Tĩnh mạch nằm ở đâu
|
Äá»™ng mạch dẫn máu già u oxy từ tim đến các cÆ¡ quan khác trong cÆ¡ thể và tÄ©nh mạch mang máu Ãt oxy trở vá» tim. Suy giãn tÄ©nh mạch là tình trạng các tÄ©nh mạch sÆ°ng phồng, có thể nhìn thấy qua da. Chúng thÆ°á»ng có mà u xanh, phồng to và ngoằn ngoèo. Nếu không Ä‘iá»u trị, suy giãn tÄ©nh mạch sẽ chuyển biến xấu theo thá»i gian. Tình trạng nà y có thể gây Ä‘au và má»i cÅ©ng nhÆ° gây những thay đổi ở da nhÆ° phát ban, Ä‘á» da, và loét da. Có ba loại tÄ©nh mạch ở chân: tÄ©nh mạch nông nằm gần vá»›i da nhất, tÄ©nh mạch sâu nằm giữa các nhóm cÆ¡ và tÄ©nh mạch xuyên nối tÄ©nh mạch nông vá»›i tÄ©nh mạch sâu. TÄ©nh mạch sâu dẫn đến tÄ©nh mạch chủ, là tÄ©nh mạch lá»›n nhất trong cÆ¡ thể, Ä‘Æ°a máu thẳng vá» tim. Suy giãn tÄ©nh mạch thÆ°á»ng xảy ra ở tÄ©nh mạch nông của chân.  Khi bạn đứng thẳng, máu trong tÄ©nh mạch phải chảy ngược chiá»u trá»ng lá»±c trở vá» tim. Äể thÆ°Ì£c hiện Ä‘iá»u nà y, cÆ¡ chân phải ép chặt các tÄ©nh mạch sâu ở chân và bà n chân. Nắp má»™t chiá»u (gá»i là van) trong các tÄ©nh mạch sẽ giúp máu chảy đúng hÆ°á»›ng. Khi cÆ¡ chân co lại, van tÄ©nh mạch mở ra. Khi cÆ¡ chân thả lá»ng, van tÄ©nh mạch đóng lại. Äiá»u nà y giúp máu không chảy ngược xuống chân. Toà n bá»™ quá trình Ä‘Æ°a máu trở vá» tim gá»i là bÆ¡m tÄ©nh mạch. Khi Ä‘i lại, cÆ¡ chân co nên bÆ¡m tÄ©nh mạch hoạt Ä‘á»™ng tốt. NhÆ°ng khi ngồi hay đứng, đặc biệt là trong thá»i gian dà i, máu trong tÄ©nh mạch chân bị dồn ứ và có thể là m tăng áp lá»±c trong tÄ©nh mạch. TÄ©nh mạch sâu và tÄ©nh mạch xuyên chỉ có khả năng chịu áp lá»±c cao trong thá»i gian ngắn. Tuy nhiên, nếu bạn dá»… tổn thÆ°Æ¡ng thì các tÄ©nh mạch có thể bị kéo căng nếu ngồi hay đứng lâu. Äôi khi, tình trạng kéo căng nà y có thể là m suy yếu thà nh tÄ©nh mạch và gây tổn thÆ°Æ¡ng van tÄ©nh mạch. Khi đó, tình trạng suy giãn tÄ©nh mạch sẽ xảy ra. Triệu chứng suy giãn tĩnh maÌ£ch?Nếu bị suy giãn tÄ©nh mạch, bạn có thể cảm thấy chân nặng, má»i, không yên, hay tê chân. Triệu chứng nà y sẽ nặng hÆ¡n khi đứng hay ngồi quá lâu. Bạn cÅ©ng có thể bị chuá»™t rút và o ban đêm. Bạn có thể nhìn thấy má»™t búi tÄ©nh mạch nổi ngoằn ngoeÌ€o ở chân, hay những nút thắt tÄ©nh mạch giãn má»m. Äôi khi, da chân bị đổi mà u, dá»… kÃch ứng hoặc tháºm chà là loét da. Nếu bị suy giãn