Nếu vì lý do gì đó mà người bệnh không thể điều trị tại các bệnh viện hay các trung tâm vật lý trị liệu, thì vẫn có thể luyện tập ở nhà với những bài tập đơn giản sau đây. Chúng sẽ giúp người tập phục hồi khả năng vận động và duy trì thể lực một cách hiệu quả mà không quá khó khăn và mất nhiều thời gian.
1. Bài tập kéo căng khớp vai
Kéo căng khớp vai là bài tập vật lý trị liệu tại nhà có tác dụng kéo căng các phần cánh tay, vai và phần trên của lưng. Các bạn có thể thực hiện theo hướng dẫn sau:
- Trước tiên, người bệnh đan hai bàn tay lại với nhau, các ngón tay xen kẽ.
- Sau đó từ từ đưa lòng bàn tay lên trên đầu rồi đưa tay lên trên. Người bệnh giữ tư thế này trong 10 giây rồi thả lỏng, và bắt đầu lại từ đầu.
2. Bài tập kéo căng cánh tay
Với bài tập này, người bệnh tập trung phục hồi sự vận động của các cơ cánh tay mang lại sự phản ứng linh hoạt trong các hoạt động sống hằng ngày. Bài tập này được tiến hành như sau:
- Người bệnh nâng cánh tay trái ngang với mặt đất rồi dùng tay phải nắm khủy tay trái kéo qua ngực, kéo căng dần trong khoảng 10 giây rồi từ từ thả lỏng.
- Sau đó thực hiện tương tự với tay còn lại.
3. Bài tập kéo căng gối ngực
Bài tập này được tiến hành như sau:
- Người bệnh nằm lên nệm cứng hoặc giường, kéo đầu gối của mình co vào cơ thể. Chú ý không được ngước đầu lên, sau đó lấy tay ôm chân lại kéo mạnh dần và giữ trong khoảng 20-30 giây rồi thả lỏng.
- Làm tương tự như vậy với chân còn lại.
4. Bài tập kéo căng gân cơ cổ chân và cẳng chân
Người bệnh thực hiện bài tập vật lý trị liệu tại nhà này như sau:
- Người bệnh dùng 2 tay vịn thành ghế phía trước, chân phải duỗi thẳng, chân trái co lại, và 2 chân cách nhau khoảng 1 bước chân.
- Sau đó đưa người xuống từ từ cong chân trái lại trong khi chân phải vẫn duỗi thẳng, bàn chân phải vẫn áp sát xuống mặt đất và lưng trong tư thế thẳng. Nhún người xuống giữ trong khoảng 10-20 giây rồi thả lỏng cơ thể. Cứ như vậy làm tương tự với chân còn lại.
5. Bài tập kéo căng cơ đùi trước
Bài tập này được tiến hành như sau:
- Người bệnh trong tư thế đứng thẳng người kế bên và song song với ghế, lấy tay phải vịn ghế.
- Tiếp đến dồn trọng lực vào chân trái rồi co chân phải lên dần và gót chân để phía mông, tay còn lại giữ chân co. Giữ tư thế này trong 30 giây rồi từ từ thả lỏng người.
- Thực hiện tương tự với chân còn lại.
6. Bài tập kéo căng cơ đùi sau
Bài tập này khá dễ để người bệnh luyện tập tại nhà. Người bệnh dùng một chiếc khăn hoặc một miếng vải dài và thực hiện theo các bước sau đây:
- Người bệnh trong tư thế ngồi xuống nệm và duỗi thẳng 2 chân.
- Tiếp theo lấy khăn lông dài hoặc miếng vải dài móc vào mũi bàn chân, sau đó lấy hai tay giữ khăn trong khi gập người về phía trước, giữ trong vòng 30 giây rồi từ từ thả lỏng.
7. Bài tập với tư thế ngồi xổm
Bài tập này được tiến hành như sau:
- Người bệnh đứng phía trước ghế với tư thế 2 chân dạng vừa phải tự nhiên ra 2 bên.
- Tay khoanh lại trước ngực, lưng thẳng.
- Giữ nguyên tư thế từ từ ngồi xuống ghế.
- Lập lại động tác 10-12 lần, sau đó nghỉ khoàng 30 giây rồi tập tiếp bài khác.
