Tại sao bà bầu hay cáu gắt
20/10/2020 Show
ThS. BS. Lê Võ Minh Hương P. Công tác xã hội Phụ nữ mang thai là một đối tượng rất dễ bị tổn thương và nhạy cảm do những sự thay đổi sinh lý trong thai kỳ. Ngoài sức khoẻ sinh lý chúng ta cần quan tâm đến cả sức khoẻ tinh thần hay tâm lý của thai phụ. Một số nghiên cứu đã chứng minh có sự liên quan giữa tâm lý hay cảm xúc của người phụ nữ trong giai đoạn mang thai với một số kết cục của trẻ sơ sinh. Trạng thái tâm lý tích cực là gì? Đây là một trạng thái khỏe mạnh của tinh thần. Khi bạn cảm thấy khỏe khoắn, hài lòng, vui vẻ, hạnh phúc, bạn có khả năng đối phó với căng thẳng, duy trì các mối quan hệ và tận hưởng cuộc sống tốt hơn. Khi bạn cảm thấy vui vẻ và bình tĩnh, điều đó cho phép em bé của bạn phát triển trong một môi trường vui vẻ và bình tĩnh. Từ trong bào thai em bé của bạn đã tiếp xúc và phản ứng lại với mọi thứ bạn trải qua. Điều này bao gồm âm thanh trong môi trường, không khí bạn hít thở, thức ăn bạn ăn và cả cảm xúc bạn cảm nhận. Khi bạn cảm thấy vui lúc chồng đi làm về, hoặc khi con nghe thấy tiếng bố, bạn có để ý rằng con cũng sẽ phản ứng lại bằng những cử động trong tử cung. Ngay từ khi mới sinh, những tương tác cảm xúc bạn có với em bé sẽ giúp định hình cách suy nghĩ, cảm nhận và hành vi của trẻ sau này. Những tương tác này cũng giúp tăng cường mối quan hệ tình cảm quan trọng giữa bạn và con. Bên cạnh đó, sức khỏe tình cảm tốt giúp duy trì mối quan hệ tích cực với những đứa con lớn hơn và gia đình của bạn. Họ có thể giúp bạn vượt qua những thách thức khi thích nghi với một em bé mới. Trạng thái tâm lý tiêu cực là gì? Có nhiều mức độ của tâm lý tiêu cực. Từ những căng thẳng tự nhiên (stress), trạng thái lo âu cho đến các rối loạn lo âu bệnh lý, trầm cảm tự cảm nhận, trầm cảm biểu hiện trên lâm sàng và các bệnh đi kèm lo âu trầm cảm. Cảm xúc tiêu cực ảnh hưởng xấu đến sự phát triển não bộ của con bạn như thế nào? Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những căng thẳng, trầm cảm và lo âu trong lúc mang thai sẽ khiến thai nhi rơi vào nguy cơ gặp phải các kết cục xấu. Con bạn sẽ nhận các tín hiệu stress từ mẹ Trong quá trình thai nhi lớn lên, con liên tục nhận được các tín hiệu từ mẹ. Đó không chỉ là âm thanh nhịp tim của bạn hay bất kỳ bản nhạc nào bạn nghe, mà còn nhận được các tín hiệu hóa học qua nhau thai. Những thay đổi tiêu cực trong tâm lý thai phụ sẽ đưa đến sự gia tăng các stress hormone. Thông qua bánh nhau, các hormone này cũng tăng lên trong máu thai nhi khiến chúng gặp phải những căng thẳng tương tự. Trục nội tiết hạ đồi-tuyến yên-thượng thận được cho là có vai trò trong việc điều hoà cảm xúc ở người. Tâm lý tiêu cực kéo dài dẫn đến tình trạng rối loạn điều hoà trục hạ đồi-tuyến yên-thượng thận. Biểu hiện bằng tình trạng tăng cortisol trong máu, dẫn đến tăng huyết áp và nhịp tim. Trong thai kì, bánh nhau cũng sản xuất các chất kích thích hoạt động của trục này. 10-20% cortisol qua nhau thai, nếu cortisol tăng lâu dài sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến quá trình phát triển não bộ của thai nhi.
