Ý nghĩa của món thịt trâu gác bếp

(Dân trí) - Món ăn lai rai được lòng rất nhiều người là đặc sản của người dân tộc Thái. Có dịp ghé qua những vùng đất Tây Bắc, đừng quên thưởng thức món trâu gác bếp đậm đà như chính nghĩa tình người bản địa.

Trâu gác bếp còn gọi là thịt trâu khô hay hun khói, là món ăn đậm chất truyền thống của dân tộc Thái. Không chỉ là đặc sản lạ miệng chiêu đãi người khách phương xa, món ăn còn trở thành quà biếu ý nghĩa tặng người thân, bạn bè dịp lễ tết.

Thịt được làm từ phần bắp hay thăn trâu bò, loài vật thường thả rông trên các sườn đồi Tây Bắc nên thịt săn chắc mà đậm vị. Xưa kia, người Thái đen nghĩ ra cách ướp sẵn thịt trâu, bò rồi gác lên bếp để bảo quản được lâu, dùng trong những ngày quan trọng. Món ăn như thực phẩm khô dự trữ trong ngày mưa gió. Dần dần, thực khách miền xuôi khi tới miền ngược lại đâm nghiền món khô này.

Chế biến trâu gác bếp không khó nhưng lắm công phu. Thịt được lọc từ phần nạc như thăn, bắp, lưng, lọc thái dọc thớ thành thải dài. Miếng thịt tươi được tẩm nhiều loại gia vị nóng như ớt, tiêu, gừng... và không thể thiếu “linh hồn của gia vị Tây Bắc”: hạt mắc khén. Thứ gia vị bé xíu nhưng tạo cho món trâu hương vị rất đặc biệt khó lẫn.

Sau khi thịt ngấm, người Thái mắc dây thịt gác lên dàn bếp. Nguyên liệu đun từ những thứ có sẵn của núi rừng. Qua hàng tuần gác bếp, từng dải thịt thấm đều quyện hơi khói tự nhiên rồi khô lại. Gia vị cũng từ từ ngấm đẫm từng thớ thịt bên trong. Miếng thịt dần quắt lại, nâu ánh tự nhiên. Trên bề mặt thịt sót lại vài miếng ớt khô, hạt tiêu.

Thịt nâu đen nhưng thớ bên trong vẫn đỏ hồng

Sau khi để vài tháng đến cả năm, thịt trâu héo lại. Bên ngoài nâu đen nhưng phần thịt bên trong vẫn hồng hào, vị đậm đà. Cách ăn đơn giản nhất là hấp cách thủy. Khi có hơi nước, thịt trâu mềm lại. Muốn ăn chỉ cần đập dập, xé nhỏ rồi chấm cùng chẳm chéo (món gia vị của người Thái), sẽ càng tăng thêm hương vị hấp dẫn của món trâu gác.

Thịt ăn kèm cùng chẳm chéo

Trong những ngày mưa rét hay se lạnh, ngồi lai rai vài sợi trâu cùng chút rượu ngô cay nồng để cảm nhận hương vị đậm lan nhanh trên lưỡi. Món ăn nổi rõ mùi khói, cay của ớt, nồng của mắc khén, đậm đà như chính vị núi rừng.

Có dịp đến thăm những tỉnh Tây Bắc như Lào Cai, Lai Châu, Hòa Bình, Sơn La, Yên Bái... đừng quên thưởng thức món ăn linh hồn của người Thái!

Hoàng Hà

Tổng hợp

(LĐTĐ) Ngày 21/6, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam, báo Nhân Dân phối hợp tổ chức Lễ phát động phong trào thi đua “Xây dựng môi trường văn hóa trong các cơ quan báo chí hướng tới Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025).

(LĐTĐ) Trước tình trạng nhiều trang thông tin điện tử tổng hợp tại thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) thực hiện chưa đúng quy định của pháp luật về cung cấp, sử dụng thông tin trên trang thông tin điện tử tổng hợp, Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM vừa có văn bản yêu cầu các đơn vị rà soát, tự khắc phục và chấp hành các quy định liên quan.

