thì có nhiều hành tinh tựa trái đất chúng ta về độ ẩm, không quá nóng, không lạnh quá.

Phát hiện mới đây của các nhà khoa học tại Công viên Quốc gia Yosemite ở California (Mỹ) đã cho thấy, có nhiều sinh vật sống được trong môi trường chất độc arsen mà không cần khoảng không khí cần thiết như ở con người, điều này để tin vào triển vọng có nhiều hành tinh có sự sống vì các hành tinh này thường có nhiều arsen hơn cả hành tinh của chúng ta từng có. GS Lewis Dartnell, nhà sinh vật học vũ trụ tại Trung tâm Khoa học hành tinh London (Anh) cho rằng, khi phát hiện ra sinh vật sử dụng arsen là chất dinh dưỡng, sẽ có nhiều dạng sự sống tồn tại, trong đó có cả người ngoài hành tinh. Các nhà khoa học cũng cho hay, sự sống trên trái đất của chúng ta từng bắt nguồn từ hàng trăm ngàn tỷ tỷ năm trước, tựa như nhiều hành tinh khác. Tuy vậy, tồn tại sự sống của các loại vi khuẩn trên các hành tinh là rất nhiều, còn tồn tại cuộc sống của con người thông minh như trên trái đất chúng ta là phần nhỏ.

Vũ trụ có Báo nhiều hành tinh có sự sống
 Kính viễn vọng khổng lồ Keck Observatory ở bang Hawait ( Mỹ)

Trước đây, kính thiên văn có nhiều hạn chế nên các nhà khoa học chỉ có thể quan sát và đếm được 500 ngôi sao trong hệ mặt trời. Trong một tuyên bố mới đây của các nhà khoa học cho thấy, rất nhiều hành tinh kiểu trái đất đã được phát hiện, đó là những hành tinh đá cỡ gấp 3 lần trái đất, quỹ đạo các ngôi sao này cách xa khoảng 20 năm ánh sáng. Các hành tinh trên có áp suất và trọng lượng như của trái đất và thậm chí có cả nước trên bề mặt.

Những phát hiện trên đến sau 3 năm kể từ khi các nhà khoa học phát hiện ra hành tinh nhỏ, màu đỏ có nhiều thích hợp cho sự sống có tên Gliese 581 trong chòm sao Libra. Có hàng ngàn tỷ các hành tinh kiểu trái đất chuyển động quanh sao này. Riêng hành tinh có tên Glieseg, cách xa trái đất của chúng ta 118.000 tỷ dặm, khoảng 20 năm ánh sáng, được cho là có sự sống. Theo các nhà khoa học, các vật thể thấp, nhỏ, màu đỏ chúng ta thường nhìn thấy trên bầu trời cũng làm tăng số hành tinh di chuyển quanh quỹ đạo các sao, những ngôi sao kỳ quặc này thích hợp cho sự sống ngoài trái đất. Những ngôi sao nhỏ đỏ trên được phát hiện là có lịch sử tồn tại hơn 10 tỷ năm, thời gian đủ để cho các sự sống phức tạp tiến hóa. Phát hiện trên cho thấy, những ảnh hưởng của lực hấp dẫn lên các dải ngân hà song không thể bảo vệ một cách trực tiếp.

Không ít nhà khoa học của NASA cho rằng, trên những hành tinh nhỏ trên có tồn tại “người xanh”, đây là cơ sở để nhiều nhà khoa học tiên đoán rằng, có sự sống của người ngoài hành tinh. Một nhà khoa học của NASA không thể dấu những kết quả nghiên cứu của mình đã nói với hàng truyền thông MSNBC, “thật khó với tôi để thuyết phục mọi người hiểu về người ngoài hành tinh. Đây là thông tin khá nhạy cảm nhưng nó là sự thực”. Một thông tin mới đây được báo chí phanh phui cho thấy, thời gian gần đây NASA liên tục có các “Diễn đàn người ngoài hành tinh”. Có nhiều ý kiến cho rằng, vì chính phủ nhiều nước cấm loan báo những thông tin một cách rộng rãi nên việc công bố còn nhiều hạn chế.

Vũ trụ có Báo nhiều hành tinh có sự sống

Ảnh minh họa. Nguồn: nasa.gov

Các nhà khoa học trên thế giới tiếp tục nghiên cứu và tìm kiếm sự sống bên ngoài Trái Đất. Theo một nghiên cứu mới công bố trên trang livescience.com ngày 31/8, vũ trụ có nhiều hành tinh và trong số đó có thể có sự sống mặc dù điều kiện không giống như Trái Đất.

