Đề bài: Phân tích mối quan hệ giữa chức năng hành pháp và chức nănghành chính của Chính phủ Việt Nam theo Hiến pháp và pháp luật hiện hành.A.Mở đầu.Chính phủ - cơ quan quan trọng trong hệ thống các cơ quan trong bộ máynhà nước Việt Nam, có vai trò quyết định đối với sự phát triển của đất nước. Vìvậy, việc tìm hiểu vị trí, chức năng của Chính phủ, từ đó đề ra những giải pháp đểxây dựng một Chính phủ Việt Nam vững mạnh, hiện đại là cả quá trình nan giải,lâu dài. Trong bài tiểu luận này, nhóm xin được trình bày những chức năng cơ bảnnhất của Chính phủ Việt Nam, mối liên hệ giữa các chức năng và giải pháp đểChính phủ thực hiện chức năng của mình ngày càng tốt hơn.B.I.Nội dung.Vị trí Chính phủ.Hiến pháp 2013 tại Điều 94 quy định về vị trí của Chính phủ đó là: Chínhphủ là cơ quan hành chính cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa ViệtNam, thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của Quốc hội.Như vậy, Hiến pháp 2013 đã hoàn thiện quy định về vị trí pháp lí, chức năngcủa Chính phủ. Theo đó quyền hành pháp được giao cho Chính phủ. Đây là mộttrong ba quyền hành của quyền lực nhà nước.Trong hệ thống cơ quan hành chính ở nước ta thì Chính phủ “là cơ quanhành chính nhà nước cao nhất”. Chính phủ thống nhất quản lí nền hành chính quốcgia, thống nhất quản lí và điều hành việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế,văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh đối ngoại của Nhà nước. Thực hiện chứcnăng quản lí nhà nước, Chính phủ áp dụng các biện pháp để hoàn thành mục tiêu,nhiệm vụ đã xác định. Tính chất cơ quan hành chính cao nhất đã nhấn mạnh vị thếcủa Chính phủ trong hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước được tổ chức vàhoạt động theo nguyên tắc thứ bậc và đòi hỏi tính thống nhất, thông suốt.Xuất phát từ mô hình chính thể và nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước ởnước ta, Hiến pháp 2013 tiếp tục duy trì quy định về vị trí của Chính phủ “là cơquan chấp hành của Quốc hội”. Với tư cách là cơ quan quyền lực nhà nước caonhất, Quốc hội thành lập ra Chính phủ và thực hiện việc giám sát tối cao với hoạtđộng của Chính phủ. Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội, báo cáo công táctrước Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội.Như vậy, Hiến pháp 2013 dã quy định cụ thể, rõ ràng vị trí của Chính phủtrong hệ thống cơ quan trong bộ máy nhà nước, trong việc thực hiện quyền lực nhànước và trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước.Chức năng Chính phủ.II.Chức năng của một cơ quan là hoạt động thường xuyên, liên tục mang tínhchuyên biệt nhằm đạt được mục đích nào đó. Theo Hiến pháp 2013, Chính phủgồm hai chức năng chính, đó là chức năng hành pháp và chức năng quản lí hànhchính.1.Chức năng hành pháp.Trong bộ máy nhà nước, Chính phủ là cơ quan thực hiện chức năng hànhpháp. Một cách chung nhất, quyền hành pháp là quyền điều hành đất nước, là phầncòn lại của các công việc không thuộc phạm vi đã xác định của quyền lập pháp vàtư pháp.Theo nguyên nghĩa, quyền hành pháp là quyền thực thi pháp luật. Tuy nhiên,cùng với sự phát triển tư duy về tổ chức nhà nước, quyền hành pháp được hiểutheo khía cạnh chủ động và với phạm vi bao quát, thể hiện ở việc hoạch định chínhsách quốc gia và điều hành chính sách đó. Chức năng hành pháp của Chính phủđược thể hiện qua các họat động chủ yếu sau:Thứ nhất, Chính phủ đề xuất, hoạch định chính sách trình Quốc hội, Ủy banThường vụ Quốc hội quyết định.Chính sách là tập hợp những chủ trương thể hiện mục tiêu phát triển các lĩnhvực kinh tế, xã hội và cách thức thực hiện mục tiêu đó. Các chính sách đó có thểmang tính dài hạn, trung hạn, ngắn hạn; tổng hợp hoặc cụ thể.Chức năng này được quy định tại khoản 2 Điều 96 Hiến pháp 2013 và Điều7 Luật tổ chức Chính phủ. Theo đó Chính phủ có những nhiệm vụ và quyền hạnsau:- Đề xuất, xây dựng chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và cácchương trình dự án trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyếtđịnh.- Chính phủ có quyền quyết định các chính sách, chiến lược, quy hoạch, kếhoạch và các chương trình, dự án theo thẩm quyền.Như vậy, xuất phát từ nội dung, bản chất của quyền hành pháp, Hiến pháp2013 ghi nhận vai trò, trách nhiệm của Chính phủ trong việc đề xuất cũng nhưquyết định theo thẩm quyền các chủ trương, giải pháp điều hành kinh tế, văn hóa,xã hội.Thể hiện vai trò là người đề xuất chính sách, Chính phủ trình Quốc hội dựán Luật, pháp lệnh; dự án ngân sách nhà nước; mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ cơ bảnphát triển kinh tế - xã hội của đất nước; chính sách cơ bản về tài chính sách tôngiáo của Nhà nước, … Hoạch định chính sách quốc gia thể hiện trách nhiệm chínhtrị và vai trò của cơ quan hành pháp việc duy trì trật tự và thúc đẩy sự phát triểncủa xã hội.Để thể hiện thẩm quyền quyết định chính sách, Chính phủ ban hành văn bảnquy phạm pháp luật dưới hình thức nghị định và ban hành các hình thức văn bảnpháp luật khác như nghị quyết. Việc xây dựng, ban hành văn bản của Chính phủđược tiến hành theo quy trình được pháp luật quy định.Thứ hai, Chính phủ tổ chức thi hành chính sách, pháp luật.Theo đó tại khoản 1 Điều 96 Hiến pháp 2013, Điều 6 Luật Tổ chức Chínhphủ quy định Chính phủ có nhiệm vụ và quyền hạn như sau:- Tổ chức thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội; pháp lệnh, nghịquyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; quyết định của Chủ tịch nước.- Tổ chức và lãnh đạo công tác tuyên truyền, giáo dục Hiến pháp và phápluật; quyết định các biện pháp thi hành Hiến pháp, pháp luật; phòng ngừa, xử lí cácvi phạm pháp luật trong phạm vi thẩm quyền.Đây là nhóm thẩm quyền mang tính truyền thống của cơ quan hành pháptrong mô hình phân công quyền lực nhà nước. Là hoạt động không chỉ mang tínhchấp hành mà đòi hỏi sự sáng tạo, chủ động của cơ quan hành pháp.Để triển khai chức năng này, Chính phủ ban hành các văn bản pháp luật, baogồm: nghị định quy định chi tiết luật, pháp lệnh theo ủy quyền lập pháp; nghị địnhquy định các biện pháp triển khai luật, pháp lệnh; nghị định về những vấn đề khichưa có luật, pháp lệnh quy định.2.Chức năng quản lí hành chính.Quản lí hành chính là việc các cơ quan hành chính thực hiện các hoạt độngnhằm thực hiện việc quản lí đất nước. Hành chính nói một cách gắn gọn nhất, đó làhoạt quản lí, điều hành và phục vụ trên tất cả các lĩnh vực hoạt động của đời sốngxã hội.Đối với chức năng hành chính, Chính phủ thực hiện việc thống nhất quản líviệc thực hiện các nhiệm vụ của đất nước; thống nhất quản lí nền hành chính quốcgia và thực hiện nhiệm vụ đối ngoại.Thứ nhất, Chính phủ thực hiện việc thống nhất quản lí và thực hiện cácnhiệm vụ của đất nước.Để thực hiện các nhiệm vụ của Nhà nước, Chính phủ thống nhất việc quản líviệc xây dựng, phát triển nền kinh tế quốc dân; phát tiển văn hóa, giáo dục, y tế;khoa học, công nghệ, môi trường, thông tin, truyền thông; quốc phòng, an ninhquốc gia, an toàn xã hội; thi hành lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ, lệnhban bố thi hình khẩn cấp và các biện pháp khác để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ tínhmạng, tài sản của nhân dân. Nhiệm vụ thống nhất quản lí Nhà nước của Chính phủđược thể hiện qua các nội dung như sau:- Tổ chức việc thực hiện chính sách, pháp luật trong các lĩnh vực;- Quyết định các biện pháp, chính sách cụ thể trong mỗi lĩnh vực nhằm đạmục tiêu đã đề ra;- Xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển các lính vực và chỉđạo việc thực hiện;- Phân công, phân cấp quản lí nhà nước theo ngành, lĩnh vực;- Kiểm tra, xử lí vi phạm;- Sơ kết, tổng kết việc thực hiện chính sách theo ngành, lĩnh vực và điềuchỉnh cho phù hợp;- Quyết định những biện pháp cụ thể để bảo vệ quyền và lợi ích của Nhànước và xã hội, quyền con người, quyền công dân.Quản lí nhà nước thống nhất thể hiện vai trò của Chính phủ với tư cách là cơquan hành chính cao nhất trong việc điều hành, quản trị quốc gia, bảo