Để hiểu rõ khái niệm “lên sàn” chứng khoán, trước tiên cần phải phải hiểu sàn chứng khoán là gì?
Khoản 1 Điều 42 Luật Chứng khoán 2019 quy định:
“Điều 42. Tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán
1. Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và công ty con được tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán cho chứng khoán đủ điều kiện niêm yết; chứng khoán của doanh nghiệp nhà nước, công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ chuyển đổi thành công ty cổ phần; chứng khoán của các doanh nghiệp khác chưa đủ điều kiện niêm yết; chứng khoán của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; chứng khoán phái sinh và các loại chứng khoán khác theo quy định của Chính phủ.”
Theo quy định trên, sở giao dịch chứng khoán và các công ty con là đơn vị tổ chức các hoạt động giao dịch, mua bán chứng khoán, cung cấp các thông tin về thị trường chứng khoán.
Vì vậy, Sở giao dịch chứng khoán và các công ty con hay được biết đến với tên gọi là “sàn giao dịch chứng khoán”. Như vậy sàn chứng khoán ở đây chính là sở giao dịch chứng khoán.
Hiện nay có 02 sàn chứng khoán lớn là:
- Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội [HNX];
- Sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh [HOSE].
Cũng theo như khoản 1 Điều 42 Luật Chứng khoán 2019, sàn giao dịch chứng khoán và công ty con tổ chức thị trường giao dịch cho chứng khoán đủ điều kiện niêm yết. Niêm yết chứng khoán là việc đưa các loại chứng khoán có đủ điều kiện niêm yết vào giao dịch trên hệ thống giao dịch cho chứng khoán niêm yết.
Hiểu đơn giản, công ty muốn chào bán chứng khoán ra công chúng thì phải được niêm yết trên các sàn giao dịch. Để được niêm yết trên các sàn giao dịch này thì công ty phải đáp ứng những điều kiện chào bán chứng khoán lần đầu ra công chứng theo quy định của Luật chứng khoán.
Như vậy “lên sàn” chứng khoán là hình thức mà một công ty lần đầu phát hành chứng khoán ra công chúng sau khi được các sở giao dịch chứng khoán [sàn chứng khoán] cho phép và tổ chức giao dịch.
Điều kiện để một công ty được lên sàn chứng khoán
Như đã phân tích ở trên, lên sàn chứng khoán chính là việc chào bán chứng khoán lần đầu.
Khoản 1 Điều 15 Luật Chứng khoán 2019 quy định điều kiện để chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng:
- Mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 30 tỷ đồng trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;
- Hoạt động kinh doanh của 02 năm liên tục liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán;
- Có phương án phát hành và phương án sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán cổ phiếu được Đại hội đồng cổ đông thông qua;
- Tối thiểu là 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của tổ chức phát hành phải được bán cho ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn; trường hợp vốn điều lệ của tổ chức phát hành từ 1.000 tỷ đồng trở lên, tỷ lệ tối thiểu là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của tổ chức phát hành;
- Cổ đông lớn trước thời điểm chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng của tổ chức phát hành phải cam kết cùng nhau nắm giữ ít nhất 20% vốn điều lệ của tổ chức phát hành tối thiểu là 01 năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán;
- Tổ chức phát hành không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế mà chưa được xóa án tích;
- Có công ty chứng khoán tư vấn hồ sơ đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng, trừ trường hợp tổ chức phát hành là công ty chứng khoán;
- Có cam kết và phải thực hiện niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc đợt chào bán;
- Tổ chức phát hành phải mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt chào bán.
Tuy nhiên, cũng cần nói thêm, đây là quy định chung đối với một công ty muốn lên sàn chứng khoán. Bên cạnh đó, mỗi sàn chứng khoán có thể có những điều kiện riêng và chặt chẽ hơn.
Ví dụ: Sàn HOSE quy định vốn điều lệ của công ty thời điểm đăng ký chào bán là 120 tỷ, còn sàn HNX là 30 tỷ. Sàn HOSE còn yêu cầu công ty phải hoạt động ít nhất 02 năm dưới hình thức công ty cổ phần.
Như vậy, để một công ty lên sàn chứng khoán thì phải đáp ứng những điều kiện rất chặt chẽ của luật chứng khoán và cả quy định riêng của từng sàn. Nếu có thắc mắc liên quan đến vấn đề này, độc giả vui lòng gọi tổng đài 1900.6192 để được hỗ trợ nhanh nhất.
>> Chứng khoán là gì? Những điều cơ bản cần biết trước khi đầu tư
Sàn HNX là tên viết tắt của sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội. HNX là một trong 2 sàn chứng khoán lớn nhất Việt Nam với mức độ uy tín và số lượng giao dịch lớn.