Trong nghiên cứu mới này, các chuyên gia trường Đại học Cambridge của Anh xác định có nhiều dạng hành tinh, trong đó có Hycean - lớn gấp 2,5 lần Trái Đất và là các hành tinh đại dương có bầu khí quyển giàu hydro ngoài hệ Mặt Trời.

Nơi đây hứa hẹn là 'điểm đến an toàn' cho những loại vi sinh vật tương tự như những loài có thể phát triển mạnh trong một số môi trường khắc nghiệt nhất ở Trái Đất.

Chủ nhiệm công trình nghiên cứu, chuyên gia Nikku Madhusudhan, thuộc Viện Thiên văn học tại Đại học Cambridge, các hành tinh Hycean mở ra hướng đi mới cho các nhà khoa học trong việc tìm kiếm sự sống ở ngoài vũ trụ.

Các hành tinh Hycean cũng rất đa dạng. Một số có quỹ đạo gần với các ngôi sao, một số lại có quỹ đạo xa và nhận được rất ít bức xạ của ngôi sao. Nhưng các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng sự sống vẫn có thể tồn tại ngay tại những vùng đại dương khắc nghiệt như vậy.

Đồng tác giả nghiên cứu Anjali Piette nhấn mạnh: 'Thật thú vị khi thấy rằng các điều kiện sống có thể tồn tại trên các hành tinh rất khác so với Trái Đất'. Ngoài ra, các hành tinh Hycean dường như là nơi thích hợp để giới khoa học tìm kiếm các loại khí có đặc trưng sinh học tiềm năng như oxy và methane.

Các chuyên gia của Viện Thiên văn học tại Đại học Cambridge hy vọng sẽ xác định được một số hành tinh Hycean sau khi Kính viễn vọng không gian James Webb trị giá 9,8 tỉ USD của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) được phóng lên không gian vào cuối năm nay.

Nguồn: Thông tấn xã Việt Nam

Nhưng phát hiện gần đây về phosphine sinh học có thể có trong các đám mây của sao Kim nhắc nhở chúng ta rằng ít nhất một số thành phần này cũng tồn tại ở những nơi khác trong hệ mặt trời. Vậy đâu là những địa điểm hứa hẹn nhất cho sự sống ngoài Trái đất?

Sao Hỏa

Vũ trụ có Báo nhiều hành tinh có sự sống
Sao Hỏa có các chỏm băng ở hai cực của hành tinh. Ảnh: ESA.

Sao Hỏa là một trong những thế giới giống Trái đất nhất trong hệ mặt trời. Hành tinh này có một ngày 24,5 giờ, các chỏm băng ở hai cực mở rộng và co lại theo mùa và một loạt các đặc điểm bề mặt được tạo nên do nước trong suốt lịch sử của hành tinh.

Việc phát hiện một hồ nước bên dưới chỏm băng ở cực nam và khí mê-tan trong khí quyển sao Hỏa (thay đổi theo mùa và thậm chí cả thời gian trong ngày) khiến sao Hỏa trở thành một ứng cử viên rất thú vị cho sự sống. Mê-tan rất quan trọng vì nó có thể được tạo ra bởi các quá trình sinh học. Nhưng nguồn gốc thực sự của khí mê-tan trên sao Hỏa vẫn chưa được biết đến.

Có thể sự sống đã có được chỗ đứng vững chắc, với bằng chứng cho thấy hành tinh này từng có một môi trường lành tính hơn nhiều. Ngày nay, sao Hỏa có bầu khí quyển rất mỏng, khô, gần như hoàn toàn là carbon dioxide. Điều này khiến sao Hỏa chịu nhiều bức xạ mặt trời và vũ trụ. Nếu sao Hỏa giữ lại được một trữ lượng nước bên dưới bề mặt của nó, thì không phải là không thể có sự sống.

Europa

Vũ trụ có Báo nhiều hành tinh có sự sống
Bề mặt băng giá của Europa là một dấu hiệu tốt cho sự sống ngoài hành tinh. Ảnh: NASA.

Europa được phát hiện bởi Galileo Galilei vào năm 1610, cùng với ba mặt trăng khác lớn hơn của sao Mộc. Nó nhỏ hơn một chút so với mặt trăng của Trái đất và quay quanh sao Mộc ở khoảng cách khoảng 670.000 km, cứ 3,5 ngày một lần.

