Khi tham gia các quan hệ kinh tế, việc xảy ra tranh chấp, mâu thuẫn là điều không thể tránh khỏi. Các bên trong tranh chấp đều mong muốn tìm được biện pháp giải quyết tranh chấp, đảm bảo tốt nhất quyền lợi, ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa các bên là thấp nhất, ít tốn kém về thời gian và tiền bạc. Vì vậy, việc lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp là vô cùng quan trọng.
Khái niệm:
– Thương lượng là phương thức giải quyết tranh chấp thông qua việc các bên tranh chấp cùng nhau bàn bạc, tự dàn xếp, tháo gỡ những bất đồng phát sinh để loại bỏ tranh chấp mà không có sự trợ giúp hay phán quyết của bất kì bên thứ 3 nào.
– Hòa giải là phương thức giải quyết tranh chấp với sự tham gia của bên thứ 3 làm trung gian hòa giải để hỗ trợ, thuyết phục các bên tìm kiếm các giải pháp nhằm loại trừ tranh chấp.
– Trọng tài thương mại là hình thức giải quyết tranh chấp thông qua hoạt động của Hội đồng trọng tài hoặc trọng tài viên với tư cách là bên thứ ba độc lập nhằm giải quyết mâu thuẫn tranh chấp bằng việc đưa ra phán quyết có giá trị bắt buộc các bên phải thi hành.
– Tòa án là phương thức giải quyết tranh chấp tại cơ quan xét xử nhân danh quyền lực Nhà nước, được tiến hành theo trình tự, thủ tục nghiêm ngặt, chặt chẽ và bản án hay quyết định của tòa án được Nhà nước đảm bảo thi hành.
Sự khác nhau giữa các phương thức giải quyết tranh chấp thương mại:
|
Tiêu chí |
Thương lượng | Hòa giải | Trọng tài |
Tòa án |
| Cơ sở pháp lý | Chưa có cơ sở | Nghị định 22/2017/NĐ-CP | Luật trọng tài thương mại năm 2010 | Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 |
| Đối tượng giải quyết tranh chấp | Các bên có tranh chấp với nhau | Thông qua người hòa giải là hòa giải viên | Thông qua người giải quyết la trọng tài viên | Thông qua người giải quyết là thẩm phán |
| Nguyên tắc giải quyết | Tùy vào ý chí của các bên | Bí mật [trừ khi có thỏa thuận hoặc quy định khác] | Không công khai [trừ các bên có thỏa thuận] | Công khai vụ án [Trừ các tranh chấp thuộc trường hợp không công khai theo quy định của pháp luật] |
| Phạm vi giải quyết | Do các bên thỏa thuận | Do các bên thỏa thuận | Theo yêu cầu của bên khởi kiện | Theo yêu cầu của bên khởi kiện |
| Tính ràng buộc pháp lý | Không mang tính ràng buộc, có ý nghĩa khuyến khích các bên tự thực hiện | Không mang tính ràng buộc và không bắt buộc thi hành | Phán quyết mang tính chất chung thẩm, có sự ràng buộc, bắt buộc các bên phải thi hành | Quyết định bắt buộc các bên phải thi hành, nếu không thi hành sẽ bị cưỡng chế |
| Điều kiện giải quyết | Không theo bất kỳ điều kiện nào, việc tiến hành tùy thuộc vào ý chí thống nhất của các bên. | Phải có thỏa thuận giữa các bên về giải quyết bằng hòa giải thương mại | – Có thỏa thuận về việc giải quyết bằng trọng tài thương mại;
– Tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của trọng tài thương mại |
– Một trong các bên nộp đơn khởi kiện tại tòa án;
– Tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án |
| Ưu điểm | – Thuận tiện, nhanh chóng, đơn giản, linh hoạt, hiệu quả và ít tốn kém;
– Bảo vệ được uy tín của các bên và bí mật trong kinh doanh |
– Thuận tiện, nhanh chóng, đơn giản, linh hoạt, hiệu quả và ít tốn kém;