Đầu tư vào thị trường chứng khoán đang được rất nhiều người quan tâm và việc lựa sàn giao dịch uy tín cũng rất quan trọng. Sàn HNX là một trong những sàn chứng khoán hợp pháp, uy tín nhất tại thị trường Việt Nam. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về sàn chứng khoán HNX và cách thức hoạt động trên sàn này nhé!
1. Sàn HNX là gì?
HNX hay Hanoi Stock Exchange là tên gọi của sở giao dịch chứng khoán Hà Nội, cùng với sàn HOSE [sở giao dịch chứng khoán thành phố hồ chí minh], HNX là sở giao dịch chứng khoán chính thống, vận hành hệ thống giao dịch chứng khoán của các công ty cổ phần niêm yết trên thị trường Việt Nam.
Sàn chứng khoán HNX [sàn chứng khoán Hà Hội]
2. Lịch sử hình thành của sàn HNX
- HNX có tiền thân là Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội [thành lập năm 2005] theo quyết định của Chính phủ. Sau này vào năm 2009 thì chính thức đổi tên thành Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội.
- Sàn HNX được sở hữu 100% bởi nhà nước, đại diện sở hữu nhà nước là Bộ Tài chính.
- Hiện sàn HNX có trụ sở ở Số 02, Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội
3. Chức năng & mục tiêu của sàn HNX
3.1. Chức năng của sàn HNX
Nhà đầu tư có thể tham gia giao dịch mua bán chứng khoán của các công ty cổ phần niêm yết trên sàn HNX. HNX sẽ có nghĩa vụ và trách nhiệm tổ chức vận hành, giám sát và quản lý các hoạt động, điều hành quy trình đầu tư giữa các đối tượng tham gia giao dịch để đảm bảo an toàn và lợi ích của các công ty niêm yết và nhà đầu tư
Sàn HNX có các chức năng điển hình phải kể đến như:
- Là hệ thống huy động tài chính cho doanh nghiệp: Số tiền nhàn rỗi của cư dân khi đem đầu tư vào cổ phiếu của các doanh nghiệp lớn niêm yết trên sàn là một hình thức chính thống đóng góp vốn vào công ty đó. Điều này gián tiếp giúp các doanh nghiệp huy động được nguồn tài chính gia tăng để phục vụ sản xuất kinh doanh.
- Mang lại cơ hội đầu tư: Nhà đầu tư có thể giao dịch và đầu tư chứng khoán khi xét tới các kênh đầu tư sinh lợi, tạo thu nhập thụ động.
- Tái phân phối cổ phần: Các công ty niêm yết đại chúng một khi phát hành cổ phiếu ra công chúng sẽ tạo cơ hội cho các nhà đầu tư trở thành cổ đông của công ty khi nắm giữ cổ phiếu của họ. Cơ hội này gián tiếp tạo cho nhà đầu tư cơ hội được hưởng lợi từ hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong dài hạn
- Phạm vi và quy mô sàn HNX là một phần thước đo của nền kinh tế: Điều kiện để một mã cổ phiếu được niêm yết lên sàn sẽ tạo bộ lọc đánh giá quy mô tầm cỡ của doanh nghiệp. Các điều kiện này gắn liền với mục tiêu khuyến khích các đơn vị tiềm năng trong sản xuất kinh doanh có được lợi thế tiếp cận với kênh huy động tài chính mới thông qua sàn giao dịch chứng khoán.
Sàn giao dịch chứng khoán HNX có vài trò quan trọng đối với thị trường chứng khoán Việt Nam
3.2. Mục tiêu hoạt động của sàn HNX
Vận hành và phát triển theo hướng không ngừng gia tăng chất lượng quản lý, công mình, đảm bảo các hoạt động giao dịch trên sàn HNX diễn ra đúng luật định của Nhà nước, bảo vệ quyền lợi và lợi ích của các đối tượng tham gia giao dịch trên sàn
Cải thiện hệ thống vận hành, nền tảng công nghệ thông tin phát triển, tăng tốc độ xử lý lệnh giao dịch và giảm thiểu các lỗi phát sinh.
Trở thành kênh gọi vốn uy tín cho doanh nghiệp Việt, tạo niềm tin và đảm bảo lợi ích cho các nhà đầu tư tham gia nắm giữ các cổ phiếu của doanh nghiệp niêm yết trên sàn HNX.