tÄ©nh mạch nặng, bạn dá»… có nguy cÆ¡ bị Huyết khối TÄ©nh mạch sâu (DVT). Tình trạng nà y có thể là m cho chân bị sÆ°ng phồng nặng và đột ngá»™t. Äây là tình trạng nặng cần phải khám ngay. Nguyên nhân gây suy giãn tÄ©nh mạch?Tình trạng áp lá»±c máu cao bên trong tÄ©nh mạch nông ở chân gây suy giãn tÄ©nh mạch. Các yếu tố có thể là m tăng nguy cÆ¡ suy giãn tÄ©nh mạch bao gồm tiá»n sá» gia đình bị suy giãn tÄ©nh mạch, thừa cân, Ãt táºp thể dục, huÌt thuôÌc, đứng hay ngồi quá lâu, hoặc huyết khối tÄ©nh mạch sâu (DVT). Phụ nữ có nhiá»u nguy cÆ¡ bị suy giãn tÄ©nh mạch hÆ¡n nam giá»›i. Suy giãn tÄ©nh mạch thÆ°á»ng gặp ở Ä‘á»™ tuổi từ 30 đêÌn 70. Phụ nữ mang thai là m tăng nguy cÆ¡ suy giãn tÄ©nh mạch, nhÆ°ng thÆ°á»ng hồi phục trong vòng má»™t năm sau khi sinh. Phụ nữ mang thai nhiá»u lần có thể bị suy giãn tÄ©nh mạch vÄ©nh viá»…n. Những xét nghiệm cần thÆ°Ì£c hiện?TrÆ°á»›c tiên, bác sÄ© sẽ há»i bạn vá» tiÌ€nh traÌ£ng sức khá»e, bệnh sá» và triệu chứng, rồi tiêÌn haÌ€nh thăm khám lâm saÌ€ng. BaÌc sĩ sẽ thăm khám các hình thái và mà u sắc của các tÄ©nh mạch nổi rõ. BaÌc sĩ có thể dùng dây ga-rô hay dùng tay nhấn trá»±c tiếp và o tÄ©nh mạch để xem khả năng lấp đầy máu của tÄ©nh mạch. Äể xác định chẩn Ä‘oán giãn tÄ©nh mạch, baÌc sĩ có thể chỉ định siêu âm Duplex. Siêu âm Dupplex sá» dụng sóng siêu âm không Ä‘au, có tần số cao hÆ¡n tai ngÆ°á»i có thể nghe được để khảo saÌt. BaÌc sĩ dùng siêu âm Dupplex để Ä‘o tốc Ä‘á»™ của lÆ°u lượng máu và khảo sát cấu trúc của tÄ©nh mạch chân. Khảo sát naÌ€y mất khoảng 20 phút cho má»—i chân. NgoaÌ€i việc phát hiện tình trạng suy giãn tÄ©nh mạch, siêu âm Dupplex còn giúp baÌc sĩ xác định nguyên nhân gây suy giãn tÄ©nh mạch do các bệnh lý khác ngoà i tÄ©nh mạch. Äiá»u trị suy giãn tÄ©nh mạch nhÆ° thế nà o?Äôi khi, suy giãn tÄ©nh mạch có thể nặng hÆ¡n nếu không được Ä‘iá»u trị. TrÆ°á»›c tiên, baÌc sĩ sẽ áp dụng các phÆ°Æ¡ng pháp không cần phẫu thuáºt để là m giảm triệu chứng. Nếu suy giãn tÄ©nh mạch mức Ä‘á»™ nhẹ đến trung bình, nâng cao chân có thể giúp giảm sÆ°ng chân và các triệu chứng khác. BaÌc sĩ có thể hÆ°á»›ng dẫn bạn giÆ¡ chân cao hÆ¡n tim má»—i lần 15 phút, thá»±c hiện 3 hay 4 lần/ngà y. Nếu phải đứng lâu, thỉnh thoảng bạn nên gáºp chân lại để bÆ¡m tÄ©nh mạch có thể Ä‘Æ°a máu trở vá» tim.
