Tai nghe chống ồn chủ động [Active Noise Cancelling] có từ bao giờ, và đây có phải là loại tai nghe tốt nhất trên thị trường hiện nay?
Hỏi: Tôi thấy tai nghe chống ồn chủ động hiện được các hãng tai nghe quảng cáo rất nhiều. Xin được hỏi chất lượng của loại tai nghe này so với các sản phẩm khác như thế nào? Liệu đây có phải loại tai nghe tốt nhất không?
Trả lời:
Tai nghe chống ồn Noise Cancelling không phải là một sản phẩm mới, nhưng chúng chỉ mới bắt đầu được chú ý đến vài năm gần đây. Active Noise Cancelling là loại tai nghe có micro riêng dùng để ghi lại tiếng ồn, sau đó tạo ra một sóng âm đối nghịch nhằm triệt tiêu tiếng ồn đó.
Lịch sử của tai nghe Noise Cancelling gắn liền với quá trình nghiên cứu của hãng Bose. Năm 1978, sau khi trở về từ châu Âu, tiến sĩ Amar Bose bắt đầu hình thành ý tưởng về chiếc tai nghe chống ồn chủ động đầu tiên. Mục tiêu khi ấy của ông là tạo ra cặp tai nghe tốt hơn để dùng trên các chuyến bay. Đấy chính là lý do Bose tập hợp một nhóm nghiên cứu phát triển công nghệ chống ồn và phải mất đến 10 năm sau, tai nghe chống ồn chủ động đầu tiên mới ra đời. Thế nhưng ở thời điểm ấy, chiếc tai nghe này không dành cho hành khách mà dành cho phi công. Ngày nay, Bose vẫn tiếp tục bán loại tai nghe ấy với cái tên Aviation Headset X.
Ý tưởng công nghệ cho tai nghe chống ồn là giảm ồn âm nền tần số thấp gây ra bởi động cơ máy bay. Cách thức sử dụng là tạo ra dải âm giống như dải âm nhiễu ồn, nhưng lệch pha 180 độ rồi gửi dải âm ấy đến loa để chặn nhiễu ồn lại. Đó chính là cách mà tai nghe chống ồn Noise Cancelling ngày nay hoạt động.
Ngày nay, có rất nhiều thương hiệu sản xuất tai nghe chống ồn chủ động nhưng hiệu quả của những chiếc tai nghe này không thực sự cao. Để hiệu quả, dải tín hiệu chống ồn phải được gửi đến loa cùng lúc với tiếng ồn. Cách hoạt động của tai nghe chống ồn là dùng mic để thu lại nhiễu ồn từ bên ngoài, xử lý bằng một vi xử lý nhỏ có nhiệm vụ đảo pha, khuếch đại tín hiệu. Quá trình này luôn có sự chậm trễ về thề gian giữa nhiễu ồn thu được và tín hiệu được gửi đến loa. Do đó, thiết bị này hoạt động tốt nhất đối với những nhiễu ồn giống nhau, xuất hiện liên tục như nhiễu ồn từ động cơ máy bay. Ngoài ra, hiệu quả chống nhiễu ồn đối với các dải âm thấp sẽ tốt hơn so với các dải âm cao vốn có bước sóng dài hơn. Chẳng hạn, sóng âm 100Hz [âm trầm] sẽ có độ dài 10ms. Như vậy, quá trình thu tín hiệu, đảo pha và tái hiện lại sẽ có độ trễ chưa đến 1ms, đủ để chấp nhận đối với nhiều người. Nhưng với các dải âm cao hơn thì kết quả không được như mong muốn. Sóng âm 1kHz [âm trung] thường có bước sóng dài 1ms. Để giảm nhiễu ồn hiệu quả, quá trình chuyển đổi và gửi tín hiệu phải có độ trễ ít hơn 0.1ms. Về mặt công nghệ điều này là không thể.
Nhìn chung, tai nghe chống ồn chủ động hoạt động hiệu quả nhất nếu dùng cho mục đích ban đầu của chúng: chồng ồn cho phi công trên máy bay chứ không phải là một thiết bị dành cho đại chúng với nhiều mục đích khác nhau.
Ngay cả về chất lượng âm thanh, tai nghe chống ồn chủ động cũng không phải là loại có chất lượng tốt nhất. Nếu muốn lựa chọn chất lượng, người dùng chỉ có thể chọn tai nghe với phần lưng mở, mà loại này thậm chí còn không có khả năng chống ồn thụ động. Mọi âm thanh người nghe có thể nghe thấy khi không đeo headphone vẫn sẽ nghe được khi bịt headphone kín tai. Do đó, tai nghe với phần lưng mở chắc chắn không phù hợp ở những nơi đông người hay quá ồn ào. Để trải nghiệm âm thanh tốt nhất với tai nghe có phần lưng mở, người nghe cần ngồi ở một nơi thật yên tĩnh và nếu được như vậy, chắc chắn họ sẽ cảm nhận được âm trường cực kỳ rộng với độ bóc tách, chi tiết và chính xác gần như hoàn hảo.
Đối với những người làm việc ở môi trường cực kỳ ồn ào, tai nghe chống ồn là một lựa chọn tốt. Đối với người khác thì không, một là bởi chất lượng âm thanh không cao và hai là giá quá đắt. Và nếu chất lượng âm thanh là điều mà người dùng quan tâm thì chắc chắn tai nghe chống ồn không phải là lựa chọn lý tưởng cho họ, dù cho chiếc tai nghe ấy có đắt đến đâu đi chăng nữa.
Các bạn có thể tham khảo các thông tin khác tại đây
Kiến thức vật liệu làm màng loa
Nguyễn Hào