Các nghiên cứu còn cho thấy những cảm xúc tiêu cực gây ra tăng trở kháng động mạch tử cung, khiến dòng máu đến nuôi bào thai bị giảm. Hậu quả là thai nhi có thể bị chậm tăng trưởng trong tử cung và nguy cơ mẹ bị tiền sản giật. Căng thẳng làm tăng nguy cơ viêm âm đạo trong thai kỳ Căng thẳng cũng gây ra những thay đổi về hệ vi sinh vật của cơ thể, trong đó có hệ vi sinh vật âm đạo. Những thai phụ thường xuyên gặp phải căng thẳng có tăng nguy cơ viêm âm đạo do vi khuẩn và nấm. Phổ vi sinh vật này có khả năng lây truyền dọc cho thai ở thời điểm chuyển dạ. Con bạn sẽ là một em bé dễ cáu gắt nếu mẹ giận dữ trong thai kì? Có giả thiết cho rằng trạng thái tâm lý của mẹ góp phần định hình kiểu tâm thần kinh và hành vi của con từ trong bào thai. Một số nghiên cứu đã chỉ ra kiểu ngủ, chuyển động và hoạt động của thai bị ảnh hưởng bởi tình trạng tâm lý của mẹ. Điều này gợi ý rằng tâm trạng của mẹ có tác động lên sự phát triển của hệ thần kinh trung ương thai nhi. Tuy nhiên từ những dữ liệu hiện có, vẫn còn tranh cãi rằng liệu trạng thái tâm lý của thai phụ có ảnh hưởng đến sự định hình hành vi, tâm thần kinh của trẻ từ giai đoạn mang thai hay không. Một mẹ bầu vui vẻ và hạnh phúc với sự hỗ trợ tâm lý từ gia đình sẽ sinh ra những em bé khoẻ mạnh Tâm lý của phụ nữ trong giai đoạn mang thai là vấn đề rất cần được quan tâm bởi bác sĩ, gia đình, xã hội và đặc biệt là bản thân sản phụ. Bác sĩ qua các lần thăm khám cần đánh giá xem thai phụ có đang gặp phải bất kỳ rối loạn tâm thần kinh nào hay không. Chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời sẽ giảm nguy cơ thai nhi gặp phải những kết cục xấu. Gia đình cần hỗ trợ về mặt tâm lý cho phụ nữ mang thai. Đây là giai đoạn cơ thể người phụ nữ có nhiều xáo trộn, do đó họ khó tự mình kiểm soát cảm xúc. Sự quan tâm của gia đình sẽ giúp ích rất nhiều. Bản thân các thai phụ nên có một lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống, rèn luyện và giải trí thích hợp. Hãy nói với bác sĩ các vấn đề bạn đang gặp phải. Bạn cũng nên tham gia các lớp học tiền sản và câu lạc bộ để chuẩn bị kiến thức thật tốt cho thai kỳ, hậu sản và nuôi con. Hãy có một tinh thần tích cực cho một thai nhi khoẻ mạnh. TÀI LIỆU THAM KHẢO: Kinsella MT, Monk C. Impact of Maternal Stress, Depression & Anxiety on Fetal Neurobehavioral Development. Clin Obstet Gynecol. 2009 Entringer S et al. Prenatal exposure to maternal psychosocial stress and HPA axis regulation in young adults. Hormones and Behavior. 2009 Levine T et al. Prenatal stress and hemodynamics in pregnancy: a systematic review. Archives of Women’s Mental Health. 2016