– Người thứ 3 thường là người có chuyên môn, kinh nghiệm, am hiểu lĩnh vực và vấn đề đang tranh chấp; – Kết quả hòa giải được ghi nhận và chứng kiến bởi người thứ 3 nên mức độ tôn trọng và tự nguyện tuân thủ các cam kết thường cao hơn thương lượng. |
– Linh hoạt, nhanh chóng;
– Giải quyết trọng tài không bị giới hạn về mặt lãnh thổ do các bên có quyền lựa chọn bất kỳ trung tâm trọng tài nào để giải quyết tranh chấp cho mình; – Tuân theo một trình tự thủ tục nhất định, quyết định trọng tài không được công bố công khai, rộng rãi, do đó, bảo vệ uy tín của các bên, bí mật trong kinh doanh; – Phán quyết của trọng tài có tính chung thẩm, sau khi trọng tài đưa ra phán quyết thì các bên không có quyền kháng cáo trước bất kỳ một tổ chức hay tòa án nào. |
Phán quyết của tòa án có tính cưỡng chế cao. |
| Nhược điểm | – Hiệu quả của việc thương lượng phụ thuộc vào sự hiểu biết và thái độ thiện chí, hợp tác của các bên tranh chấp;
– Kết quả thương lượng không được đảm bảo bằng cơ chế pháp lý mang tính bắt buộc; – Việc giải quyết tranh chấp khép kín dễ nảy sinh tiêu cực, các công ty có sức mạnh kinh tế sẽ gây áp lực đối với công ty yếu hơn; |
– Hòa giải cũng có những hạn chế tương tự thương lượng, bởi vẫn được quyết định trên cơ sở ý chí thỏa thuận cũng như sự tự nguyện thi hành của mỗi bên;
– Uy tín, bí mật kinh doanh của doanh nghiệp dễ bị ảnh hưởng hơn thương lượng; – Chi phí cho hòa giải thường tốn kém hơn thương lượng. |
Thời gian tranh chấp càng kéo dài thì phí trọng tài càng cao;
Việc thi hành quyết định trọng tài không phải lúc nào cũng trôi chảy, thuận lợi như việc thi hành bản án, quyết định của tòa án; Phán quyết chung thẩm nhưng có thể bị tòa án xem xét hủy. Nếu phán quyết bị hủy thì hai bên sẽ phải bắt đầu lại từ đầu nên rất tốn thời gian. |
Thủ tục tại tòa án thiếu linh hoạt do phải tuân theo quy định của pháp luật quy định;
Nguyên tắc xét xử công khai của tòa án tuy là nguyên tắc được xem là tiến bộ, mang tính răn đe nhưng đôi khi lại là cản trở đối với doanh nhân khi những bí mật kinh doanh bị tiết lộ; Phán quyết của tòa án thường bị kháng cáo dẫn tới việc quá trình tố tụng bị kéo dài thậm chí bị trì hoãn khiến doanh nghiệp bị ảnh hưởng rất lớn. |
Trên đây là tư vấn của công ty Luật FBLAW, nếu có thắc mắc hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0385953737 hoặc 0973.098.987 để được hỗ trợ và giải đáp. Trân trọng.
Khi phát sinh tranh chấp liên quan đến hoạt động thương mại, các bên tranh chấp có thể lựa chọn giải quyết tại trọng tài hoặc tòa án. Vậy trong trường hợp lựa chọn giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại tại tòa án thì trình tự, thủ tục như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp rõ những thắc mắc trên.
Tranh chấp kinh doanh thương mại là gì?
Theo khoản 1 Điều 3 Luật Thương mại 2005 quy định hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.
Như vậy tranh chấp thương mại chính là tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại, khi có sự mâu thuẫn về quyền và lợi ích vật chất giữa các thương nhân [hoặc 1 bên là thương nhân]. Bởi mục đích chính của hoạt động thương mại là mục đích sinh lời, nên khi không thỏa mãn được yếu tố này thì sẽ phát sinh tranh chấp.
Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp tại Tòa án
Việc giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại tại tòa án được thực hiện theo trình tự, thủ tục được quy định tại BLTTDS 2015:
Tòa án có thẩm quyền giải quyết
- Xác định thẩm quyền giải quyết theo vụ việc: căn cứ theo điểm khoản Điều 30 BLTTDS 2015 thì đối với tranh chấp liên quan đến kinh doanh thương mại thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án.
- Xác định thẩm quyền theo cấp của tòa án: những tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp huyện. Những tranh chấp về kinh doanh thương mại còn lại sẽ do Tòa án cấp tỉnh xét xử.
Trong trường hợp có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện. Lúc này TAND cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền giải quyết.
- Xác định thẩm quyền theo lãnh thổ: Các bên trong tranh chấp căn cứ theo quy định tại Điều 39 BLTTDS 2015 để xác định cụ thể tòa án nơi nào có thẩm quyền giải quyết.
Hồ sơ khởi kiện gồm những gì?
- Đơn khởi kiện: Theo Điều 186 BLTTDS 2015, người khởi kiện tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án [sau đây gọi chung là người khởi kiện] tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Nội dung đơn khởi kiện tuân thủ các yêu cầu theo luật định.
- Danh mục tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện.
- Kèm theo đơn khởi kiện phải có tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm.
>>> Để viết đầy đủ và chính xác mẫu đơn này, vui lòng xem thêm: Mẫu đơn khởi kiện mới nhất trong tố tụng dân sự gồm những gì?
Các bước giải quyết của Tòa án trong vụ án kinh doanh thương mại
Theo Điều 191 BLTTDS 2015, trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, Chánh án Tòa án phân công một Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện.
Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán phải xem xét đơn khởi kiện và có một trong các quyết định sau đây:
- Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện;
- Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn nếu vụ án có đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn quy định tại khoản 1 Điều 317 của Bộ luật này;
- Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người khởi kiện nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án khác;
- Trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện nếu vụ việc đó không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.
Sau khi nhận đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo, nếu xét thấy vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án thì Thẩm phán phải thông báo ngay cho người khởi kiện biết để họ đến Tòa án làm thủ tục nộp tiền tạm ứng phí trong trường hợp họ phải nộp tiền tạm ứng án phí.
Thẩm phán chỉ thụ lý vụ án khi người khởi kiện nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí.
Trong thời hạn 03 ngày làm việc, Thẩm phán phải thông báo bằng văn bản cho các đương sự, tổ chức, cá nhân có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến việc giải quyết vụ án, cho Viện kiểm sát cùng cấp về việc thụ lý vụ án.
Chánh án Tòa án quyết định phân công Thẩm phán giải quyết vụ án bảo đảm nguyên tắc vô tư, khách quan, ngẫu nhiên.
>>> Xem thêm: Thủ tục khởi kiện giải quyết tranh chấp thương mại tại trung tâm trọng tài
Thời hạn giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại của Tòa án
Theo Điều 203, Điều 205 BLTTDS 2015 thì tùy thuộc vào tính chất của mỗi vụ việc, thời hạn chuẩn bị xét xử thường kéo dài từ 02 đến 04 tháng.
Trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Tòa án tiến hành hòa giải để các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án, trừ những vụ án không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được quy định tại Điều 206 và Điều 207 của Bộ luật này hoặc vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn.
Trong thời hạn 01 tháng, kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa; trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 02 tháng.
Trên đây là bài viết về giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại tại Tòa án. Trường hợp bạn đọc cần hỗ trợ giải quyết vấn đề tranh chấp này, vui lòng liên hệ LUẬT SƯ TRANH TỤNG qua hotline 1900.63.63.87 để được tư vấn kịp thời. Xin cảm ơn.