Tìm hiểu thêm: So sánh phí giao dịch chứng khoán mới nhất 2022
4. Các quy định trên sàn chứng khoán HNX cần nắm rõ
4.1.Thời gian giao dịch chứng khoán
Giống như bất kể sàn giao dịch chứng khoán nào trên thế giới, sàn HNX cũng có những quy định về giờ giao dịch sàn HNX, cụ thể:
- Phiên giao dịch buổi sáng bắt đầu từ 9 giờ 00 phút sáng đến 11 giờ 30 phút. Sau đó sàn HNX sẽ đóng cửa, tạm ngừng giao dịch để nghỉ trưa
- Phiên giao dịch buổi chiều bắt đầu từ 13 giờ 00 phút chiều đến 15 giờ 00 phút chiều và kết thúc phiên giao dịch của ngày hôm ấy .
- Nghỉ giữa 2 phiên 11 giờ 30 phút đến 13 giờ .
- Sàn HNX hoạt động từ thứ 2 đến thứ 6, không mở cửa giao dịch vào thứ Bảy, Chủ nhật, và các ngày lễ nhà nước quy định.
Những quy định giao dịch sàn HNX
4.2. Lệnh giao dịch
Khi tham gia giao dịch chứng khoán, tức giao dịch mua hay bán, nhà đầu tư cần đặt lệnh. Các lệnh trên sàn hnx được quy định như sau:
- Lệnh LO – Lệnh số lượng giới hạn : Lệnh có hiệu lực trong suốt phiên, trừ phiên giao dịch thỏa thuận sau 14 giờ 45 phút.
- Ngoài ra, lệnh giới hạn còn phải kể đến MTL: Lệnh thị trường số lượng giới hạn và MAK/MOK: Lệnh thị trường khớp/hủy hàng loạt
- Lệnh ATC có hiệu lực tại phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa
- Lệnh PLO có hiệu lực sau 14 giờ 45 phút đến 15 giờ 00 phút [phiên giao dịch thỏa thuận]
4.3. Đơn vị giao dịch chứng khoán
Quy định này liên quan đến số lượng cổ phiếu tối đa/tối thiểu mà nhà đầu tư được phép giao dịch:
- Giao dịch lô chẵn trên sàn HNX: Tối thiểu 100 cổ phiếu/100 chứng chỉ quỹ.
- Giao dịch thỏa thuận hợp tác: Tối thiểu từ 5000 cổ phiếu/5000 Chứng chỉ quỹ/1 trái phiếu trở lên
- Giao dịch lô lẻ trên sàn HNX: Đối với cổ phiếu, tối thiểu giao dịch lô lẻ là từ 1-99 cổ phiếu. Đối với chứng chỉ quỹ và trái phiếu được phép thực hiện theo cả 2 phương pháp khớp lệnh/giao dịch thỏa thuận hợp tác.
- Lưu ý, trong ngày đầu tiên cổ phiếu niêm yết, nhà đầu tư không được thực hiện giao dịch thỏa thuận hợp tác và giao dịch lô lẻ
4.4. Phương thức khớp lệnh
Có 3 phương thức khớp lệnh nhà đầu tư cần nắm rõ khi giao dịch trên sàn HNX, bao gồm:
- Khớp lệnh liên tục: Các lệnh mua/bán sẽ được triển khai và thanh toán ngay sau khi đặt lệnh thành công trên hệ thống mà HNX ghi nhận được
- Khớp lệnh định kỳ : Các lệnh mua/bán sẽ được triển khai và thanh toán tại một thời điểm xác lập trước
- Khớp lệnh thỏa thuận hợp tác: Các lệnh mua/bán sẽ được triển khai dựa trên dự thỏa thuận của các bên
Những phương thức khớp lệnh trên sàn HNX trực tuyến
4.5. Nguyên tắc khớp lệnh
Khi tham gia vào một thị trường giao dịch cổ phiếu lớn, nhà đầu tư cũng cần nắm rõ các nguyên tắc khớp lệnh để đảm bảo quá trình khớp lệnh của mình sẽ đem về kết quả đặt lệnh thành công:
- Nguyên tắc khớp lệnh mà ưu tiên về giá: Ngụ ý, lệnh đặt mua với giá cao hơn sẽ được ưu tiên thực hiện trước, điều này trái ngược với lệnh bán, lệnh bán với giá thấp hơn sẽ được ưu tiên thực hiện trước
- Nguyên tắc khớp lệnh mà ưu tiên về thời gian: Lệnh đặt mua với gia ngang nhau sẽ ưu tiên lệnh nào được hệ thống ghi nhận trước
4.6. Biên độ giao dịch
Biên độ giao dịch được hiểu là biến động giá cổ phiếu [đo lường bởi đơn vị %- tức giá cổ phiếu biến động so với giá mở cửa]. Mỗi sàn giao dịch sẽ quy định một biên độ giao dịch khác nhau để bảo đảm lợi ích cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ khỏi các cuộc làm giá, tạo cung cầu giả để đẩy giá đi quá cao/hoặc tụt xuống quá thấp. Quy định này được thể hiện như sau:
- Biên độ biến động giá của tất cả mã cổ phiếu trong ngày tối đa của sàn HNX là 10%;
- Biên độ của các mã niêm yết ngày đầu tiên trên sàn HNX hoặc vừa giao dịch trở lại sau 25 ngày tạm ngừng giao dịch trên sàn HNX tối đa là 30%;
- Biên độ của các mã giao dịch không hưởng quyền trả cổ tức hoặc thưởng cổ phiếu quỹ cho cổ đông tối đa là 30%;
- Biên độ cổ phiếu quỹ ETF giao dịch lần đầu trên sàn HNX hoặc sau khi tạm ngừng giao dịch trên 25 ngày tối đa là 30%.