Tức giận lâu dài có thể gây ra tác động bất lợi ở thai nhi chưa chào đời, chẳng hạn như sinh non (sinh trước 37 tuần), quá trình sinh nở gặp vấn đề hoặc trẻ sơ sinh nhẹ cân. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sự căng thẳng được tạo ra trong bụng mẹ có thể ảnh hưởng đến việc định hình thiên hướng tính cách của em bé. Trẻ được sinh ra khi người mẹ phải trải qua thời gian căng thẳng cao độ, đặc biệt là trong ba tháng đầu tiên, thường nhẹ cân hơn so với bạn cùng lứa. Ngoài ra, tình trạng lo lắng nghiêm trọng trong thai kỳ có thể tăng gấp đôi nguy cơ sinh con mắc các chứng bệnh hiếu động. Nếu cảm thấy dường như nỗi sợ hãi đang bao vây bạn và thường hay tức giận, hãy đến gặp các chuyên gia tâm lý nhé. Cách “thổi bay” cơn nóng giận khi mang thaiTheo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ (APA), có một số biện pháp đơn giản mà mẹ bầu có thể thực hiện để kiểm soát cơn giận của mình, chẳng hạn như: 1. Nghỉ ngơiCác kỹ thuật thư giãn đơn giản như hít thở sâu và hình ảnh thư giãn rất hữu ích. Các kỹ thuật này cũng được dạy trong các lớp học tiền sản. Bạn có thể thử:
2. Thay đổi suy nghĩMẹ bầu tức giận khi mang thai có xu hướng nói những điều không cần thiết, thậm chí cũng chẳng liên quan đến tình huống hiện tại. Tất cả điều này sẽ tác động tiêu cực đến mối quan hệ của bạn với mọi người. Do đó, hãy suy nghĩ thấu đáo và chú ý đến âm lượng, cử chỉ khi trò chuyện. 3. Đừng lo lắng nữaĐây là một trong những nguyên nhân lớn nhất dẫn đến tình trạng tức giận khi mang thai. Càng lo lắng, bạn càng dễ bị kích động, từ đó tạo ra tác động đáng kể đến phản ứng cảm xúc của bạn với những người xung quanh. Do vậy, hãy để những suy nghĩ này được lắng xuống và tận hưởng nhiều hơn. 4. Mơ mộng nhiều hơnNghe qua có vẻ hơi “sến súa”, nhưng những mơ mộng tích cực của bạn trong thời gian mang thai giúp nâng cao tâm trạng. Những hình ảnh hạnh phúc khi cả nhà cùng đi du lịch, hành trình theo dõi con yêu lớn lên… sẽ gieo hạt mầm của sự tích cực và vui vẻ vào đầu óc bạn, từ đó mở ra một thai kỳ nhẹ nhàng về mặt tâm lý. 5. Lên kế hoạchViệc lên kế hoạch trước cho 1 ngày không chỉ tạo ra thói quen tốt mà phần nào còn giúp bạn sẵn sàng chủ động trong nhiều việc. Hãy cố gắng cổ vũ tinh thần mỗi ngày bằng những suy nghĩ tích cực và làm theo các ghi chú được đưa ra. 6. Lối sống lành mạnhKhi mang thai, bạn nên có chế độ dinh dưỡng hợp lý, chẳng hạn như ưu tiên rau xanh, uống nhiều nước, ăn các loại hạt tốt cho bà bầu, hạn chế hấp thụ quá nhiều caffeine… Bên cạnh đó, hãy cố gắng ngủ đủ giấc và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá nhiều nhất có thể. Ngoài ra, việc tập thể dục đều đặn cũng hỗ trợ mẹ bầu kiểm soát cảm xúc nóng giận khi mang thai. Mặt khác, việc tập thể dục sẽ giúp cơ thể tiết ra nội tiết tố endorphin, khiến tâm trạng và mức năng lượng dần cải thiện hơn, từ đó giảm nhẹ các tình trạng như khó thở, táo bón và đau lưng khi mang thai.
