Xẹp đốt sống có thể xảy ra ở bất cứ đối tượng nào, tuy nhiên chủ yếu là xảy ra ở người lớn tuổi. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến xẹp đốt sống lưng, nhưng nguyên nhân thường chủ yếu là do thoái hóa hoặc do chấn thương. Khi bị xẹp đốt sống, người bệnh cần phải điều trị càng sớm càng tốt, tránh gây đau đớn cho người bệnh, hạn chế những biến chứng nguy hiểm, gây ảnh hưởng đến khả năng vận động.
Nguyên nhân xẹp đốt sống
Xẹp đốt sống là gì?
Xẹp đốt sống hay còn được gọi là lún đốt sống, đây là tình trạng phần thân đốt sống không giữ được chiều cao ban đầu, khiến gây tổn thương vùng cột sống và khiến cho người bệnh bị đau. Nguyên nhân gây ra xẹp đốt sống có liên quan đến yếu tố của tuổi tác và xẹp đốt sống có thể làm nguy cơ gãy đốt sống tăng cao, khả năng vận động của người bệnh bị ảnh hưởng.
Xẹp đốt sống
Các nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ người bị gãy xẹp đốt tăng dần theo độ tuổi, xẹp đốt sống xảy ra ở nữ giới nhiều hơn nam giới, đặc biệt là với những người bị loãng xương.
Theo Tổ chức Loãng xương Quốc tế [IOF] ước tính, ở độ tuổi 65, 1% phụ nữ và 0,5% nam giới sẽ bị chèn ép đốt sống cấp tính. Những người đã từng bị xẹp lún đốt sống do loãng xương sẽ có nguy cơ bị gãy lún lần hai cao hơn so với người khác đến 5 lần.
Xẹp đốt sống có nguy hiểm không?
Xẹp đốt sống rất nguy hiểm. Bởi nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng phác đồ, bệnh có thể gây ra tình trạng:
- Đốt sống biến dạng làm mất chiều cao, gù lưng, vẹo cột sống
- Đốt sống bị xẹp làm chèn ép, đè nén lên các cơ quan nội tạng
- Ảnh hưởng đến độ cân bằng của cột sống, thúc đẩy nguy cơ thoái hóa
- Biến chứng tổn thương dây thần kinh, gây tê, đau nhức và tàn phế
Xẹp đốt sống có chữa được không?
Cùng với sự tiến bộ của y học hiện đại, các trang thiết bị tối tân, hiện nay xẹp đốt sống có thể được chữa khỏi bằng rất nhiều phương pháp.
Tuy nhiên, các chuyên gia cơ xương khớp cũng khuyến cáo rằng, khi phát hiện các triệu chứng bất thường của đốt sống, người bệnh nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa, uy tín, càng sớm càng tốt để đảm bảo hiệu quả điều trị, tiết kiệm chi phí và tránh gặp biến chứng nguy hiểm.
Triệu chứng xẹp đốt sống là gì?
Thực tế cho thấy, các trường hợp gãy lún cột sống không được chẩn đoán chiếm khoảng 2/3 nguyên nhân chủ yếu là do không gây ra triệu chứng hay dấu hiệu rõ rệt. Thậm chí, nhiều người còn nhầm lẫn đó là cơn đau lưng do tuổi tác và viêm khớp.
Các triệu chứng lâm sàng chính của xẹp đốt sống bao gồm bất kỳ biểu hiện nào sau đây, có thể là đơn lẻ hoặc kết hợp với nhau:
- Độ đau tăng lên khi đứng hoặc đi bộ
- Cường độ đau giảm khi nằm nghỉ
- Đột ngột xuất hiện tình trạng đau lưng
- Giảm chiều cao, gù lưng
- Biến dạng cột sống và gây tàn tật
- Khả năng di động cột sống bị hạn chế
Phân loại xẹp đốt sống
Theo các chuyên gia cơ xương khớp, xẹp đốt sống được chia thành 2 loại:
Xẹp đốt sống lưng
Đốt sống lưng nằm giữa xương sườn và xương chậu, đây là vùng gánh chịu trọng lực nhiều nhất cơ thể. Vị trí đốt sống lưng thường bị lún xẹp là L1, L2 và L5. Khi bị xẹp đốt sống lưng, người bệnh sẽ có triệu chứng đau nhức. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, thì các đốt sống sẽ dính lại với nhau và gây ra bệnh thoát vị đĩa đệm và thoái hóa cột sống, khi đó khả năng vận động của người bệnh sẽ bị ảnh hưởng.