(LĐTĐ) Từ ngày 17 đến 19/6, tại Trung tâm nghệ thuật đương đại Vincom, diễn ra triển lãm “Sống mới với cũ” để truyền cảm hứng về lối sống tiêu dùng bền vững thông qua việc tích cực mua bán đồ đã qua sử dụng.

(LĐTĐ) Tại Đại hội Đại biểu Hội Hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc thành phố Hà Nội lần thứ VI, nhiệm kỳ 2022-2027 diễn ra vào hôm qua (16/6), ông Đỗ Đình Hồng - Thành ủy viên, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, đã được bầu làm Chủ tịch Hội.

(LĐTĐ) Ngày 16/6, tại Hà Nội, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) và Tạp chí Ngày Nay đồng tổ chức tọa đàm “Báo chí vì bức tranh tương lai có trẻ em gái”.

(LĐTĐ) Diễn ra từ ngày 18 đến 23/6 tại Nhà triển lãm 29 Hàng Bài (Hà Nội), “Hương lụa tháng 6” là chủ đề triển lãm nhóm của Nhóm Sắc Lụa (Sắc màu Lụa Việt) với bốn họa sĩ: Tạ Hùng Việt, Đỗ Thu Hương, Nguyễn Thị Thiền và Hoàng Quốc Tuấn.

(LĐTĐ) Sách nói (Audio book) là xu thế tất yếu của ngành xuất bản khi nhu cầu chuyển đổi số đã “chạm” đến hầu hết các lĩnh vực của đời sống. Ở nước ta, tiềm năng phát triển sách nói là rất lớn, hiện nay sách nói đã có bước tăng trưởng mạnh, tuy nhiên để thu hút người dùng các ứng dụng sách nói phải đầu tư cho mỗi cuốn sách, đặc biệt chú trọng tới vấn đề bản quyền trong nội dung ứng dụng của mình.

(LĐTĐ) Nhằm phát triển văn hóa đọc, góp phần lan tỏa phong trào đọc sách trong cộng đồng, nhiều mô hình hay đã được triển khai tại các cơ quan, đơn vị, trường học, khu dân cư trên địa bàn Hà Nội. Các mô hình đã khơi dậy niềm đam mê, hình thành thói quen đọc sách trong mọi tầng lớp nhân dân.

(LĐTĐ) Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phối hợp với Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội tổ chức Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực thành phố Hà Nội lần thứ IX năm 2022 với đề tài tự do.

(LĐTĐ) Sau thành công của Liên hoan Ca Múa Nhạc toàn quốc - 2021 (đợt 1), Liên hoan Ca Múa Nhạc toàn quốc - 2021 (đợt 2) sẽ chính thức diễn ra từ ngày 17 đến ngày 30/6/2022 tại Trung tâm Văn hóa tỉnh Đắk Lắk, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

https://dacsanthanhnam.com/podcast-player/3928/thit-trau-gac-bep-nguoi-co-nhung-benh-nay-khong-nen-an.mp3?_=1

Thịt trâu gác bếp một trong những món ăn đặc sản, khoái khẩu của vùng núi Tây Bắc. Món ăn ngon hấp dẫn này giá trị dinh dưỡng lại không có nhiều như kỳ vọng.

Ăn để thoải mãn “khoái khẩu” là chính

Thịt trâu gác bếp hay thịt trâu hun khói là món ăn truyền thống thường thấy trong mâm cỗ của người dân Tây Bắc. Món ăn này, ngày nay đã có mặt ở khắp nơi, nhất là ở trên những bàn nhậu của các quý ông.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm – Đại học Bách Khoa Hà Nội cho biết, không chỉ thịt trâu, thịt bò, thịt lợn và rất nhiều loại thịt khác có thể hun khói. Kỹ thuật hun khói cổ xưa người sẽ để các loại thịt trên gác bếp, là cách để bảo quản thực phẩm rất tốt.

