Từ Hán Việt tiếng Trung là gì
|
Từ điển phổ thông 1. ở giữa Từ điển trích dẫn 1. (Danh) Chỗ giữa. ◎Như: “trung ương” 中央 chỗ giữa (ý nói quan trọng nhất), “cư trung” 居中 ở giữa. 2. (Danh) Bên trong. ◎Như: “thủy trung” 水中 trong (dưới) nước, “mộng trung” 夢中 trong mộng, “tâm trung” 心中 trong lòng. 3. (Danh) Trong khoảng, trong vòng (thời kì). ◎Như: “nhất niên chi trung” 一年之中 trong khoảng một năm. 4. (Danh) Tên gọi tắt của “Trung Quốc” 中國. 5. (Tính) Ở giữa làm môi giới, liên lạc. ◎Như: “trung nhân” 中人 người làm trung gian. 6. (Tính) Vừa, thường, nhỡ (ở trong khoảng giữa cao và thấp, lớn và nhỏ, tốt và xấu). ◎Như: “trung cấp” 中級 bậc trung, “trung hình” 中型 cỡ vừa, “trung đẳng” 中等 hạng vừa. 7. (Tính) Nửa. ◎Như: “trung đồ” 中途 nửa đường, “trung dạ” 中夜 nửa đêm. 8. (Phó) Đang. ◎Như: “tại điều tra trung ” 在調查中 đang điều tra. 9. Một âm là “trúng”. (Động) Đúng. ◎Như: “xạ trúng” 射中 bắn trúng, “ngôn trúng” 言中 nói đúng. ◇Luận Ngữ 論語: “Hình phạt bất trúng, tắc dân vô sở thố thủ túc” 刑罰不中, 則民無所措手足 (Tử Lộ 子路) Hình phạt không đúng, thì dân không biết đặt tay chân vào đâu (không biết làm thế nào cho phải). 10. (Động) Bị, mắc. ◎Như: “trúng phong” 中風 bị trúng gió, “trúng thử” 中暑 bị trúng nắng, “trúng độc” 中毒 ngộ độc. 11. (Động) Được. ◎Như: “trúng tưởng” 中獎 được thưởng, “trúng thiêm” 中籤 được trúng số. 12. (Động) Hợp, hợp cách. ◎Như: “trúng thức” 中式 trúng cách, “bất trúng dụng” 不中用 không dùng được. 13. (Động) Đậu, thi đỗ. ◎Như: “khảo trúng” 考中 thi đậu. Từ điển Thiều Chửu ① Giữa, chỉ vào bộ vị trong vật thể, như trung ương 中央 chỗ giữa, trung tâm 中心 giữa ruột, v.v. ② Trong, như đối với nước ngoài thì gọi nước mình là trung quốc 中國, đối với các tỉnh ngoài thì gọi chỗ kinh đô là trung ương 中央, v.v. ③ Ở khoảng giữa hai bên cũng gọi là trung, như thượng, trung, hạ 上中下 trên, giữa, dưới. Người đứng giữa giới thiệu cho hai người khác gọi là trung nhân 中人 cũng do một nghĩa ấy. ④ Ngay, không vẹo không lệch, không quá không thiếu, cũng gọi là trung, như trung dong 中庸 đạo phải, trung hành 中行 làm phải, trung đạo 中道 đạo chân chính không thiên bên nào v.v. ⑤ Nửa, như trung đồ 中途 nửa đường, trung dạ 中夜 nửa đêm, v.v. ⑥ Chỉ chung tất cả các chỗ, như Ngô trung 吳中 trong đất Ngô, Thục trung 蜀中 trong đất Thục, v.v. ⑦ Một âm là trúng. Tin, như bắn tin gọi là xạ trúng 射中, nói đúng gọi là ngôn trúng 言中, v.v. ⑧ Bị phải, như trúng phong 中風 bị phải gió, trúng thử 中暑 bị phải nắng, v.v. ⑨ Hợp cách, như thi cử lấy đỗ gọi là trúng thức 中式, đồ không dùng được gọi là bất trúng dụng 不中用, v.v. ⑩ Ðầy đủ, như chế trúng nhị thiên thạch 制中二天石 phép đủ hai nghìn thạch. ⑪ Cùng âm nghĩa như chữ trọng, như em thứ hai gọi là trọng đệ 仲第. Từ điển Trần Văn Chánh ① Giữa: 居中 Ở giữa; 洛陽處天下之中 Đất Lạc Dương giữa trung tâm thiên hạ (Lí Cách Phi); ② Trong, trên, dưới: 家中 Trong nhà; 隊伍中 Trong hàng ngũ; 空中 Trên không; 水中 Dưới nước; ③ Trong (thời gian, thời kì, khu vực...): 晉太元中，武陵人捕魚爲業 Trong niên hiệu Thái nguyên đời Tấn, có người ở Võ Lăng làm nghề bắt cá (Đào Uyên Minh: Đào hoa nguyên kí); ④ Thanh thiếu niên từ 16 đến 20 tuổi (thời xưa): 府帖昨夜中，次選中男行 Lệnh gọi trên phủ đêm qua gởi đến, mộ thêm những thanh niên từ 16 đến 20 tuổi đi lính (Đỗ Phủ: Tân An lại); ⑤ Giữa chừng: 會貶逐中輟，不克備究 Vừa lúc ta bị biếm trích, giữa chừng phải ngưng viết, nên chưa thể viết xong hẳn (Liễu Tôn Nguyên); ⑥ Đồ đựng thẻ đếm thời xưa, mâm thẻ: 司射奉中 Người phụ trách cuộc thi bắn tay bưng mâm thẻ (Lễ kí: Đầu hồ); ⑦ Nội tạng (trong cơ thể người): 陰陽之類，經脈之道，五中所主，何臟最貴？ Âm dương là đường tuần hoàn của kinh mạch, mỗi tạng trong ngũ tạng đều tự làm chủ chúng, tạng nào là quan trọng hơn cả? (Tố vấn: Âm dương loại luận thiên); ⑧ Vừa, hạng trung (bình): 狀貌不及中人 Dáng vẻ không bằng một người trung bình (Sử kí); 上書諫寡人者，受中賞 Người nào dâng thư can gián quả nhân, sẽ được thưởng hạng vừa (Chiến quốc sách); ⑨ Nửa, giữa: 若中道而歸，何異斷絲織者？Nếu nửa đường bỏ về, có khác nào như cắt đứt đồ dệt tơ? (Hậu Hán thư); ⑩ Ngay, không thiên lệch: 不偏之謂中 Không thiên lệch gọi là trung (Trung dung); 中道 Đạo chính (không thiên về bên nào). Từ điển Nguyễn Quốc Hùng Ở giữa ( trái với xung quanh ) — Ở trong ( trái với ở ngoài ). Bên trong — Mức bình thường. ĐTTT: » Gia tư nghĩ cũng thường thường bậc trung « — Một âm là Trúng. Tự hình 7 Dị thể 8 仲塚𠁦𠁧𠁩𠔈𠔗𡖌 Không hiện chữ? Từ ghép 105 Một số bài thơ có sử dụng
Từ điển phổ thông người Bắc Kinh Tự hình 1 Dị thể 1
Từ điển Trần Văn Chánh ① Cốc nhỏ, chén: 酒盅 Cốc rượu; 茶盅 Chén (cốc) uống nước; 斟一盅酒 Rót một cốc rượu; Tự hình 3 Dị thể 1
Từ điển phổ thông 1. tốt, lành Từ điển trích dẫn 1. (Danh) Áo lót trong. 2. (Danh) Đáy lòng, nội tâm. ◎Như: “ngôn bất do trung” 言不由衷 lời không phải tự đáy lòng thốt ra, “vô động ư trung” 無動於衷 không xúc động tới trong lòng. 3. (Danh) Nỗi lòng, ý trong lòng, tâm ý, tâm sự. ◎Như: “khổ trung” 苦衷 nỗi khổ sở trong lòng. ◇Nguyễn Du 阮攸: “Ai trung xúc xứ minh kim thạch, Oán huyết quy thời hóa đỗ quyên” 哀衷觸處鳴金石, 怨血歸時化杜鵑 (Độ Hoài hữu cảm Văn Thừa Tướng 渡淮有感文丞相) Nỗi lòng thương cảm thốt ra chỗ nào cũng reo tiếng vàng đá, Máu oán hận lúc trở về hóa thành chim quốc. 4. (Danh) Họ “Trung”. 5. (Tính) Thành thực, tự trong lòng. ◎Như: “trung tâm” 衷心 lòng thành thật. Từ điển Thiều Chửu ① Tốt, lành. ② Trung, giữa. ③ Thành thực, ④ Trong lòng, thực, như ngu trung 愚衷 tấm lòng ngay thực của tôi. ⑤ Một âm là trúng. Vừa phải, như chiết trúng 折衷 phán quyết phải trái cho đúng phải. Ta quen đọc là chiết trung. Từ điển Trần Văn Chánh ① Trong đáy lòng, trong lòng: 由衷之言 Lời nói từ đáy lòng; 苦衷 Nỗi khổ tâm; ② (văn) Trong, trung, giữa; ③ (văn) Tốt, lành. Từ điển Nguyễn Quốc Hùng Cái áo mặc bên trong — Ở trong, ở giữa — Long thành thật, ngay thẳng — Một âm khác là Trúng. Tự hình 3 Từ ghép 2 chiết trung 折衷 • trung khúc 衷曲 Một số bài thơ có sử dụng © 2001-2022 Màu giao diện Luôn sáng Luôn tối Tự động: theo trình duyệt Tự động: theo thời gian ngày/đêm
Từ điển phổ thông hiểu, biết Từ điển trích dẫn 1. (Động) Hiểu rõ, biết. ◎Như: “nhất khán tựu đổng” 一看就懂 nhìn một cái là hiểu ngay. Từ điển Thiều Chửu ① Hiểu biết rõ ràng, như: nhất khán tựu đổng 一看就懂. Tục gọi người không hiểu biết rõ ràng là mộng đổng 懵懂, kẻ hiểu biết rõ ràng là đổng sự 懂事. Từ điển Trần Văn Chánh Hiểu rõ, biết: 懂事 Biết điều; 懂法語 Biết tiếng Pháp; 懂政策 Hiểu biết chính sách. Từ điển Nguyễn Quốc Hùng Trong Bạch thoại có nghĩa là hiểu rõ. Từ ghép 5 đổng đắc 懂得 • đổng hàng 懂行 • đổng sự 懂事 • măng đổng 瞢懂 • mộng đổng 懵懂 © 2001-2022 Màu giao diện Luôn sáng Luôn tối Tự động: theo trình duyệt Tự động: theo thời gian ngày/đêm |
