Chức năng, nhiệm vụ của chi bộ trong Quân đội

Xuất phát từ vai trò, vị trí, chức năng, nhiệm vụ quan trọng của chi bộ như vậy, cho nên sinh hoạt chi bộ là hình thức hoạt động và lãnh đạo chủ yếu của chi bộ không chỉ quyết định sức sống của chi bộ, mà còn biểu hiện năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng ở đơn vị, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; vì vậy nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ là vấn đề quan trọng phải làm thường xuyên của công tác xây dựng Đảng ở cơ sở. Trong những năm qua quán triệt chỉ thi số 10-CT/TW ngày 30 tháng 3 năm 2007 của Ban bí thư Trung ương Đảng "về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ" các cấp ủy Đảng đã tích cực chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, gắn với việc thực hiện chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; nhờ vậy đã góp phần tích cực vào việc nâng cao năng  lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở Đảng, nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị, xuất hiện nhiều tấm gương của tập thể, cá nhân tiêu biểu. 

Tuy nhiên "vẫn còn không ít tổ chức cơ sở đảng và chi bộ yếu kém; một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả đảng viên là cán bộ lãnh đạo, quản lý ở các cấp suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, nhiều cấp ủy, chi bộ chưa thực hiện nghiêm chế độ sinh hoạt đảng",(1) có những cuộc sinh hoạt chất lượng chưa cao, hình thức sinh hoạt còn đơn điệu, chưa sát với yêu cầu nhiệm vụ đặt ra. Hình thức sinh hoạt chuyên đề chưa được quan tâm. Chất lượng sinh hoạt chuyên đề chưa thiết thực, hiệu quả. Việc ghi chép biên bản chưa khoa học, chưa phản ánh hết tinh thần và nội dung của cuộc họp. Từ thực trạng chất lượng sinh hoạt của các chi bộ, xuất phát từ yêu cầu của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo Nghị quyết TW6 (lần 2) khoá VIII, để nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng trong giai đoạn hiện nay, thì việc tìm ra giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ thực sự là vấn đề cấp thiết, để đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới đất nước và thực hiện tốt nghị quyết TW4 (Khóa XI) về một số vấn đề cấp bách trong công tác xây dựng Đảng hiện nay.

Để nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ cần thực hiện tốt các giải pháp sau:

Một, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trước hết phải nâng cao nhận thức của cấp uỷ và của từng đảng viên về vai trò, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng và các chi bộ. 

Hai, duy trì nền nếp sinh hoạt chi ủy; chi bộ, nâng cao chất lượng điều hành sinh hoạt chi bộ.

Cấp ủy đảng phải chỉ đạo thực hiện nghiêm, có nền nếp thực hiện đúng chế độ sinh hoạt định kỳ theo qui định của Điều lệ Đảng; chuẩn bị chu đáo nội dung, hình thức sinh hoạt chi bộ. 

Việc duy trì nền nếp sinh hoạt có tác động đến ý thức, thói quen sinh hoạt của đảng viên, là căn cứ quan trọng không thể thiếu trong khi đánh giá chất lượng sinh đảng viên. Sinh hoạt trở thành nền nếp tạo cho đảng viên có ý thức tự giác chấp hành Điều lệ Đảng, nguyên tắc, tổ chức và hoạt động của Đảng.

Tăng cường quản lý đảng viên, nâng cao ý thức tổ chức, kỷ luật trong sinh hoạt chi bộ. Chi bộ cần bố trí thời gian thích hợp để các đồng chí cán bộ lãnh đạo, quản lý tham gia đầy đủ các cuộc sinh hoạt, về nội dung, hình thức sinh hoạt chi bộ cần phải được chuẩn chu đáo, khoa học để tạo hứng thú sinh hoạt và đưa lại hiệu quả cao. 

Ba, nâng cao chất lượng điều hành sinh hoạt chi bộ của cấp ủy, trực tiếp là người chủ trì sinh hoạt là vấn đề quan trọng, có ý nghĩa quyết định thành công của buổi sinh hoạt chi bộ. Cấp ủy và bí thư phải nắm chắc yêu cầu, nội dung, qui trình và cách thức tổ chức điều hành sinh hoạt chi bộ đúng qui định, linh hoạt và sáng tạo, sinh hoạt chi bộ phải thực hiện đúng các thủ tục qui định .

Những vấn đề cần biểu quyết nhưng còn có ý kiến khác nhau thì phải trao đổi, thảo luận kỹ trước khi biểu quyết, có thể đề đạt lên cấp trên nếu thấy cần thiết. 

Bốn, thực hiện tốt các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng theo đúng qui định của Điều lệ Đảng. 

Thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt chi bộ theo hướng vừa mở rộng dân chủ, vừa tăng cường kỷ cương, kỷ luật, khắc phục bệnh hình thức. Đảng viên dù ở cương vị nào cũng phải tham gia đầy đủ các kỳ sinh hoạt của chi bộ theo qui định của Điều lệ Đảng, nhằm nâng cao trình độ, vừa nâng cao tinh thần trách nhiệm của của cấp ủy viên, trước hết là bí thư trong việc chuẩn bị nội dung, hình thức sinh hoạt. Nội dung sinh hoạt phải thiết thực, cụ thể, tránh hình thức. 

Thực hiện nghiêm nguyên tắc tự phê bình và phê bình, nâng cao tính chiến đấu trong sinh hoạt chi bộ. Đồng thời phải chăm lo nâng cao trình độ, kiến thức, năng lực cho cán bộ, đảng viên, để họ tự chủ, tự giác trong tự phê bình và phê bình. 

Năm, chăm lo bồi dưỡng phẩm chất và năng lực cho đội ngũ cấp ủy

Chất lượng cấp ủy phụ thuộc vào chất lượng của từng cấp ủy viên, đặc biệt là đồng chí bí thư chi bộ. Để chọn được cấp ủy có chất lượng, vấn đề quan trọng là bảo đảm quyền dân chủ thực sự để đảng viên lựa chọn và bầu được những đồng chí tiêu biểu có phẩm chất chính trị, trình độ, năng lực tổ chức thực tiễn; có đạo đức, lối sống lành mạnh, được đảng viên và quần chúng tín nhiệm.

Để nâng cao chất lượng đội ngũ cấp ủy còn phải thường xuyên chú trọng bồi dưỡng nghiệp vụ công tác đảng, kinh nghiệm thực tiễn, kiến thức mới cho đội ngũ chi ủy viên, trước hết là bí thư chi bộ. 

Sáu, thực hiện tốt công tác đảng viên nhằm bồi dưỡng phẩm chất, đạo đức, lối sống và nâng cao trình độ mọi mặt cho đảng viên.

Chất lượng sinh hoạt chi bộ phụ thuộc vào phẩm chất và năng lực của đội ngũ đảng viên, vì vậy, thường xuyên giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống tốt đẹp cho đảng viên. Nâng cao chất lượng công tác phát triển đảng viên; phân công, quản lý đảng viên; kiểm tra, giám sát và đánh giá đảng viên.

Bảy, tăng cường sự lãnh đạo, hướng dẫn và kiểm tra của cấp ủy cấp trên đối với sinh hoạt chi bộ.

Nâng cao chất lượng sinh hoạt của chi bộ đảng là nhiệm vụ của toàn Đảng. Sự lãnh đạo của cấp trên trước tiên thể hiện ở việc nghiên cứu và ban hành những chính sách, quy định đúng đắn làm chuẩn mực hướng dẫn hoạt động của chi bộ. Sự lãnh đạo của cấp trên thể hiện ở sự gương mẫu trong công cuộc đổi mới, nhất là đổi mới tư duy, đổi mới về tổ chức và cán bộ, đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của chính ngay cấp trên đối với chi bộ trong các đơn vị cơ sở. Cấp trên cần tập trung chỉ đạo chặt chẽ việc kiện toàn tổ chức chi bộ ở các đơn vị cơ sở, nhất là "các chi bộ yếu kém, đồng thời kiện toàn cấp ủy và tăng cường cán bộ cho những nơi có nhiều khó khăn, nội bộ mất đoàn kết."

Mặt khác, cấp uỷ cấp trên tăng cường kiểm tra giám sát chế độ sinh hoạt và chất lượng sinh hoạt của các tổ chức đảng. Có biện pháp cụ thể để theo dõi, giám sát, đôn đốc các chi bộ, đảng bộ giữ vững chế độ sinh hoạt và sinh hoạt có chất lượng.

Công tác kiểm tra của cấp uỷ cấp trên đối với sinh hoạt chi bộ là thực hiện chức năng lãnh đạo, đây là nội dung nhiệm vụ quan trọng của Đảng, cần phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo có hiệu quả.

Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, tổ chức cơ sở đảng đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng hiện nay là một trong những vấn đề bức xúc của công tác xây dựng Đảng. Chỉ có trên cơ sở nắm vững lý luận và những kinh nghiệm thực tiễn, với trách nhiệm đầy đủ của cấp ủy các cấp và của từng đảng viên thì mới làm cho Đảng ngang tầm với nhiệm vụ cách mạng hiện nay./.

1.(1)Ban Tổ chức Trung ương Đảng (2006),Hướng dẫn số 57-HD/BTCTW ngày 16/3/2006 Một số vấn đề nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ.

"Nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên", Tập 2, Tạp chí Xây dựng Đảng. 

(2) Chỉ thị số 10-CT/ TW của BBTngày 30/3/207.

