Cách chữa trật khớp cổ tại nhà

Khớp cổ tay là một bộ phận quan trọng của cơ thể nhưng lại rất dễ gặp phải các chấn thương do thói quen dùng tay chống đỡ khi té ngã, nâng vật quá nặng, công việc dùng cổ tay nhiều, tập luyện thể thao quá sức...Trong đó, trật khớp cổ tay là loại chấn thương khá phổ biến. Vậy bị trật khớp cổ tay phải làm sao để nhanh khỏi, sớm dịu cơn đau, ngừa biến chứng?

Cấu tạo và chức năng của khớp cổ tay

Cổ tay gồm nhiều bộ phận nhỏ tạo thành, gồm khớp, xương, mô và các dây chằng, dây thần kinh, mạch máu. Cổ tay có các chức năng chính như di chuyển bàn tay, truyền lực từ cánh tay sang bàn tay, cung cấp sức mạnh và sự linh hoạt cho bàn tay, Để thực hiện các chức năng quan trọng này thì cổ tay có cấu tạo khá phức tạp với các bộ phận sau: 

Cổ tay và khu vực xung quanh có một số bộ khớp, các khớp này có chuyển động khác nhau nhưng chúng có mối liên kết nhất định để hỗ trợ khả năng vận động của tay.

Các khớp phổ biến ở cổ tay bao gồm:

• Khớp quay trụ dưới (the distal radioulnar joint): Khớp này nằm giữa bán kinh và cơ vòng ở cổ tay, có tác dụng hỗ trợ sự ổn định và cho phép xoay cẳng tay. Xương trụ vẫn ở một vị trí nhất định trong khi khớp quay xung quanh xương trụ.

• Khớp xương quay (the radiocarpal joint): Đây là một trong những khớp chính của cổ tay, nằm ở vị trí nơi xương quay tiếp nối với hàng đầu tiên của xương cổ tay. Khớp hỗ trợ thực hiện nhiều hoạt động như uốn cong về phía sau và phía trước, chuyển động từ bên này sang bên kia và chuyển động tròn.

• Khớp giữa khối xương cổ tay (the midcarpal joint): Đây là khớp nối giữa các khối xương cổ tay gần và xa. Khớp có các đặc điểm của khớp lồi cầu (condyloid joint) và khớp mặt (gliding joints). Các khớp mặt cho phép xương di chuyển lên, xuống, trái, phải và theo đường chéo. Khớp giữa khối xương cổ tay có tác dụng cho phép thực hiện các chuyển động lên xuống và sang hai bên. Ngoài ra, khớp hoạt động kết hợp với khớp cổ tay để tạo nên chuyển động của cổ tay.

• Khớp cổ - ngón tay (the carpometacarpal joints): Đây là năm khớp giữa các khối xương cổ tay xa và các khớp xương bàn tay. Khớp cổ tay của ngón tay cái là các khớp yên ngựa, cho phép ngón cái hoạt động tiến lùi và lùi từ bên này sang bên kia. Các khớp cổ tay ở các ngón tay khác là khớp mặt, cho phép các chuyển động lên xuống và từ bên này sang bên kia. 

Cấu tạo của khớp cổ tay

Cổ tay được tạo thành từ 8 xương nhỏ kết hợp với hai xương dài ở cẳng tay (xương trụ và xương quay). Các xương cổ tay gồm xương cẳng tay, xương quanh cổ tay và xương bàn tay.

Ngoài cấu trúc xương phức tạp, cổ tay có các mô mềm như dây chằng, gân, dây thần kinh và mạch máu. Các mô mềm này hoạt động cùng với xương và khớp cổ tay, cho phép thực hiện các chức năng về vận động, thu nhận cảm giác và nuôi dưỡng bàn tay.

Trong đó, mạng lưới các dây chằng và gân tạo ra sự linh hoạt cho bàn tay, mạng lưới các dây thần kinh là nơi thu nhận cảm giác, còn các mạch máu giúp nuôi dưỡng các bộ phận trên cổ tay và bàn tay.

Trật khớp cổ tay là gì?