Trên đây là tổng hợp 07 bài tập vật lý trị liệu tại nhà khá đơn giản mà người bệnh có thể tự thực hiện tại nhà với những vật dụng hỗ trợ có sẵn trong gia đình. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và kết quả thực hiện như mong muốn người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ và được theo dõi trong quá trình tập luyện để hạn chế tối đa những tai nạn có thể xảy ra.
Tổng đài Y khoa [TH]
Tập vật lý trị liệu sau gãy chân giúp phục hồi chức năng, tránh tình trạng teo cơ, cứng khớp. Tuy nhiên, để phòng tránh nguy cơ gây phản tác dụng khiến tình trạng nghiêm trọng, người bệnh nên thực hiện theo hướng dẫn từ bác sĩ điều trị hoặc kỹ thuật viên.
Gãy chân là tình trạng xương chân xuất hiện những vết nứt hoặc bị gãy. Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng này. Việc điều trị phụ thuộc vào mức độ của tổn thương và vị trí xương gãy. Trường hợp nặng, người bệnh phải tiến hành phẫu thuật cấy thiết bị hỗ trợ để duy trì liên kết xương.
Một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng gãy chân như:
- Té ngã: Một số trường hợp người bị gãy chân chỉ do vô tình té ngã hoặc va chạm. Tác động có thể ảnh hưởng đến xương ở một hoặc hai bên cẳng chân. Xương đùi tương đối vững chắc nên không dễ bị gãy, chỉ bị ảnh hưởng khi có chấn thương nghiêm trọng.
- Tai nạn giao thông: Lực va chạm mạnh giữa cơ thể và phương tiện, mặt đường khiến nguy cơ cao gây gãy chân.
- Do chơi thể thao: Một số môn thể thao đòi hỏi vận động chân liên tục hay do chơi thể thao quá mức khiến cho xương chân có thể bị tổn thương. Chẳng hạn như các cú đá trực tiếp khiến cho chân bị gãy là nguyên nhân phổ biến. Đối tượng bệnh nhân thường là các vận động viên, hoặc người không có kinh nghiệm nhưng vẫn tham gia thể thao.
- Hoạt động quá mức: Trường hợp cơ thể chịu nhiều áp lực trong thời gian dài, làm việc quá sức khiến cho xương hình thành các vết nứt nhỏ. Lâu dần, chúng ảnh hưởng đến hoạt động của chân, làm suy yếu xương khớp.
- Bạo hành trẻ em: Trường hợp trẻ em bị bạo hành có thể gây ra tình trạng gãy chân. Nhất là đối với các em bé chưa biết đi.
Ngoài những nguyên nhân trên, gãy chân có thể xảy ra khi chạy bộ, múa ba lê, chơi bóng, tập luyện quân sự, bệnh xương khớp, mắc tiểu đường,…Bất kể điều gì cần chuyển động chân cũng có nguy cơ gây tổn thương chân. Thông thường, tình trạng này sẽ xảy ra đột ngột, khó phòng tránh.
Các tổn thương ở chân sẽ có những biểu hiện thông thường như:
- Đau dữ dội, nếu di chuyển càng khiến cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn.
- Sưng phù chân ngay vị trí gãy.
- Nhạy cảm, sợ bị đụng chạm vào vị trí đau.
- Bầm tím, biến dạng chân.
- Không đi lại được.
- Trẻ em đang tập đi bị gãy chân không còn muốn chơi đùa, khóc không rõ nguyên nhân.
Tùy theo tình trạng và mức độ gãy chân của từng người mà bác sĩ sẽ thực hiện biện pháp điều trị phù hợp. Các bước thường được thực hiện như sau:
- Sơ cứu: Bác sĩ sẽ cố định chân bị gãy bằng thanh nẹp. Trường hợp chân gãy gập góc, bác sĩ sẽ chỉnh lại các vị trí xương ổn định trở lại rồi nẹp, phương pháp này còn được gọi là nắn xương. Trước khi bó bột, chân sẽ được cố định như thế trong khoảng 24 giờ.
- Cố định xương gãy: Nhằm giúp xương có điều kiện phục hồi, người bệnh sẽ phải mang nẹp hoặc bó bột. Trong 6 – 8 tuần, người bệnh sẽ phải sử dụng đến nạng hoặc gậy để hỗ trợ di chuyển, trường hợp nặng thì thời gian này sẽ kéo dài hơn.