Vá»› áp lá»±cÄối vá»›i trÆ°á»ng hợp suy giãn tÄ©nh mạch nặng hÆ¡n, baÌc sĩ có thể chỉ định mang vá»› áp lá»±c. Vá»› áp lá»±c là má»™t loại vá»› có tÃnh Ä‘Ã n hồi giúp ép tÄ©nh mạch và ngăn máu chảy ngược quá mức. Mang vá»› cÅ©ng có thể giúp chữa là nh loét da và phòng ngừa tái phát. Bạn có thể cần mang vá»› áp lá»±c hà ng ngà y đến suôÌt Ä‘Æ¡Ì€i. Äối vá»›i nhiá»u bệnh nhân, vá»› áp lá»±c Ä‘iá»u trị hiệu quả tình trạng suy giãn tÄ©nh mạch và có thể giúp giảm Ä‘au, sÆ°ng vaÌ€ phòng ngÆ°Ì€a những vấn Ä‘á» khác vá» sau.
Trong quá trình thá»±c hiện liệu phaÌp xÆ¡ hoÌa, baÌc sĩ sẽ tiêm thuốc và o tÄ©nh mạch suy giãn. Thuốc sẽ kÃch thÃch và là m xÆ¡ hóa tÄ©nh mạch từ trong ra ngoà i là m cho tÄ©nh mạch bất thÆ°á»ng sẽ bị tắc hoà n toà n. Máu thÆ°á»ng trở vá» tim qua các tÄ©nh mạch nà y sẽ chảy qua các tÄ©nh mạch khác. Các tÄ©nh mạch được tiêm cuối cùng sẽ co lại và biến mất. Từ khi giá»›i thiệu phÆ°Æ¡ng pháp Ä‘iá»u trị bằng laser và sóng cao tần thì hiện nay liệu pháp xÆ¡ hóa tÄ©nh mạch hiếm khi được thá»±c hiện. Bệnh suy giãn tĩnh mạch chi dưới diễn tiến âm thầm, có thể gây các biến chứng huyết khối tĩnh mạch nông và sâu gây đau, phù nề hai chi dưới. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể gây chảy máu, loét chân không lành…, ảnh hưởng đến chất lượng sống người bệnh. Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, giãn tĩnh mạch chi dưới thường gặp ở khoảng 35% người đang làm việc, khoảng 50% người đã nghỉ hưu, tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao gấp 3 lần nam giới. Các triệu chứng của bệnh thường âm thầm, không rõ ràng nên không được quan tâm chăm sóc đúng mức. Suy giãn tĩnh mạch chi dưới hay còn gọi giãn tĩnh mạch chân là tình trạng máu ở hệ thống tĩnh mạch bị ứ lại ở chân, không đi lên tĩnh mạch chủ để trở về tim như bình thường. Tình trạng này làm tăng áp lực thủy tĩnh trong lòng tĩnh mạch khiến tĩnh mạch giãn ra. Nếu không được can thiệp điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh tiếp tục tiến triển sẽ làm dòng máu động mạch tới nuôi chân cũng bị giảm theo. Hậu quả là người bệnh sẽ gặp cảm giác nặng chân, nhức mỏi, phù chân, tê dị cảm, kiến bò, chuột rút về ban đêm… Thậm chí, những trường hợp nặng hơn các rối loạn tưới máu nuôi dưỡng chân có thể dẫn đến các biến chứng như chàm da, loét chân không lành… khiến việc điều trị kéo dài và khó khăn hơn. Ở cơ chế bình thường, dòng máu tĩnh mạch từ chân trở về tim được duy trì theo một chiều từ dưới đi lên (ngược với chiều trọng lực khi ở tư thế đứng) là nhờ hệ thống van tĩnh mạch, lực hút được tạo ra do hoạt động của tim, cơ thành ngực và lực ép của khối cơ cẳng chân. Các tác động làm ảnh hưởng đến cơ chế duy trì dòng máu một chiều này như giữ tư thế đứng lâu, chèn ép tĩnh mạch vùng chậu, ít vận động cơ cẳng chân… lâu ngày sẽ làm cho van một chiều không còn giữ được chức năng, khiến thành tĩnh giãn ra, yếu đi và tạo ra dòng máu trào ngược qua van theo trục các tĩnh mạch hiển lớn, hiển bé hay tĩnh mạch sâu theo chiều ngược xuống chân. Dòng trào ngược gây tăng áp lực trong lòng trục tĩnh mạch lớn, rồi truyền qua các tĩnh mạch nhỏ làm giãn cả tĩnh mạch lớn và nhỏ. Suy van tĩnh mạch có thể xảy ra ở từng vùng hoặc toàn bộ chân. Giãn tĩnh mạch lớn dưới da C2 Thống kê ở người trưởng thành, khoảng 73% nữ giới và 56% nam giới bị suy giãn tĩnh mạch chân. Nữ giới có tỷ lệ mắc cao hơn, nguyên nhân được xác định là do ảnh hưởng của nội tiết tố nữ, thai nghén gây chèn ép cản trở máu tĩnh mạch. Một số ngành nghề, công việc như bán hàng, thợ dệt, may, chế biến thủy, hải sản, giáo viên… đòi hỏi phải đứng lâu có tỷ lệ người mắc bệnh cao hơn. Người béo phì, ít vận động hoặc làm việc mang vác nặng… cũng dễ bị giãn tĩnh mạch. Ở giai đoạn đầu, biểu hiện bệnh thường không rõ ràng và thoáng qua. Người bệnh có cảm giác nặng chân, có thể thấy giày dép chật hơn bình thường. Trường hợp nặng hơn, người bệnh có thể thấy chân dễ mỏi, phù nhẹ khi đứng lâu ngồi nhiều, cảm giác như bị kim châm hay kiến bò vùng cẳng chân, chuột rút vào ban đêm… Người bệnh cũng có thể nhìn thấy mạch máu nhỏ li ti trên bề mặt da như mạng nhện (spider vein) hay lớn hơn và sâu hơn như dạng lưới ở lớp dưới da. Các biểu hiện trên có thể mất đi khi người bệnh nghỉ ngơi, các tĩnh mạch giãn chưa nhiều, lúc giãn lúc không nên người bệnh ít chú ý và dễ bỏ qua. Vào giai đoạn tiến triển, chân người bệnh bắt đầu có biểu hiện phù ở mắt cá hay bàn chân. Vùng cẳng chân xuất hiện thay đổi màu sắc da, biểu hiện của loạn dưỡng do máu tĩnh mạch ứ lâu ngày. Các tĩnh mạch căng giãn gây cảm giác đau tức chân, máu thoát ra ngoài mạch gây phù chân. Hiện tượng này không mất đi khi nghỉ ngơi, trường hợp nặng hơn có thể thấy các búi tĩnh mạch nổi to rõ trên da thường xuyên, các mảng máu bầm trên da… Khi giãn tĩnh mạch bước vào giai đoạn biến chứng, tĩnh mạch nông giãn to thành búi, bị viêm tạo huyết khối trong lòng. Kết hợp với tình trạng loét do thiểu dưỡng có thể tạo nên những ổ loét, nhiễm trùng… Hệ thống được áp dụng phân chia theo CAEP, trong đó giai đoạn tiến triển bệnh và mức độ nặng trên lâm sàng được phân thành C1-C6 như sau:
Hình ảnh điển hình giai đoạn tiến triển của giãn tĩnh mạch chi dưới
Xem thêm những chia sẽ từ THS.BS Nguyễn Anh Dũng về căn bệnh Suy giãn tĩnh mạch chi dưới Tại Trung tâm Tim mạch, BVĐK Tâm Anh, việc thăm khám, chẩn đoán giãn tĩnh mạch chân được thực hiện với trang thiết bị hiện đại, kết hợp phác đồ điều trị “cá thể hóa”, áp dụng nhiều kỹ thuật cao trong điều trị như: Điều trị nội khoa, phẫu thuật hoặc laser hay sóng cao tần nội mạch nhằm loại bỏ tĩnh mạch nông bị bệnh… giúp bệnh nhân thoát khỏi đau đớn và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm. Các loại thuốc làm tăng độ vững bền thành tĩnh mạch như daflon, ginko biloba, rutin C giúp cải thiện triệu chứng và làm chậm quá trình tiến triển bệnh. Tuy nhiên, các thuốc này chỉ có tác dụng trong giai đoạn đầu của bệnh, hỗ trợ ổn định sau các điều trị laser hay sóng cao tần nội tĩnh mạch. Vật lý trị liệu với túi hơi tạo lực ép ngắt quãng theo tầng cùng với tập vận động cơ cẳng chân giúp tạo lưu thông tĩnh mạch tốt hơn, tăng cường vững bền thành mạch là những kỹ thuật cải thiện triệu chứng cũng như tình trạng bệnh. Túi hơi tạo lực ép ngắt quãng theo tầng Suy giãn tĩnh mạch nông mức độ từ C2 đến C6 theo phân độ mô tả ở trên có chỉ định phẫu thuật hoặc laser hay sóng cao tần nội mạch nhằm mục đích loại bỏ tĩnh mạch nông bị bệnh.