Như đã nói, cổ tay của chúng ta có 8 xương nhỏ và một mạng lưới các dây chằng bao quanh nhằm giữ chúng cố định và di chuyển theo đúng vị trí của chúng. Nếu như cổ tay gặp chấn thương, bị rách ở bất kỳ dây chằng nào và dẫn đến hai hoặc nhiều xương cổ tay bị đẩy ra khỏi vị trí cố định trong ổ khớp thì được gọi là trật khớp cổ tay.  

Trật khớp cổ tay là tình trạng khá phổ biến, thường xảy ra khi người bệnh bị ngã với tư thế dang rộng tay để chống đỡ cơ thể. Ngoài ra, một số môn thể thao, chẳng hạn như bóng chuyền, bóng đá, bóng rổ, đấu vật... hoặc các môn tiếp xúc trực tiếp khác, đều có thể làm tăng nguy cơ trật khớp cổ tay.

Có bao nhiêu loại trật khớp cổ tay?

Trật khớp cổ tay được phân ra thành nhiều loại khác nhau, tùy vào lực tác động và vị trí bị tổn thương của khớp cổ tay. Sau đây là 4 loại chính: 

Xương bán nguyệt nằm ở phía trung tâm của cổ tay, nó tạo nên cấu trúc cho bàn tay và tham gia vào các hoạt động của cổ tay. Trật khớp xương bán nguyệt là tình trạng xương bán nguyệt lệch khỏi vị trí ban đầu trong khi các xương khác vẫn ở đúng vị trí của chúng. 

Trật khớp quanh nguyệt có thể dẫn đến sưng tấy và có thể nhìn thấy được bằng mắt thường. Tình trạng này thường xảy ra khi các dây chằng xung quanh cổ tay bị tổn thương.

• Gãy Galeazzi (Galeazzi fracture):

Gãy Galeazzi là tình trạng gây ở cổ tay và các mô mềm ở khu vực xung quanh. Tổn thương này thường xảy ra sau một cú ngã trực tiếp tác động đến cổ tay.

• Gãy xương vùng cẳng tay (Monteggia fracture)

Tình trạng này thường xảy ra khi người bệnh ngã trong tư thế ngửa người quá mức hoặc tác động lực tiếp lên xương cẳng tay, dẫn đến tình trạng nứt, gãy.

Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết trật khớp cổ tay

Nếu nhận biết ngay từ sớm thì việc chữa trật khớp cổ tay sẽ hiệu quả hơn. Các triệu chứng chính bao gồm người bệnh cảm thấy đau đớn dữ dội và cơn đau thường nghiêm trọng hơn khi cử động cổ tay lên xuống hoặc từ bên này sang bên kia. Người bệnh cũng có thể cảm thấy sưng tấy, nóng rát hoặc căng cứng ở cổ tay.

Sau đây là một số dấu hiệu cụ thể của trật khớp cổ tay: 

• Có biểu hiện bầm tím và sưng tấy tại vị trí cổ tay

• Đau ngay sau khi bị thương hoặc tác động đến cổ tay

• Cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn mỗi khi cử động hoặc nắm chặt tay. 

• Da ở cổ tay có cảm giác mềm khi sờ hoặc ấn vào

• Phạm vi cử động ở cổ tay bị hạn chế rõ rệt

• Có cảm giác ngứa ran ở các ngón tay, đặc biệt là ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa

• Cứng khớp ngón tay cái hoặc các ngón tay khác

• Trường hợp nặng thì thấy cổ tay bị biến dạng

Đôi khi các dấu hiệu trật khớp cổ tay có thể gây nhầm lẫn với một số vấn đề khác về sức khỏe như gãy xương cổ tay. Do đó, người bệnh nên đến bệnh viện khám để biết chính xác nhé. 

Cảm  giác đau và nóng rát cũng có thể là dấu hiệu của trật khớp cổ tay

Nguyên nhân khiến khớp cổ tay bị trật

Tình trạng bị trật khớp cổ tay có thể là do chấn thương trong di chuyển, công việc hằng ngày hoặc trong quá trình chơi thể thao. Trong đó, trật khớp cổ tay thường xuất hiện khi người bệnh dang tay để chống đỡ cơ thể khi té ngã hoặc có vật khác đập vào cổ tay.