đảm sựuthông suốt, đồng bộ trong toàn bộ hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước.Thứ hai, Chính phủ thống nhất quản lí nền hành chính quốc gia.Trong việc thống nhất quản lý nền hành chính quốc gia, Chính phủ tập trungvào các nhiệm vụ chủ yếu là:- Xây dựng, hoàn thiện thể chế hành chính: Chính phủ đề xuất hoặc quyếtđịnh theo thẩm quyền các biện pháp nhằm xây dựng, hoàn thiện thể chế về tổ chứcvà hoạt động của bộ máy hành pháp, chính quyền địa phương, về phân công, phâncấp quản lý nhà nước, về cải cách hành chính, về điều chỉnh địa giới hành chính.Chính phủ trình Quốc hội thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới hànhchính tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt;trình Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định thành lập, giải thể, nhập, chia, điềuchỉnh địa giới hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.- Xây dựng bộ máy hành chính nhà nước:+ Chính phủ trình Quốc hội quyết định thành lập, bãi bỏ bộ, cơ quanngang bộ, quyết định thành lập, sáp nhập, giải thể cơ quan thuộc Chính phủ; quyđịnh nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộcChính phủ; quy định về tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dâncấp tỉnh, cấp huyện.+ Đối với Hội đồng nhân dân, Chính phủ hướng dẫn, kiểm tra Hội đồngnhân trong việc thực hiện Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội; pháp lệnh,nghị quyết của Ủy ban thương vụ Quốc hội; lệnh, quyết định của Chủ tịch nước;nghị quyết, nghị định của Chính phủ; quyết định, chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ;kiểm tra tính hợp pháp các nghị quyết của Hội đồng nhân dân. Chính phủ tạo điềukiện để Hội đồng nhân dân thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn do luật định, bảo đảmcơ sở vật chất, tài chính để Hội đồng nhân dân hoạt động.- Xây dựng, quản lý đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức: Chính phủ thốngnhất quản lý, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; thực hiện chính sáchtuyển dụng, sử dụng, đào tạo, tiền lương, khen thưởng, kỷ luật, nghỉ hưu đối vớicán bộ, công chức, viên chức.- Xây dựng cơ sở vật chất và hiện đại hóa nền hành chính.Thứ ba, Chính phủ thực hiện nhiệm vụ đối ngoại.Để thực hiện nhiệm vụ đối ngoại, Chính phủ tổ chức đàm phán, kí điều ướcquốc tế nhân danh Nhà nước theo ủy quyền của Chủ tịch nước; quyết định việc kí,gia nhập, phê duyệt hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế nhân danh Chínhphủ; áp dụng các biện pháp bảo vệ lợi ích Nhà nước, lợi ích chính đáng của tổ chứcvà công dân Việt Nam ở nước ngoài [Điều 22 Luật Tổ chức Chính phủ]III.Mối quan hệ giữa chức năng hành pháp và chức năng hành chínhcủa Chính phủ.Chức năng hành chính và chức năng hành pháp là hai chức năng chính củaChính phủ Việt Nam. Tuy là hai chức năng riêng biệt, thực hiện những hoạt động,nhiệm vụ khác nhau nhưng đều nhằm mục tiêu quản lí mọi mặt của đời sống xãhội. Hai chức năng này có mối liên hệ mật thiết với nhau, bổ sung cho nhau.Chức năng hành pháp tạo hành lang pháp lí cho việc thực hiện chức nănghành chính. Hành pháp là hoạch định chính sách và thi hành chính sách, chínhnhững chính sách đó là cơ sở pháp lí để việc quản lí đất nước được thuận tiện và cóhiệu quả hơn. Đặc biệt, Hiến pháp 2013 quy định nguyên tắc tổ chức và hoạt độngcủa bộ máy nhà nước đó là nguyên tắc tuân thủ pháp luật. Một khi đã có quy địnhcủa pháp luật thì sẽ là chuẩn mực mà tất cả mọi người phải tuân theo.Việc quản lí nền hành chính quốc gia sẽ tạo điều kiện cho việc hoàn thiệnpháp luật và tổ chức, triển khai pháp luật có hiệu quả hơn. Là người trực tiếp,thường xuyên điều hành xã hội, Chính phủ là cơ quan nắm rõ nhất những nhu cầucủa quốc gia, từ đó đưa ra những chính sách để đáp ứng nhu cầu đó. Trong việctìm chính sách cho quốc gia, Chính phủ phải phát hiện ra được nhu cầu của xã hội,sau đó phân tích nhu cầu đó và tìm giải pháp để giải quyết. Giải pháp của Chínhphủ có thể là những giải pháp mà Chính