Xẹp đốt sống lưng
Xẹp đốt sống ngực
Xẹp đốt sống ngực là một trong những trường hợp phổ biến nhất của xẹp đốt sống, thường vị trí xẹp sẽ ở cạnh nơi tiếp giáp đốt sống lưng L1. Các đốt sống này nằm ở khu vực trung tâm, bảo vệ các cơ quan quan trọng của cơ thể như phổi, tim… và có tác dụng giúp cố định xương sườn. Biểu hiện của tình trạng lún xẹp đốt sống ngực đó là xuất hiện những cơn đau tăng lên khi người bệnh hít thở sâu, ho… Trong trường hợp nặng, bệnh ảnh hưởng đến dây thần kinh, gây tắc ruột, đau đớn nhiều và có thể dẫn đến tổn thương phổi.
Nguyên nhân gây lún xẹp đốt sống
Lún xẹp đốt sống có nhiều nguyên nhân gây lên, tuy nhiên theo các bác sĩ thì nguyên nhân chủ yếu là do chấn thương, loãng xương và một số bệnh lý.
Chấn thương
Một số trường hợp bị lún xẹp đốt sống là do đốt sống chịu một lực lớn gây chấn thương. Cụ thể như là tai nạn giao thông, tai nạn lao động, té ngã trong sinh hoạt hàng ngày… Nhất là các tư thế khi bị té của người bệnh: ngã từ trên cao, ngã ngồi đập mông xuống đất gây xẹp, gãy đốt sống.
Loãng xương
Loãng xương xảy ra khi tuổi tác tăng cao, đây cũng chính là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng xẹp đốt sống. Khi xương trở nên xốp, mềm theo thời gian, lúc này các đốt sống sẽ không còn đủ cứng để hỗ trợ cột sống trong các hoạt động hàng ngày. Vì thế, khi người bệnh cúi xuống để nhấc một vật, ho hoặc hắt hơi cũng có thể gây ra tình trạng xẹp lún đốt sống, nếu bị loãng xương nghiêm trọng.
Các bệnh lý khác
Xẹp đốt sống cũng có thể do một số bệnh lý ác tính như ung thư xương hay do ung thư di căn, bệnh viêm xương biến dạng Paget, viêm tủy xương… Các tế bào ung thư xâm nhập vào xương gây phá hủy cấu trúc và khiến cho xương bị yếu và giòn hơn.
Một số yếu tố khác gây nguy cơ gây lún xẹp đốt sống như:
- Tuổi tác: Phụ nữ trên 50 tuổi và nguy cơ tăng dần theo tuổi tác
- Mãn kinh sớm: Phụ nữ mãn kinh trước 50 tuổi có nguy cơ bị loãng xương cao hơn
- Cân nặng: Phụ nữ còi xương, suy dinh dưỡng
- Người hút thuốc là: Thuốc lá làm mất độ dày của xương, khiến xương yếu đi
- Chủng tộc: Phụ nữ da trắng và châu Á có nguy cơ mắc bệnh cao hơn
Phương pháp chẩn đoán
Để củng cố chẩn đoán, đưa ra tiên lượng và có phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân, ngoài thăm khám những biểu hiện lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định thêm những kỹ thuật cận lâm sàng như sau:
Đo mật độ xương [DEXA]
Đây được coi là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh loãng xương. Loãng xương được chẩn đoán khi mật độ khoáng xương ≤ -2,5 độ lệch chuẩn [T-Score].
Chụp X-quang
Chụp X -quang giúp đánh giá mức độ thoái hóa cột sống
Kết quả chụp X-quang sẽ cho thấy hình ảnh thân đốt sống bị giảm chiều cao. Phương pháp này còn giúp đánh giá mức độ thoái hóa cột sống, mức độ biến dạng cột sống… Đồng thời cung cấp thông tin để tiến lên kế hoạch phẫu thuật, nếu cần thiết.