Một số nguyên nhân chính dẫn đến trật khớp cổ tay: 

• Ngã từ trên cao xuống

• Va chạm trong quá trình tham gia giao thông

• Chấn thương thể thao, ví dụ như các môn tennis, cầu lông, bóng chuyền, bóng rổ, bóng đá...

• Nâng một vật quá nặng

• Tai nạn nghề nghiệp, có thể xảy ra với các nghề như thợ điện, công nhân xây dựng,... Bên cạnh đó, một số nghề nghiệp dùng cổ tay nhiều như nhân viên văn phòng, công nhân may… cũng có nguy cơ bị trật khớp cổ tay cao. 

• Tập tạ không đúng kỹ thuật

• Ngã khi trượt patin hoặc trượt băng

Cách giảm thiểu nguy cơ bị trật khớp cổ tay

Cách chữa trị trật khớp cổ tay tốt nhất có lẽ là đề phòng để nó không xảy ra! Do vậy, trong cuộc sống, công việc hay hoạt động thể thao, chúng ta nên chú ý một số điểm quan trọng như sau:

• Không nên xách đồ quá nặng, vì điều này sẽ tác động lực trực tiếp lên cổ tay và gây nên những tổn thương không mong muốn. Chúng ta cũng cần lưu ý thêm là khi xách và mang vác đồ, cần phải giữ đúng tư thế cổ tay, không để cong, xiên, lệch, vẹo dễ dẫn đến tình trạng trật khớp cổ tay.

• Khi chạy nhảy hoặc tham gia giao thông, hạn chế việc chạy nhanh, chạy ẩu, điều này dễ dẫn đến nguy cơ té ngã và khi ngã chúng ta hay có xu hướng dùng bàn tay để chống đỡ. Đây là tình huống cực kỳ nguy hiểm cho khớp cổ tay. 

• Với những người làm một số công việc đặc thù phải leo trèo, mang vác hay sử dụng nhiều lực cổ tay thì cần phải cẩn thận, nên có đồ bảo hộ thân thế nói chung và khớp cổ tay nói riêng nếu cần.

• Những người chơi thể thao không chuyên lẫn chuyên nghiệp đều nên trang bị đồ bảo hộ khớp cổ tay, như băng/đai quấn cổ tay. 

Trật khớp cổ tay có nguy hiểm không và các biến chứng có thể gặp phải

Nhiều người tỏ ra lo lắng là bị trật khớp cổ tay phải làm sao, có nguy hiểm không và có cần phải đến bệnh viện bó bột hay không?

Trong hầu hết các trường hợp thì trật khớp cổ tay thường không nghiêm trọng và có thể áp dụng các phương pháp điều trị đúng cách tại nhà. Tuy nhiên, nếu không được điều trị phù hợp, trật khớp cổ tay có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng như sau: 

• Thoái hóa khớp cổ tay: Là một biến chứng lâu dài, thường gặp sau các chấn thương ở cổ tay. 

• Mất ổn định ở cổ tay mãn tính, cổ tay hay bị đau nhức, tê cứng khó chịu

• Đứt gân hoặc dây chằng ở cổ tay

• Bị chèn ép các dây thần kinh trung ương

• Gây hoại tử, vô mạch ở cổ tay

Cách sơ cứu trật khớp cổ tay tại nhà

Bị trật khớp cổ tay phải làm sao? - là thắc mắc của nhiều người, bởi nếu xử lý đúng cách sẽ giúp cho việc chữa trị trật khớp cổ tay sau này trở nên dễ dàng hơn. Theo đó, khi bị trật khớp cổ tay, những người xung quanh cần hỗ trợ xử trí theo một số hướng dẫn sau:

• Để bệnh nhân ngồi yên một chỗ, bàn tay và cổ tay duỗi thẳng và đặt trên một mặt phẳng, đó có thể là mặt bàn.