- Sử dụng thuốc: Bác sĩ sẽ kê toa cho người bệnh sử dụng thuốc giảm đau, giảm viêm để khắc phục tình trạng đau nhức. Trường hợp cơn đau nặng nề, các thuốc giảm đau loại mạnh sẽ được cân nhắc sử dụng.
- Vật lý trị liệu: Đây là biện pháp giúp người bệnh phục hồi chức năng, giảm cứng cơ chân. Người bệnh sẽ phải di chuyển, tập những động tác cơ bản để chân hoạt động lại bình thường sau thời gian dài nẹp hoặc bó bột.
- Phẫu thuật: Đối với tình trạng gãy xương chân nặng, người bệnh sẽ được phẫu thuật và đưa thiết bị hỗ trợ vào khu vực xương gãy. Mục đích của phương pháp này giúp cố định chân, duy trì vị trí nguyên thủy của xương trong suốt thời gian điều trị.
Ngay khi chân gặp phải chấn thương, người bệnh cần sớm được cấp cứu, cố định chân để tránh tổn thương trở nên nghiêm trọng. Tuân thủ theo hướng dẫn từ người có chuyên môn để phòng tránh tình huống không mong muốn.
Tập vật lý trị liệu sau gãy chân có thể nói là phương pháp trị liệu chấn thương chân hiệu quả. Phương pháp giúp phục hồi chức năng chân, tránh hiện tượng teo cơ, cứng khớp sau một thời gian dài không cử động do bó bột hoặc cố định nẹp.
Vận động trị liệu giúp máu huyết tuần hoàn đến chân trở lại bình thường. Đồng thời, thông qua vận động khả năng chuyển hóa trong cơ thể cũng được cải thiện, phục hồi khả năng hoạt động của xương, khớp. Người bệnh có thể thực hiện các động tác giúp giãn cơ, giảm đau và sớm trở lại sinh hoạt như bình thường.
Dựa vào vị trí xương bị tổn thương, độ tuổi và các bệnh lý đi kèm mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp tập vật lý trị liệu sau gãy chân cho bệnh nhân phù hợp. Dưới đây là một số thao tác được áp dụng phổ biến:
Khi người bệnh bị gãy xương, việc di chuyển sẽ trở nên khó khăn, thậm chí có trường hợp không còn đi lại như bình thường. Do đó, sử dụng nạng gỗ tập đi khi xương chưa liền sẽ giúp người bệnh có những chuyển động nhỏ, bổ trợ quá trình liền xương.
Giai đoạn xương đã liền vững, người bị gãy chân sẽ có thể chống gậy để đi lại. Đến khi xương đã liền, tỳ không còn biểu hiện đau đớn như trước, vị trí xương gãy đã có dấu hiệu cải thiện tốt, người bệnh có thể bỏ gậy và tiến hành tập đi.
Khớp chân bị bất động khá lâu trong suốt thời gian người bệnh phải cố định chân bằng cách bố bột hoặc sử dụng dụng cụ định hình. Bên cạnh đó, các khớp cơ cũng bị cứng, co ngắn, bao hoạt dịch chứa nhiều mỡ, sụn mỏng. Chính vì thế, cử động khớp cũng khó khăn.
Thông qua chuyển động khớp chân sẽ giúp dịch được bơm ra vào khớp trở lại, giúp khớp được nuôi dưỡng, trở nên mềm mại như trước. Người bệnh co duỗi khớp chân trong khoảng 45 giây, thực hiện trong khoảng 10 – 15 phút, mỗi ngày áp dụng 4 – 6 lần. Bài tập này có thể thực hiện ngay cả khi người bệnh vừa thực hiện mổ hoặc bó bột bước sang ngày thứ 3.
Bài tập tăng độ căng của cơ chân không thay đổi độ dài bó cơ, không cử động khớp. Trong khi đó, tập bài tập co cơ sẽ có chuyển động khớp và co cơ sẽ ngắn lại. Do đó, nếu khớp chân khi cử động còn thấy đau thì người bệnh nên tập căng cơ. Khi khớp giảm đau sẽ chuyển sang tập co cơ.