Nguyễn Thanh Bình - Trưởng Phòng nghiên cứu KH-TT-TL

Theo đó, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các chi bộ có sự chuyển biến tích cực; phát huy được vai trò hạt nhân chính trị ở cơ sở; tỷ lệ chi bộ hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bình quân hằng năm luôn đạt 94% trở lên; tỷ lệ đảng viên không hoàn thành nhiệm vụ năm 2021 giảm 0,27% so với năm 2016.

Hội nghị đánh giá kết quả lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ tháng 4, ra nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ tháng 5-2022 củaChi bộ Bộ binh-Thông tin(Tiểu đoàn bộ), Đảng bộ Đảo Mê, thuộc Đảng bộ Quân sự tỉnh Thanh Hóa, diễn ra chặt chẽ, nghiêm túc. Cùng với nêu bật các kết quả đạt được, các ý kiến phát biểu tại hội nghị thẳng thắn chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm trong công tác lãnh đạo, nhất là việc lãnh đạo nhiệm vụ huấn luyện chuyên ngành của chi bộ.Bí thư chi bộ Lê Ngọc Sơn kết luận: “Trước hết, từng đồng chí cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì phải thực sự gương mẫu, trách nhiệm trong công tác, phát huy tốt vai trò nêu gương. Đặc biệt, cần gắn chất lượng hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị với từng cá nhân trên cương vị, chức trách, làm cơ sở bình xét khen thưởng 6 tháng đầu năm...".

Trung úy Lê Ngọc Sơn, Bí thư Chi bộ Bộ binh-Thông tin chủ trìhội nghị ra nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ tháng 5-2022.

Tìm hiểu chúng tôi được biết, cách đây 6 năm, cũng chính tạiTrung đội Bộ binh-Thông tinnày, công tác quản lý tư tưởng, kỷ luật, giáo dục, rèn luyện đảng viên chưa chặt chẽ; khả năng dự báo, phát hiện các vụ việc, biểu hiện vi phạm kỷ luật ở cấp chi bộ không kịp thời... dẫn đến có chiến sĩ vi phạm kỷ luật phải truy cứu trách nhiệm hình sự. Đó cũng chính là thời điểm Chỉ thị 184 được triển khai rộng rãi trong toàn Đảng bộ Quân khu 4. Ngay sau đó, Thường vụ Đảng ủy Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa kịp thời kiện toàn, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, chỉ huy Tiểu đoàn Hỗn hợp Đảo Mê, từ cấp tiểu đoàn đến cấp trung đội; đổi mới, nâng cao toàn diện các mặt công tác. Từ đó, những hạn chế, yếu kém của chi bộ được khắc phục triệt để. Năm 2018, Đảng bộ hoàn thành nhiệm vụ. Từ năm 2019 đến nay, 3 năm liên tục Đảng bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; tiểu đoàn đạt danh hiệu Đơn vị Quyết thắng...

Theo Đại tá Lê Văn Trung, Phó bí thư Đảng ủy, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa: Đơn vị Đảo Mê là một ví dụ về sự bứt phá vươn lên nhờ thực hiện nghiêm túc, quyết liệt Chỉ thị 184 về xây dựng chi bộ "3 tốt, 3 không". Những năm trước đây, năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu của một số cấp ủy, chi bộ trong Đảng bộ có thời điểm còn những hạn chế; việc duy trì chế độ sinh hoạt chi ủy, chi bộ chưa nghiêm túc, chất lượng xây dựng và tổ chức thực hiện nghị quyết, nhất là tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt còn biểu hiện nể nang, ngại va chạm. Cùng với đó, công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên lỏng lẻo; khả năng dự báo, phát hiện các vụ việc, biểu hiện vi phạm kỷ luật ở cấp chi bộ không kịp thời. Chỉ thị 184 ra đời đã khắc phục triệt để những vấn đề trên.

Thông qua việc thực hiện chỉ thị, các chi bộ đã có nhiều chủ trương, biện pháp, cách làm sáng tạo, phù hợp, hiệu quả.Đảng bộ Quân sự tỉnh Nghệ Anđã đưa nội dung xây dựng chi bộ “3 tốt, 3 không” vào chương trình hành động nhiệm kỳ, nghị quyết năm, 6 tháng, thường kỳ; gắn kết quả xây dựng chi bộ “3 tốt, 3 không” với đánh giá, xếp loại chất lượng tổ chức đảng, đảng viên hằng năm; xây dựng mô hình điểm về sinh hoạt chi bộ; nhiều chi bộ đưa việc sinh hoạt tự phê bình và phê bình, “tự soi, tự sửa” vào nội dung sinh hoạt hằng tháng... Tại Đảng bộ Sư đoàn 324, các chi bộ đãlồng ghép cách tổ chức đổi mới hình thức,phương pháp tuyên truyền, nghiên cứu, học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị của Đảng; chỉ đạo tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kết hợp hội thi bí thư chi bộ, bí thư đảng ủy bộ phận; tổ chức để bí thư cấp ủy cấp trên thẩm định dự thảo nghị quyết cấp dưới và hằng tháng phân công đảng ủy viên theo dõi, dự, kiểm tra đột xuất việc sinh hoạt của chi bộ, đồng thời xây dựng được nhiều mô hình hiệu quả, như: “Đảng viên dìu dắt quần chúng”, “Xây dựng kỹ năng sống cho hạ sĩ quan, chiến sĩ”, “Quỹ tấm lòng vàng”, “Viên gạch hồng”, “Mỗi ngày kể một việc tốt”...