Ở mỗi giai đoạn tam cá nguyệt trong thai kỳ, mẹ bầu sẽ phải trải qua những trạng thái tâm lý khác nhau. Vậy tâm lý bà bầu 3 tháng đầu như thế nào? Dưới đây là 9 tâm lý khi mang thai 3 tháng đầu phổ biến ở mẹ bầu mà Tổ hợp y tế MEDIPLUS muốn đề cập tới trong bài viết này. Xem thêm: 6 hệ lụy khi bà bầu 3 tháng đầu tự sướng sai cách 1. Nguyên nhân khiến tâm lý mẹ bầu hay thay đổi khi mang thaiNguyên nhân chính khiến tâm lý mẹ bầu hay thay đổi khi mang thai là do sự thay đổi nội tiết và các hormon. Cụ thể:
Xem thêm: 2. 9 trạng thái tâm lý bà bầu 3 tháng đầu thường gặp nhấtKhi mang thai 3 tháng đầu, tâm lý mẹ bầu có thể sẽ phải trải qua rất nhiều điều bất ổn và phức tạp, nhất là với các mẹ lần đầu mang thai. Dưới đây là 9 trạng thái tâm lý bà bầu 3 tháng đầu thường gặp nhất: 2.1. Vui vẻ, hạnh phúc
Cách duy trì cảm giác vui vẻ và hạnh phúc trong suốt 9 tháng mang thai:
2.2. Háo hức, hồi hộp, mong đợi
2.3. Phấn khích, hào hứng
2.4. Nhạy cảm
2.5. Lo lắngMẹ bầu thường có tâm lý lo lắng trong 3 tháng đầu về việc:
Dấu hiệu của tâm lý lo lắng ở bà bầu trong giai đoạn này:
Cách giảm tâm lý lo lắng cho mẹ bầu trong giai đoạn 3 tháng đầu:
2.6. Căng thẳngMẹ bầu bị căng thẳng trong 3 tháng đầu mang thai do ốm nghén, mệt mỏi, đau nhức cơ thể, thay đổi hormone, căng thẳng trong công việc và cuộc sống… Biểu hiện tâm lý của bà bầu 3 tháng đầu khi bị căng thẳng:
Mẹ bầu bị căng thẳng trong thai kỳ có thể khiến thai nhi bị thiếu oxy máu, ảnh hưởng đến tâm lý và não bộ thai nhi, thai nhi có nguy cơ tăng động, trẻ sinh ra bị nhẹ cân, có nguy cơ bị tự kỷ, chậm nói, mắc bệnh tim, giảm khả năng học tập. Đối với mẹ bầu, tâm lý căng thẳng lâu ngày làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non, tiền sản giật, trầm cảm, tăng nhịp tim, rối loạn tiêu hóa, tăng huyết áp, giảm thị lực.. Cách giải tỏa căng thẳng cho mẹ bầu:
2.7. Khó tính
2.8. Hay cáu gắt
2.9. Trầm cảmNhững yếu tố khiến mẹ bầu bị trầm cảm:
Biểu hiện tâm lý bà bầu 3 tháng đầu khi bị trầm cảm:
Hậu quả của trầm cảm đối với mẹ bầu trong 3 tháng đầu:
Cách xử lý khi có dấu hiệu trầm cảm: Khi thấy mình có những dấu hiệu của bệnh kể trên, mẹ bầu nên đi khám bác sĩ ngay, tránh bệnh diễn biến nặng hơn sẽ gây ra những hậu quả khôn lường. Một số cách giúp mẹ bầu vượt qua trầm cảm khi mang thai 3 tháng đầu gồm:
Lưu ý về tâm lý của thai phụ 3 tháng đầu:
Sự thay đổi của hormone trong cơ thể khiến thai phụ mang thai 3 tháng đầu xuất hiện nhiều biển hiện tâm lý không ổn định. Khi tinh thần của mẹ không tốt sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe và sự phát triển của thai nhi. Do đó, mẹ bầu cần chủ động giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ trong suốt 9 tháng thai kỳ để giúp thai nhi phát triển tốt nhất. Nếu còn bất kỳ thắc mắc và cần tư vấn thêm về tâm lý bà bầu 3 tháng đầu, vui lòng gọi đến số Hotline 1900 3366! Bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. |