Siêu âm trước mổ, đánh dấu (mapping) tĩnh mạch tổn thương Các tĩnh mạch nông là tĩnh mạch hiển lớn hay tĩnh mạch hiển bé được chỉ định nếu có tổn thương được xác định trên siêu âm. Bác sĩ sẽ luồn dây dẫn năng lượng laser hay sóng cao tần (Radio Frequency) vào trong lòng tĩnh mạch bị suy giãn. Quá trình luồn dây dẫn này được thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm. Sau khi xác định đầu của dây dẫn nằm đúng vị trí cần điều trị, năng lượng nhiệt tạo ra ở đầu của dây dẫn sẽ tạo phản ứng làm xơ nội mạc, thành mạch thu nhỏ lại, teo dính lòng tĩnh mạch. Dây dẫn sẽ được kéo lùi từng khoảng 1cm trong quá trình dây dẫn phát năng lượng, cho đến khi kéo lùi hoàn toàn ra khỏi tĩnh mạch. Năng lượng laser/RFA làm thu nhỏ, teo dính lòng tĩnh mạch Băng thun hoặc vớ (tất) tĩnh mạch ngày đầu sau phẫu thuật, thủ thuật và khi đứng dậy, đi lại ở những ngày sau. Vớ tĩnh mạch được khuyên tiếp tục sử dụng 10 ngày đến 2 tuần để tránh tình trạng phù chân. Bệnh nhân cần được tái khám, kiểm tra siêu âm sau 1 tháng, 6 tháng và mỗi 1-2 năm. Các biện pháp phòng tránh bệnh như không ngồi, đứng lâu tại chỗ, tập vận động cơ cẳng chân, mang vớ (tất) áp lực… vẫn tiếp tục được bác sĩ khuyến cáo thực hiện. Áp dụng các biện pháp làm giảm tình trạng trào ngược van tĩnh mạch giúp phòng bệnh, cũng như cải thiện tình trạng bệnh. Người bệnh được khuyên tránh đứng hoặc ngồi lâu tại chỗ, tập vận động cơ cẳng chân, để chân cao khi ngồi hay nằm nghỉ, tập hít thở chủ động, chế độ ăn có nhiều chất xơ tránh táo bón, béo phì…, mang vớ (tất) áp lực chuyên dụng. Vớ tạo lực ép giảm dần từ dưới lên giúp đẩy máu từ bàn chân ngược lên theo hướng về tim Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ là những chuyên gia hàng đầu lĩnh vực tim mạch tại Việt Nam, sở hữu hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại nhất thế giới. Đặc biệt, hệ thống phòng mổ trang bị thiết bị tối tân như hệ thống robot chụp mạch Artis Pheno cao cấp, máy chụp mạch DSA… cho phép đáp ứng tốt nhất tất cả các yêu cầu của kỹ thuật can thiệp tim mạch từ đơn giản đến phức tạp. Để được tư vấn và đặt lịch khám với các chuyên gia tim mạch hàng đầu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến: Suy giãn tĩnh mạch chi dưới cần được tầm soát, phát hiện và điều trị sớm để đạt hiệu quả điều trị cao nhất, đảm bảo tính thẩm mỹ, sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Do đó, khuyến cáo bệnh nhân hãy đến ngay cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, tầm soát chuyên sâu về mạch máu là yếu tố tiên quyết ngăn ngừa nguy cơ bệnh lý. |