Chụp cộng hưởng từ [MRI]
Chụp MRI – giúp cung cấp thông tin về sinh học xương
Chụp cộng hưởng từ [MRI] Đây cũng được xem là một biện pháp chẩn đoán tiêu chuẩn vàng, vì nó cung cấp thông tin về sinh học xương. Qua kết quả MRI, sự xâm nhập ác tính cũng được phát hiện và các tình huống nhiễm trùng có thể được loại trừ với độ tin cậy cao.
Chụp cắt lớp vi tính [CT Scan]
Chụp cắt lớp vi tính [CT]- giúp đánh giá hình ảnh cột sống
Chỉ định này được đưa ra khi cần đánh giá hình ảnh đốt sống chi tiết như mức độ lún, xẹp, mảnh rời, nguy cơ rò rỉ cement vào ống sống…
Xem thêm: Điều trị thoát vị đĩa đệm bằng sóng cao tần RF
Phương pháp điều trị
Để điều trị xẹp đốt sống, yếu tố trước tiên là cần được chẩn đoán chính xác. Bởi một số triệu chứng của đốt sống bị xẹp trùng với các tình trạng khác như phồng đĩa đệm, hẹp ống sống..].
Qua kiểm tra, tùy theo vào mức độ xẹp lún, tình trạng sức khỏe, hoàn cảnh cá nhân, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị như:
Phương pháp điều trị bảo tồn
Chỉ định điều trị bảo tồn dành cho bệnh nhân bằng cách:
- Cho nghỉ bất động tại giường
- Dùng thuốc giảm đau, chống viêm không steroid, thuốc giãn cơ, thuốc chống loãng xương, thuốc ức chế hủy cốt bào…
- Dùng nẹp cố định
Tuy nhiên, biện pháp này cũng có thể làm cho xẹp đốt sống trở nên nặng hơn do làm mất xương tiến triển, gây yếu cơ… Đặc biệt là phát sinh các biến chứng do nằm lâu, nhất là ở người già như loét tì đè, thuyên tắc mạch, viêm phổi ứ đọng, …
Phương pháp điều trị can thiệp
Khi các phương pháp điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả như mong muốn, bác sĩ sẽ tiến hành các phương pháp điều trị ngoại khoa như sau:
- Can thiệp tối thiểu bằng cách bơm xi măng: Xi măng sinh học dạng lỏng sẽ tràn vào các bè xương xốp, sau đó cứng lại, đảm bảo độ vững chắc cho đốt sống.
Bơm xi măng sinh học – phương pháp điều trị mang hiệu quả cao
Phẫu thuật gãy lún đốt sống do loãng xương bằng cách bơm xi măng được chia làm 5 type:
- Gãy lún type 1 và type 2 là loại gãy vững, điều trị chủ yếu bằng bơm xi măng đơn thuần.
- Gãy lún type 3 [Không vững, vỡ không hoàn toàn]: Nếu người bệnh di chuyển được, không tiến triển lún thêm thì bơm xi măng đơn thuần. Nếu người bệnh không thể di chuyển được thì xem xét đặt thêm dụng cụ cố định lối sau.
- Gãy type 4 [Gãy vỡ mất vững]: Bơm xi măng kết hợp cố định bằng dụng cụ lối sau cấu hình dài. Type hình kim: Dụng cụ cố định lối sau kèm tái tạo cột trước.
- Gãy type 5 [Cột trước và chấn thương PPL]: Dùng dụng cụ lối sau cấu trúc dài bơm xi măng hoặc thiết bị đo sau đoạn ngắn, chỉ khả thi trong các tình huống nguyên tắc dải căng hoặc kết hợp với tái tạo đoạn trước.
- Phẫu thuật mở sử dụng hệ thống cố định bằng nẹp vít cột sống [Vít chân cung thông thường, Vít rỗng nòng – Vít nở có lỗ bơm cement; Hệ thống móc, Lồng titanium, Vít xương cứng…].
Phẫu thuật cố định cột sống được chỉ định điều trị các trường hợp xẹp đốt sống nặng gây biến dạng cột sống lớn, có thể kết hợp với giải chèn ép thần kinh khi có tổn thương thần kinh kèm theo.