4.7. Thời gian thanh toán
Thời hạn giao dịch thanh toán trên sàn HNX là T+3, hiểu là T là ngày giao dịch khớp lệnh/thỏa thuận diễn ra thành công.
Sau đó, T+0 đến T+3 sẽ phong tỏa tiền và thực hiện thanh toán bù trừ bên mua và bên bán. Kết thúc T+3, người bán sẽ nhận được tiền, người mua sẽ nhận được cổ phiếu
5. So sánh cổ phiếu niêm yết trên sàn chứng khoán HNX và HOSE
Sàn HOSE và sàn HNX đều là các sàn giao dịch chứng khoán uy tín được vận hành dưới luật định của nhà nước, tuy nhiên hai sàn giao dịch chứng khoán trên sẽ có một số điểm khác biệt. Nhà đầu tư có thể tham khảo các so sánh điểm khác biệt sau đây:
Sự khác biệt giữa sàn HNX và HOSE
Vốn điều lệ thực góp tại thời điểm đăng ký niêm yết lên:
- Sàn HOSE: >=120 tỷ VND công bố trong báo cáo tài chính
- Sàn HNX: >=30 tỷ VND công bố trong báo cáo tài chính
Số năm công ty muốn niêm yết ấy đã hoạt động dưới hình thức loại hình Công ty cổ phần:
- Sàn HOSE: >=2 năm
- Sàn HNX: >=1 năm
Yêu cầu về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
- Sàn HOSE: 02 năm liền trước có lãi; không nợ quá hạn trên 1 năm, không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký niêm yết, có lịch sử tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán báo cáo tài chính
- Sàn HNX: không nợ quá hạn trên 1 năm, không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký niêm yết, có lịch sử tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán báo cáo tài chính
Công khai các khoản nợ:
- Sàn HOSE: Phải công khai các khoản nợ đối với thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Ban giám đốc, Cổ đông lớn và những người liên quan
- Sàn HNX: Không quy định
Yêu cầu công bố thông tin:
- Sàn HOSE: Nếu cung cấp thông tin sai lệch liên quan đến số liệu tài chính quá 4 lần sẽ bị hủy niêm yết
- Sàn HNX: Không quy định
Tìm hiểu thêm: //topi.vn/san-upcom.html
6. Cách mở tài khoản giao dịch trên sàn chứng khoán HNX
Nhà đầu tư có thể mở tài khoản giao dịch chứng khoán niêm yết trên sàn HNX thông qua 2 cách
- Mở tài khoản trực tiếp tại trụ sở của HNX
Bước 1: Đến trụ sở của HNX và đem theo chứng minh thư, căn cước công dân [cả bản gốc và bản phô tô]
Bước 2: Điều mẫu hợp đồng mở thông tin tài khoản giao dịch chứng khoán [theo mẫu HNX cung cấp tại trụ sở]
- Mở tài khoản thông qua website của sàn HNX
Bước 1: Truy cập website //www.hnx.vn/và chọn mục “Mở thông tin tài khoản”
Bước 2: Điền theo hướng dẫn
Bước 3: Xác nhận danh tính cá nhân bằng chứng minh thư /Căn cước công dân và ảnh chụp chân dung
Bước 4: Điền thông tin đầy đủ vào hợp đồng điện tư, in và ký chữ kỹ tươi. Sau đó gửi hồ sơ qua bưu điện tới địa chỉ của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội
Bước 5: Sau khi hồ sơ được xét duyệt, Sở giao dịch sẽ kích hoạt tài khoản và gửi thông tin đăng nhập cá nhân qua địa chỉ email đã đăng ký
Sàn HNX sẽ là nơi bạn có thể đầu tư chứng khoán an toàn. Những cổ phiếu trên sàn HNX có đầu là những cổ phiếu đảm bảo những yêu cầu về vốn và tốc độ tăng trưởng. Mong rằng những thông tin mà Topi cung cấp về sàn HNX sẽ giúp bạn hiểu hơn hoạt động của sàn cũng như lựa chọn được địa chỉ giao dịch chứng khoán uy tín.