phủ trực tiếp thi hành; hoặc là những giảipháp mang tính ổn định lâu dài, Chính phủ sẽ trình cho ngành lập pháp giải quyếtđể đảm bảo quyền lợi tổng quát dưới hình thức là các dự án luật hoặc các hình thứckhác.Hành pháp, một mặt là đưa pháp luật vào thực tiễn, còn hành chính thì quảnlí mọi mặt của đời sống xã hội. Chính việc quản lí mọi mặt của đời sống xã hộinhư vậy đã thúc đẩy việc áp dụng pháp luật, áp dụng một cách triệt để vào thựctiễn đời sống. Trong thực tiễn áp dụng pháp luật sẽ nảy sinh những vấn đề mà phápluật không dự liệu hết được, khi đó Chính phủ sẽ lại hoạch định hoặc quyết địnhnhững chính sách, dự án luật, … để đảm bảo pháp luật ngày càng phù hợp hơn vớithực tiễn. Đó chính là mối quan hệ hai chiều giữa hai chức năng của Chính phủ.Như vậy, về bản chất và phương thức thực hiện, chức năng hành pháp [baogồm hai bộ phận cơ bản đó là hoạch định và điều hành chính sách quốc gia] khôngthể tách biệt cơ học với chức năng hành chính nhà nước bởi vì điều hành chínhsách là quá trình huy động và tổ chức sử dụng những nguồn lực, phương tiện cầnthiết để thực hiện những mục tiêu của Chính phủ đã vạch ra. Trong việc điều hànhchính sách, Chính phủ phải thiết lập một cơ cấu tổ chức bộ máy bao gồm thể chếcông vụ, công sở, đội ngũ công chức được phân công rõ rang, rành mạch về chứcnăng, quyền hạn và một cơ chế phối hợp hiệu quả nhằm đảm bảo chất lượng củaquá trình điều hành chính sách. Đó chính là hệ thống hành chính nhà nước. Hoạtđộng điều hành và chấp hành của hệ thống hành chính nhà nước trong quản lí xãhội theo khuôn khổ pháp luật nhằm làm cho quyền hành pháp được thực hiện trênthực tế. Chính hoạt động thực hiện chức năng hành chính là cơ sở thực tiễn để cơsở lí luận của quá trình hoạch định chính sách trở nên hợp lí hơn.IV.Giải pháp để Chính phủ thực hiện tốt hơn chức năng.Chính phủ có vị trí, chức năng rất quan trọng trong việc thực hiện quyền lựcnhà nước, trong việc thống nhất quản lí hành chính quốc gia, có vai trò quan trọngđối với sự phát triển của đất nước. Tuy nhiên trong thực tế thực hiện quyền năngcủa mình, nhiều lúc Chính phủ còn thể hiện sự hạn chế, đó là lí do đất nước chưathực sự phát triển. Vì vậy, nhóm xin trình bày một số giải pháp để Chính phủ thựchiện chức năng của mình ngày càng tốt hơn.Trong lĩnh vực hành pháp, Chính phủ cần đi sát thực tế đời sống để hoạchđịnh ra các chính sách, luật, …Trong lĩnh vực hành chính, cần đưa ra chính sách phát triển phù hợp vớiđiều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội của mỗi vùng miền; thực hiện cải cáchhành chính; …Cụ thể, cần thực hiện như sau:- Chính phủ thực hiện phân quyền xuống cho cấp dưới, chỉ tập trung vào cácnhiệm vụ quan trọng, mang tính chiến lược trong việc đề xuất, quy hoạch, kếhoạch, quyết định những chính sách, nhiệm vụ, mục tiêu của đất nước. Còn việcthực hiện một cách cụ thể thì để các cơ quan ở địa phương thực hiện cho phù hợpvới hoàn cảnh, điều kiện.- Hoàn thành mục tiêu cải cách hành chính đến năm 2020. Cải cách bộ máyhành chính theo hướng tinh gọn, nhẹ nhưng thực hiện có hiệu quả.- Tăng tính tự chịu trách nhiệm của Chính phủ [của tập thể Chính phủ và củatừng thành viên Chính phủ] bằng cách chịu trách nhiệm trực tiếp hoặc chịu tráchnhiệm gián tiếp.Đặc biệt, đề cao sử dụng nhân tài, tránh chảy máu chất xám, mỗi thành viênChính phủ phải thật sự là tận tâm.C.Kết luận.Tóm lại, với các quy định về vị trí, chức năng của Chính phủ trong Hiếnpháp và pháp luật hiện hành đã tạo cơ sở pháp lí, nền tảng để Chính phủ tổ chức vàhoạt động theo hướng ngày càng là trung tâm của bộ máy nhà nước pháp quyềnvới chức năng cơ bản là khởi động, xây dựng và điều hành chính sách, pháp luậtquốc gia, quản lí vĩ mô nền kinh tế thị trường, vận hành linh hoạt, thống nhất vàthông suốt hệ thống hành chính nhà nước, tổ chức huy động và quản lí hiệu quảcác nguồn nhân lực và vật lực quốc gia vì sự phát triển bền vững của đất nước, dântộc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ công bằng, văn minh.