Hội nghị Chi bộ Ban Kế hoạch, Đảng bộ Phòng Hậu cần (Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa).

Với việc lấy xây dựng chi bộ là trọng tâm, trọng điểm, lựa chọn những nội dung quan trọng, cốt lõi có tính chuyên đề, chuyên sâu; các nội dung, mục tiêu, yêu cầu của Chỉ thị 184 được khái quát ngắn gọn, đầy đủ, toàn diện, đồng bộ, bảo đảm dễ nhớ, dễ hiểu, dễ triển khai thực hiện.

Qua 5 năm triển khai thực hiện Chỉ thị 184, chất lượng xây dựng và tổ chức thực hiện nghị quyết ở chi bộ trong Đảng bộ Quân khu 4 được nâng lên, đội ngũ cán bộ, đảng viên phát huy tốt tính tiên phong, gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ, nguyên tắc tập trung dân chủ được giữ vững, tính đấu tranh tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt Đảng được phát huy, tình hình chấp hành kỷ luật của cán bộ, đảng viên có sự chuyển biến tiến bộ; năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của cấp ủy, chi bộ đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Chiến sĩ Trung đội Bộ binh-Thông tin, Tiểu đoàn Đảo Mê, Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa thực hành bắn đạn thật súng tiểu liên AK, bài 2 có đeo khí tài phòng hóa trong công sự.

Trao đổi với chúng tôi, Đại tá Đỗ Khắc Toàn, Trưởng phòng Tổ chức, Cục Chính trị Quân khu 4 cho biết: “Sau 5 năm triển khai và thực hiện Chỉ thị 184, công tác xây dựng Đảng, mà trọng tâm là xây dựng chi bộ đạt nhiều kết quả rất đáng khích lệ. Theo đó, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ được nâng lên; tỷ lệ vi phạm kỷ luật của đảng viên giảm đáng kể... Với kết quả đạt được trong thực hiện Chỉ thị 184 chính là bước chuẩn bị rất kỹ lưỡng, toàn diện của toàn Đảng bộ Quân khu 4 nhằm triển khai thực hiện hiệu quả, có chất lượngNghị quyết về “Tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong tình hình mới”vừa được thông qua tại Hội nghị Trung ương 5 khóa XIII".

Trung tướng Trần Võ Dũng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu 4 đánh giá: "Mục tiêu, yêu cầu của chỉ thị đã rõ, kết quả 5 năm thực hiện chỉ thị trong toàn Đảng bộ là rất đáng mừng. Nhưng để giữ vững và nâng cao hiệu quả thực hiện chỉ thị một cách vững chắc, có chiều sâu thì việc tìm ra những biện pháp để tổ chức thực hiện chỉ thị ngày càng phải quyết liệt, cụ thể hơn. Trong đó, cấp ủy, cán bộ chủ trì phải thực sự gương mẫu, mô phạm, đề cao tự phê bình và phê bình một cách thực chất là một trong những giải pháp chúng tôi đặc biệt quan tâm, chú trọng trong thời gian tới. Tất cả các đảng bộ, chi bộ, từng cán bộ, đảng viên trong sơ kết 5 năm thực hiện chỉ thị đều phải chỉ rõ những mặt còn tồn tại, yếu kém, chỉ rõ nguyên nhân, trách nhiệm. Phải “bắt chính xác bệnh” mới có phương pháp điều trị hiệu quả. Đó cũng chính là đề cao tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình; chủ động phát hiện đấu tranh, ngăn chặn vi phạm kỷ luật của cán bộ, đảng viên ngay từ sớm, từ cơ sở".

Xây dựng chi bộ "3 tốt": Xây dựng và tổ chức thực hiện nghị quyết tốt; giáo dục, quản lý, rèn luyện cán bộ, đảng viên tốt; thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình tốt. Xây dựng chi bộ "3 không": Không yếu kém; không có cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật, không hoàn thành nhiệm vụ; không có đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Bài và ảnh: HOÀNG KHÁNH TRÌNH