Người bệnh thực hiện động tác dưới sự hướng dẫn và hỗ trợ của các kỹ thuật viên trị liệu:
- Người bệnh nằm ngửa, người hỗ trợ sẽ giữ gót chân và sử dụng cẳng tay để nâng đỡ bàn chân của người bệnh.
- Tay còn lại lúc này sẽ đặt lên gối giúp chân người bệnh được giữ thẳng.
- Tiếp tục gấp cổ chân lại với thao tác kéo nhẹ gót chân người bệnh xuống dưới, lùi mũi bàn chân gấp về sau.
- Khi khớp cổ chân đã ở trạng thái gấp tối đa, người hỗ trợ thực hiện vận động duỗi khớp cổ chân, lặp lại động tác vài lần theo hướng dẫn.
Với bài tập này, kỹ thuật viên cũng sẽ hỗ trợ người bệnh thực hiện như sau:
- Người bệnh nằm ngửa, chân duỗi thẳng.
- Người hỗ trợ dùng tay nắm phần trước bàn chân, tay còn lại giữ gối giúp chân không bị xoay.
- Tiếp đến, người hỗ trợ sẽ quay bàn chân vào trong, sau đó ra ngoài.
- Thực hiện vài vòng lặp động tác giúp chân tập chuyển động lại như bình thường.Người hỗ trợ giúp bệnh nhân thực hiện các động tác đơn giản để cơ thể làm quen dần, sau đó tăng liệu trình tập giúp phục hồi xương chân
Tương tự như các bài tập trên, với bài tập này người bệnh cũng cần sự hỗ trợ từ kỹ thuật viên:
- Người bệnh nằm ngửa, người hỗ trợ sẽ dùng một tay giữ cổ chân người bệnh.
- Tay còn lại đặt ngón cái lên ngón chân của người bệnh, vị trí phía mu.
- Ba ngón tay cuối đặt vào lòng trên khớp ngón chân.
- Thực hiện động tác gấp ngón chân về phía lòng bàn chân, sau đó duỗi ra.
- Tiếp tục trong một vài vòng lặp.
Các bài tập vật lý trị liệu sau gãy chân tương đối đa dạng. Người bệnh nên thực hiện chương trình tập theo sự giám sát của bác sĩ điều trị để đảm bảo tính an toàn.
Việc điều trị phục hồi chức năng sau gãy chân sẽ an toàn và đạt hiệu quả tối ưu khi người bệnh tuân thủ nghiêm chỉnh hướng dẫn từ bác sĩ, kỹ thuật viên. Bên cạnh đó, bạn nên lưu ý thêm một số vấn đề sau đây:
- Giai đoạn đầu khi luyện tập bạn sẽ gặp một số đau đớn nhất định. Hãy kiên trì để vượt qua giai đoạn này. Cảm giác đau sẽ dần thuyên giảm, để điều trị người bệnh sẽ không thể tránh được tình trạng này.
- Bắt đầu từ những bài tập đơn giản, nhẹ nhàng để cơ thể thích nghi. Tránh tình trạng vội vàng gây áp lực cho chân, ảnh hưởng đến khả năng phục hồi.
- Có chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng. Việc bổ sung dưỡng chất phù hợp giúp nâng cao sức đề kháng, tăng cường sức khỏe thúc đẩy quá trình điều trị diễn ra nhanh chóng, thuận lợi.
- Tránh xa rượu bia, chất kích thích để bảo vệ sức khỏe, hạn chế ảnh hưởng đến khả năng phục hồi xương khớp.
- Sắp xếp công việc và thời gian nghỉ ngơi hợp lý. Tránh để cơ thể stress, áp lực.
- Giữ tinh thần thoải mái, không nên nản chí bởi phục hồi gãy chân cần thời gian dài. Có thể bạn phải mất vài tháng, có khi một năm để trở lại hoạt động chân bình thường.
Tập vật lý trị liệu sau gãy chân là bước điều trị không thể không thực hiện. Bởi, sau một thời gian cố định, xương khớp bị đơ cứng nên cần tập làm quen với việc vận động trở lại. Tốt nhất, để đảm bảo an toàn bạn nên tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
Có thể bạn quan tâm: