Bài tập phân tích một văn bản dịch thuật năm 2024

Ngành dịch thuật hiện nay đã và đang đóng một vai trò quan trọng trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam với thế giới. Ngành dịch thuật cũng đã mở ra vô vàn cơ hội nghề nghiệp cho giới trẻ hiện nay.

Tuy nhiên, để trở thành chuyên gia trong lĩnh vực này ngoài việc thành thạo ngôn ngữ thì biên dịch viên còn phải nắm chắc quy trình và phương pháp dịch thuật để có được một bản dịch tài liệu Tiếng Anh, Tiếng Trung, Tiếng Nhật, Tiếng Hàn...hoàn chỉnh.

Dưới đây là các bước để hoàn thiện một bản dịch tài liệu chuyên ngành mà bạn cần đọc khi bắt đầu sự nghiệp dịch thuật của mình:

1- Nghiên cứu, phân tích tài liệu

Sau khi nhận được tài liệu cần dịch, quản lý dự án sẽ nghiên cứu tính chuyên ngành của tài liệu, thời gian hoàn thành, yêu cầu khác từ khách hàng…rồi chọn ra người dịch đảm nhiệm và phân bổ thời gian hoàn thiện cho phù hợp. Mục đích chính của việc nghiên cứu tính chuyên ngành để giúp người quản lý dự án lựa chọn dịch giả đúng chuyên ngành thực hiện. Như vậy mới có thể đảm bảo độ chuẩn xác, chất lượng bản dịch mang lại sự hài lòng cho khách hàng.

2- Lập kế hoạch thực hiện dịch thuật

Việc lập kế hoạch là điều bắt buộc phải làm trước khi dịch thuật tài liệu Tiếng Anh, Trung, Nhật, Hàn…bất kỳ với các chuyên ngành khác nhau tài chính – ngân hàng, kinh tế, xây dựng, marketing, y tế - dược phẩm…

Trong bước này, người quản lý dự án sau khi đã hoàn thiện phần phân tích tính chuyên ngành của tài liệu và bàn giao tài liệu cho cá nhân, hoặc một nhóm dịch thuật triển khai kèm theo việc xác định thời gian hoàn thiện, yêu cầu khác từ bản dịch. Quản lý dự án cùng người dịch sẽ cam kết thời gian hoàn thiện tài liệu dịch.

3- Tạo thuật ngữ, chú giải của tài liệu

Trước khi bắt tay vào dịch tài liệu nguồn, dịch thuật viên đảm nhiệm việc dịch tài liệu sẽ bắt tay vào nghiên cứu, xây dựng bản thuật ngữ, chú giải chi tiết có liên quan tới bản dịch, sau đó tiến hành dịch thuật tài liệu.

4- Dịch thuật, kiểm tra, chỉnh sửa tài liệu

Trong quá trình dịch thuật, nhân viên dịch kết hợp với bản thuật ngữ chuyên ngành đã xây dựng lúc đầu áp dụng và thống nhất trong bản dịch của mình. Vừa dịch vừa kiểm tra, thống nhất từ ngữ để đảm bảo chất lượng bản dịch theo tiêu chuẩn.

5- Hiệu đính tài liệu

Sau khi biên dịch viên dịch xong sẽ chuyển cho nhân viên hiệu đính kiểm tra, thống nhất thuật ngữ để chuẩn hóa tài liệu. Bước này vô cùng quan trọng trong bất cứ quy trình dịch thuật nào bởi có thể phát hiện những sai sót trong bản dịch để từ đó có sự điều chỉnh phù hợp hơn.

6- Định dạng tài liệu

Sau khi hoàn thiện bản dịch, nhân viên dịch sẽ format tài liệu theo đúng chuẩn bản gốc hoặc có thể chuyển sang bộ phận chuyên môn về định dạng tài liệu (với những dự án lớn, số lượng trang dịch nhiều và có nhiều hình ảnh cần chèn vào bản dịch). Việc format sẽ làm cho bản dịch nhìn rõ ràng, mạch lạc và thể hiện được sự chuyên nghiệp của bản dịch.

7- Kiểm tra tài liệu

Quản lý dự án nhận bản dịch hoàn chỉnh sau khi đã hiệu đính, định dạng từ biên dịch viên, sau đó sẽ kiểm tra lần cuối, nếu có phát hiện sai sót thì sẽ chuyển về cho trưởng nhóm dịch sửa lại.

8- Bàn giao tài liệu

Quản lý dự án sau khi đã kiểm tra bản dịch sẽ chuyển bản dịch cho khách hàng theo đúng cam kết, thỏa thuận hai bên đã trao đổi từ trước theo hợp đồng.

9- Nhận chỉnh sửa theo yêu cầu

Sau khi khách hàng nhận được bản dịch, nếu có phát hiện sai sót hoặc cần bổ sung thêm thông tin vào bản dịch thì nhân viên quản lý dự án sẽ là người tiếp nhận yêu cầu và chuyển lại cho bộ phận dịch thuật đảm nhiệm khâu chỉnh sửa, bổ sung…

Trên đây là các bước cơ bản trong quy trình dịch thuật tài liệu, bạn có thể tham khảo thêm để có định hướng chính xác cho công việc dịch thuật của mình để tránh những sai sót không đáng có. Cuối cùng, chúc bạn luôn thành công trong công việc biên dịch của mình!

Nội dung video Biên Dịch Tiếng Anh - Bài 5: Hướng Dẫn 6 Bước Dịch Câu, Đoạn Văn Bản - Các Kiểu Biên Dịch Phần 1

Bài học hôm nay chúng ta đi sâu vào dịch thuật và làm quen với các kiểu biên dịch như: dịch từng từ, dịch theo ngữ pháp, dịch bám sát nội dung.

I. 6 bước dịch câu, đoạn văn bản

Chúng ta có thói quen đọc văn bản gốc tới đâu khi gặp từ mới thì thường sẽ tra từ điển và dịch luôn sang ngôn ngữ mục tiêu. Làm như vậy chúng ta sẽ mất đi cảm giác, ấn tượng mà chính nó sẽ tạo hướng đi cho bài dịch. Thiếu định hướng làm cho bài dịch mất đi tính hệ thống và thiếu sự thống nhất. Để tránh vấn đề trên, chúng ta có thể đi theo các bước dịch như sau:

Bước 1: Đọc bài dịch từ đầu đến cuối một lượt.

Mục đích: nhận diện ý tưởng của bài viết.

Bước 2: Nhận diện từ/nhóm từ khó dịch.

Mục đích: học từ trong văn cảnh.

Chú ý: một số từ cố định và câu thành ngữ.

Bước 3: Nhận diện mẫu câu.

Mục đích: phân tích các thành phần cấu tạo để hiểu được chính xác nghĩa của câu.

Bước 4: Dịch từng câu, từng đoạn.

Yêu cầu: dịch chính xác về nghĩa, đúng văn phong,. Sau bước này học viên phải hiểu được chính xác nghĩa của từng câu.

Bước 5: Biên tập lại câu sao cho phù hợp với lối nói của người Việt và ngườ Anh.

Bước 6: Bình luận bài dịch

Yêu cầu: bình luận đúng - sai, chính xác, thích hợp với văn cảnh - không thích hợp với văn cảnh, văn phong thuần Việt - văn phong thuần Anh.

6 bước trong biên dịch tiếng Anh

II. Các kiểu biên dịch - phần 1

1. Dịch từng từ: word for word translation

Là kiểu dịch mà trật tự từ trong câu được giữ nguyên, không quan tâm đến vấn đề ngữ pháp, từ dịch được hiểu theo nghĩa thông dụng nhất và không quan tâm đến văn cảnh.

Dịch từng từ thường bị phê phán là không hay, không đúng và hay gây ra hiểu lầm. Nhưng dịch từng từ cũng có những ưu điểm của nó. Thường dùng trong những mục đích như sau:

• Khi học tập một ngôn ngữ nào đó.
• Quá trình chuẩn bị dịch một đoạn văn bản khó và để nắm bắt được ý nghĩa của văn bản đó.

2. Dịch theo ngữ pháp: literal translation

Đây là kiểu dịch theo cấu trúc ở ngôn ngữ nguồn được dịch sang cấu trúc tương đương gần nhất ở ngôn ngữ mục tiêu, từ được dịch riêng lẻ và không chú trọng đến văn cảnh.

- Trường hợp dùng kiểu dịch theo ngữ pháp:

• Xác định những vấn đề khó trước khi dịch.
• Dịch thơ cơ bản cho những nhà thơ không hiểu ngôn ngữ mục tiêu.

3. Dịch bám sát nội dung: faithful translation

Được dịch từ trong văn cảnh nguồn.

- Mục tiêu dùng:

• Dịch văn học.
• Bản dịch nháp.

Trên đây là 3 kiểu biên dịch tiếng Anh đầu tiên, còn 3 kiểu dịch tiếp theo sẽ học trong bài tới.

III. Dịch cấu trúc đảo ngữ

Cấu trúc thông thường của một câu là chủ từ đúng trước động từ, nhưng có trường hợp ngược lại, động từ lại đứng trước chủ từ. Trong trường hợp này người ta gọi là đảo ngữ.

1. Phân loại đảo ngữ

- Đảo ngữ như câu hỏi: là hình thức đem động từ đặc biệt ra trước chủ từ.

• Khi có các chữ sau ở đầu câu: so, such, often, much, many, tính từ.
• Gặp các yếu tố phủ định ở đầu câu.

- Đảo ngữ nguyên động từ: là hình thức đem nguyên động từ ra trước chủ từ.

• Khi có cụm trạng từ chỉ nơi chốn ở đầu câu (chủ ngữ là danh từ mới đảo ngữ được).

- Đảo ngữ trong câu điều kiện: chỉ áp dụng riêng cho câu điều kiện.

2. Thực hành

Bài 1: Never in history had technology made such spectacular advances.

\=> Technology had never made such spectacular advances in history.

Chưa bao giờ trong lịch sử công nghệ lại đạt được những tiến bộ ngoạn mục đến vậy.

Bài 2: At no time have people been so aware of environmental protection.

\=>Chưa bao giờ con người lại nhận thức được việc phải bảo vệ môi trường đến vậy.

Chú ý: đảo ngữ được dùng để nhấn mạnh nên khi dịch sang tiếng Việt bạn cũng cần dùng những từ nhấn mạnh.

Cụm từ đồng vị

Khi có 2 danh từ hoặc cụm danh từ đứng cạnh nhau trở lên, cùng một chức năng ngữ pháp, và cùng đề cập đến một vấn đề thì được gọi là cụm đồng vị.

Bài 1: He decided to pay a return visit to Halong Bay, one of Vietnam’s World Heritages.

New words:

• Pay a visit: đến thăm.
• Return: lặp lại, trở lại.

\=> Cậu ta đã quyết định ghé thăm vịnh Hạ Long, một trong những di sản thế giới của Việt Nam lần thứ 2.

Biên dịch tiếng Anh - Bài tập về vịnh Hạ Long

Bài 2: Vietnamese people, friendly and hospitable as always, are exerting every possible effort to make their country The Destination of the New Millennium.

New words:

• Hospitable: cởi mở.
• Exert: nỗ lực.
• Destination: điểm đến.
• New Millennium: thiên niên kỷ mới.

\=> Những người Việt Nam, vốn thân thiện và hồn nhiên như vẫn thường thấy, đang nỗ lực hết mình để biến đất nước của họ thành điểm đến Thiên niên kỷ mới.

Chủ đề giao tiếp

Bài 1: People from Asian and Northern cultures are generally uncomfortable when confronted by the more effusive gestures behavior of Latinas and others.

New words:

• Confronted: đương đầu,, tiếp xúc.
• Effusive gestures: cử chỉ thể hiện nhiều tình cảm.
• Asian and Northern: Châu Á và phương Bắc.

\=> Người dân thuộc các nền văn hóa Châu Á và phương Bắc thường cảm thấy không thoải mái khi gặp những hành vi, cử chỉ dạt dào tình cảm của người Latinh và các dân tộc khác.

Bài 2: Mexicans, on the other hand, happily come within half a meter of strangers during bussiness discussions. When Mexicans position themselves half a meter away from English people, they are ready to talk business.

\=> Mặc khác, người Mê - hi- cô rất vui vẻ tiến đến khoảng cách nửa mét khi tiếp xúc với người lạ khi bàn công việc. Khi một người Mê - hi- cô tự tiến đến gần một người Anh với khoảng cách dưới nửa mét thì có nghĩa là họ đã sẵn càng nói chuyện công việc.

Chủ đề giáo dục

Bài tập: Đối với các nước nghèo như Việt Nam, muốn đưa đất nước nhanh chóng

Thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu thì không có cách nào khác là phải đầu tư cho nguồn lực con người nói chung, cho giáo dục và đào tạo nói riêng.

\=> The poor countries such as Viet Nam, in order to escape from poverty and backwardness, there is no other way than investment in human resources in general, and education and training in particular.

Ở trên là 6 bước dịch câu, đoạn văn cơ bản và các kiểu biên dịch mà các bạn cần phải chú ý trong bài học biên dịch tiếng Anh này. Các bạn cần phải ôn lại những kiến thức này để hình thành nên thói quen và ghi nhớ chúng được tốt hơn. Hãy đón xem một số kiểu biên dịch còn lại trong phần bài học tiếp theo. Xin chào và hẹn gặp lại!

Bài viết được sưu tầm bởi nhóm làm thẻ tạm trú cho người nước ngoài thuộc công ty dịch thuật công chứng lấy ngay Việt Uy Tín. Công ty rất vui vì được giúp đỡ các bạn trong học tập cũng như trong công việc. Chúc các bạn thành công!