Europa liên tục bị ép và kéo giãn bởi các trường hấp dẫn cạnh tranh của sao Mộc và các mặt trăng Galilean khác, theo một quá trình được gọi là uốn thủy triều.

Mặt trăng Europa được cho là có một thế giới hoạt động về mặt địa chất, giống như Trái đất, vì sức ép mạnh của thủy triều làm nóng phần kim loại đá bên trong và khiến nó nóng chảy một phần.

Bề mặt của Europa là một vùng băng nước rộng lớn. Nhiều nhà khoa học cho rằng bên dưới bề mặt đóng băng là một lớp nước lỏng tạo ra một đại dương trên toàn hành tinh.

Bằng chứng cho đại dương này là các mạch nước phun trào qua các vết nứt trên bề mặt băng. Từ trường yếu và địa hình hỗn loạn trên bề mặt có thể đã bị biến dạng bởi các dòng hải lưu xoáy bên dưới. Tấm chắn băng giá này cách ly đại dương dưới bề mặt khỏi cái lạnh cực độ và áp suất của không gian, cũng như các vành đai bức xạ dữ dội của sao Mộc.

Ở dưới đáy của thế giới đại dương này, các nhà khoa học tưởng tượng có thể tìm thấy các miệng phun thủy nhiệt và núi lửa. Trên Trái đất, những đặc điểm như vậy thường hỗ trợ các hệ sinh thái rất phong phú và đa dạng.

Enceladus

Vũ trụ có Báo nhiều hành tinh có sự sống
Ảnh cắt từ clip theo dõi chùm tia mặt trăng của sao Thổ Enceladus. Nguồn: NASA. 

Giống như Europa, Enceladus là một mặt trăng phủ băng với một đại dương nước lỏng dưới bề mặt. Enceladus quay quanh sao Thổ và lần đầu tiên được các nhà khoa học chú ý đến như một thế giới tiềm năng có thể sinh sống được sau khi phát hiện bất ngờ về các mạch nước phun khổng lồ gần cực nam của hành tinh này.

Những tia nước thoát ra từ các vết nứt lớn trên bề mặt và do trường hấp dẫn yếu của Enceladus, nước phun ra ngoài không gian. Chúng là bằng chứng rõ ràng về một kho chứa nước lỏng dưới lòng đất.

Không chỉ phát hiện nước trong các mạch ngầm mà còn có một loạt các phân tử hữu cơ và quan trọng là các hạt đá silicat nhỏ chỉ có thể hình thành nếu nước dưới đại dương tiếp xúc đá dưới đáy đại dương ở nhiệt độ ít nhất 90˚C. Đây là bằng chứng mạnh mẽ cho sự tồn tại của các miệng phun thủy nhiệt dưới đáy đại dương, cung cấp hóa chất cần thiết cho sự sống và các nguồn năng lượng.

Titan

Vũ trụ có Báo nhiều hành tinh có sự sống
Bầu khí quyển của Titan giống như một quả bóng màu cam mờ. Ảnh: NASA.

Titan là mặt trăng lớn nhất của sao Thổ và là mặt trăng duy nhất trong hệ mặt trời có bầu khí quyển đáng kể. Bầu khí quyển ở đây chứa một lớp sương mù dày màu cam gồm các phân tử hữu cơ phức tạp và một hệ thống thời tiết khí mê-tan thay cho nước, với những cơn mưa theo mùa, thời kỳ khô hạn và những cồn cát do gió tạo ra trên bề mặt.

Khí quyển bao gồm chủ yếu là nitơ, một nguyên tố hóa học quan trọng để tạo ra các protein trong tất cả các dạng sống đã biết. Các quan sát bằng radar đã phát hiện ra sự hiện diện của các dòng sông và hồ mê-tan lỏng và etan và có thể là sự hiện diện của các núi lửa băng, là một loại núi lửa phun chất bay hơi như nước, amoniac hoặc mê-tan, thay vì dung nham. Điều này cho thấy Titan, giống như Europa và Enceladus, có trữ lượng nước lỏng dưới bề mặt.

Ở khoảng cách xa so với Mặt trời, nhiệt độ bề mặt trên Titan là -180˚C, quá lạnh để nước giữ được dạng lỏng. Tuy nhiên, các hóa chất dồi dào có sẵn trên Titan đã làm dấy lên suy đoán rằng các dạng sống có khả năng tạo ra những chất hóa học cơ bản khác cho các sinh vật trên cạn có thể tồn tại ở đó.

HOÀNG DƯƠNG (Theo The Conversation)