Điều trị sau phẫu thuật
Bên cạnh việc xử lý các triệu chứng, giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn, sau phẫu thuật, người bệnh cần:
- Điều trị thông qua các biện pháp về dinh dưỡng
- Điều trị loãng xương bằng thuốc ức chế tiêu xương,
- Điều trị loãng xương nhóm Biphosphonate
- Phối hợp các bài tập vật trị liệu, phục hồi chức năng, vận động phù hợp
Phòng ngừa xẹp đốt sống
Trong y học, phòng ngừa có vai trò rất quan trọng và mang đến hiệu quả cao hơn. Vì thế, lời khuyên từ các chuyên gia cơ xương khớp dành cho mỗi người là:
- Khám sức khỏe định kỳ thường xuyên hoặc theo chỉ định của bác sĩ để phát hiện loãng xương hoặc các bệnh lý khác và điều trị kịp thời.
- Thường xuyên luyện tập thể dục nâng cao sức khỏe bằng các môn phù hợp với thể chất.
- Đối với người cao tuổi, nhất là phụ nữ mãn kinh cần phải có xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp và tập luyện điều độ. Cần bổ sung các khoáng chất giàu vitamin D, calci và vitamin khác.
- Cần có lối sống và sinh hoạt mạnh bằng cách hạn chế rượu, bia, thuốc lá và tránh các chất kích thích…
- Tránh chấn thương, té ngã trong sinh hoạt hằng ngày, lao động hay tham gia giao thông.
Trung tâm xương khớp Bệnh viện Đa khoa Hà Nội là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình. Bên cạnh đó bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại giúp phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Hà Nội còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm xương khớp – Bệnh viện Đa khoa Hà Nội, Quý khách vui lòng liên hệ: 1900234529
Xẹp đốt sống L1 là gì?
Đốt sống L1 là vị trí bản lề của cột sống ngực thắt lưng, là vị trí thường bị chấn thương. Khi bị xẹp thân L1 thì tùy vào mức độ đau, tổn thương thần kinh trên lâm sàng, tùy vào mức độ tổn thương xương trên hình ảnh chụp XQ hoặc CT scan cột sống, từ đó bác sĩ sẽ phân loại mức độ tổn thương và chọn giải pháp điều trị.nullXẹp đốt sống L1 kèm chèn ép dây thần kinh tọa điều trị như thế nào?www.vinmec.com › Chấn thương chỉnh hình › Tư vấn Bác sĩnull
Xếp thân đốt sống là gì?
Xẹp đốt sống là tình trạng thân đốt sống bị xẹp, giảm chiều cao thân đốt sống. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến xẹp đốt sống như loãng xương, ung thư di căn cột sống, u huyết quản thân đốt... trong đó nguyên nhân thường gặp nhất là loãng xương.nullXẹp thân đốt sống do loãng xương - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108benhvien108.vn › xep-than-dot-song-do-loang-xuongnull
Bị xẹp đốt sống lưng nên ăn gì?
Thực phẩm giàu Canxi và vitamin D Nên bổ sung canxi và vitamin D thường xuyên trong các bữa ăn hằng ngày cho người bị xẹp đốt sống lưng. Như vậy có thể nói ngoài việc dùng thuốc hay phẫu thuật thì việc bổ sung những thực phẩm giàu canxi và vitamin D giúp cải thiện tình trạng xẹp đốt sống lưng.nullBị xẹp đốt sống lưng nên ăn gì? Top 8 thực phẩm giúp cải thiện bệnhnhathuoclongchau.com.vn › bai-viet › bi-xep-dot-song-lung-nen-an-gi-top...null
Lún xương là gì?
Lún xẹp đốt sống là tình trạng xảy ra do đốt sống bị mất nước và mất độ dẻo dai dẫn đến giảm chiều cao thân đốt từ đó gây đau và hạn chế vận động. Bệnh do những nguyên nhân như loãng xương, ung thư di căn, u huyết quản thân đốt, chấn thương… trong đó, chủ yếu là do biến chứng của bệnh lý loãng xương.nullLún xẹp đốt sống – 1 số nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ...benhviendakhoatinhphutho.vn › lun-xep-dot-song-1-so-nguyen-nhan-trieu...null