Thịt gác bếp được cho là là cách bảo quản tốt vì trong quá trình đun củi sinh ra khói, trong khói sẽ có chất kháng khuẩn tốt khi xâm nhập vào trong miếng thịt sẽ làm cho vi sinh vật bị ức chế, thậm chí bị tiêu diệt. Nhưng vậy thịt sẽ được bảo quản lâu hơn trong một thời gian dài.

Phương pháp thịt gác bếp được ứng dụng nhiều cho các vùng dân tộc, sắn bắn được nhiều thịt. Tại Châu Âu rất phổ biến các loại thịt hun khói.

“Thịt gác bếp sẽ có vấn đề khi mà thực phẩm được treo lên hun khói, sẽ có trường hợp được hun khói nhanh thì chín bởi khói và được khử trùng tốt. Nhưng nếu như lượng khói ít, sẽ có những phần thịt không được tiếp cận với khói sẽ bị hỏng. Như vậy, chất lượng của miếng thịt sẽ không đồng đều có chỗ hỏng và chỗ tốt.

Xem thêm: Thịt trâu gác bếp là gì? Những lưu ý khi ăn thịt trâu gác bếp

Nhìn chung thịt hun khói bán trên thị trường độ tin cậy sẽ thấp, tuy không gây độc nhưng ăn các loại thịt khô giá trị dinh dưỡng thấp hơn tươi. Đa phần mọi người ăn thịt trâu khô chỉ là cho sướng miệng, thoải mãn khoái khẩu chứ không phải lấy dinh dưỡng”, PGS.TS Thịnh nói.

Bảo quản không đúng nấm mốc có thể phát triển

PGS.TS.BS Nguyễn Xuân Ninh, Nguyên trưởng Khoa Vi chất, Viện dinh dưỡng Quốc Gia cho hay thịt trâu gác bếp là một trong những cách bảo vệ thực phẩm được lâu hơn tránh hư hỏng.

Tuy nhiên, quá trình bảo quản bằng khói hun thịt sẽ bị hao hụt một phần các chất dinh dưỡng và vitamin.

Quá trình thịt trâu sau gác bếp được lấy xuống nếu như bảo quản không đúng, vẫn sẽ xảy ra hiện tượng mốc phát triển do nhiễm vi khuẩn. Khi thịt bị nhiễm vi khuẩn, sẽ sinh ra các chất độc tố ăn vào có thể gây hại cho gan và cơ thể.

PGS.TS.BS Ninh khuyến cáo: “Thịt trâu khô thường được dùng để uống rượu bia và uống rượu. Nếu ăn thịt không được bảo quản tốt cùng với việc lạm dụng bia rượu sẽ gây ra các bệnh lý, thậm chí là ung thư“.

Theo chuyên gia người bị bệnh lý suy thận, gout không nên ăn thịt trâu gác bếp vì có thể làm bệnh nặng hơn. Thịt trâu gác bếp thường được ướp các gia vị cay cho nên người bị đau dạ dày cũng nên hạn chế ăn để tránh ảnh hưởng tới cơ quan tiêu hóa.

Một số lưu ý khi ăn thịt trâu gác bếp, chỉ ăn thịt trâu có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Khi miếng thịt trâu có màu sắc bất thường thì cần bỏ ngay. Trước khi, ăn thịt trâu nên gia nhiệt lại bằng cách hấp cách thủy hoặc cho vào lò nướng sẽ giúp món ăn ngon và tránh được nguy cơ nhiễm vi khuẩn.

PGS.TS Ninh cho biết: “Thịt trâu gác bếp chỉ nên ăn để thưởng thức, không nên lạm dụng ăn thường xuyên. Khi ăn thịt trâu gác bệnh nên ăm cùng với nhiều chất xơ (rau, củ, quả), uống nhiều nước để tốt cho đường tiêu hóa và nhanh chóng đây chất độc ra ngoài”.

Theo Trí Thức Trẻ