• Dùng đá lạnh chườm thật nhẹ nhàng lên chỗ bị trật khớp để giảm đau. Đồng thời, đá lạnh còn có tác dụng làm co mạch máu, giảm tình trạng viêm và sưng tấy. Lưu ý là không dùng đá lạnh chườm trực tiếp vào vết thương mà cần quấn qua lớp khăn tránh hiện tượng bỏng lạnh. 

• Không tự ý nắn khớp về vị trí ban đầu nếu người sơ cứu không có chuyên môn y khoa.

• Giữ nguyên vết thương bằng cách dùng gạc hoặc vải để buộc lại, lưu ý là không được buộc quá lỏng cũng không nên buộc quá chặt. 

• Sau đó, nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ thăm khám và điều trị. 

Sơ cứu trật khớp cổ tay đúng cách sẽ giúp vết thương dễ hồi phục về sau

Chẩn đoán và chữa trị trật khớp cổ tay

Để chẩn đoán tình trạng bị trật khớp cổ tay, bác sĩ sẽ trao đổi với bệnh nhân về hoàn cảnh xảy ra tổn thương ở cổ tay, tiến hành kiểm tra các dấu hiệu đặc trưng ở cổ tay, chẳng hạn như tình trạng sưng hoặc biến dạng khớp cổ tay. 

Ngoài ra, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bác sĩ có thể tiến hành làm thêm một số xét nghiệm hình ảnh để hỗ trợ quá trình chẩn đoán. Các xét nghiệm thường được sử dụng bao gồm X-quang, MRI (có sử dụng thuốc cản quang), chụp cắt lớp vi tính (CT) để xác định tổn thương ở dây chằng, gân hoặc các mô mềm. 

Từ các chẩn đoán trên, bác sĩ sẽ đưa ra các hướng điều trị trật khớp cổ tay phù hợp với tình trạng bệnh nhân. Một số phương pháp điều trị có thể kể đến như: 

Nẹp, cố định khi bị trật khớp cổ tay

Nhiều trường hợp bị trật khớp cổ tay có thể được điều trị bằng cách nẹp và cố định khớp cổ tay. 

• Đầu tiên, bác sĩ sẽ khám và nắn lại khớp cổ tay sao cho chúng nằm đúng vị trí. Sau đó dùng nẹp chuyên dụng để cố định cổ tay, tránh trường hợp bệnh nhân di chuyển khớp cổ tay nhiều dẫn đến vết thương lâu lành, khó lành. Tùy vào vị trí và tình trạng cụ thể bị tổn thương mà bác sĩ sẽ quyết định có nên cho bệnh nhân đeo đai cố định (sử dụng dây buộc trên cổ để cố định cổ tay phía trước ngực) hay không. 

• Với những trường hợp nẹp cổ tay tương đối hở thì bệnh nhân được khuyến khích là nên chườm thêm nước đá để nhanh hồi phục hơn. Chườm đá vào cổ tay để giảm sưng và đau sau khi bị chấn thương cổ tay. Chườm đá trong 20 – 30 phút mỗi lần và sau mỗi 3 – 4 giờ trong 2 – 3 ngày hoặc cho đến khi hết đau.

Điều trị bằng thuốc

Với những trường hợp tổn thương không quá nghiêm trọng, các bác sĩ có thể kê toa một số loại thuốc để bệnh nhân điều trị trật khớp cổ tay tại nhà. 

Cụ thể, sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen, ibuprofen hoặc naproxen để giảm đau và giảm sưng. Tuy nhiên, các loại thuốc này có thể có một số tác dụng phụ như viêm loét dạ dày, tá tràng. Do đó, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ về các vấn đề sức khỏe liên quan trước khi sử dụng thuốc.

Với cách điều trị trật khớp cổ tay tại nhà, bệnh nhân có thể mất vài tuần hoặc vài tháng để cải thiện các tổn thương. Do đó, điều quan trọng là người bệnh cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.   

Điều trị trật khớp cổ tay bằng phẫu thuật

Với những trường hợp trật khớp cổ tay nghiêm trọng hoặc các biện pháp điều trị bảo tồn không mang lại hiệu quả như mong muốn thì bác sĩ có thể sử dụng phương pháp phẫu thuật để ngăn ngừa các rủi ro có thể xảy ra. Nếu không, trật khớp cổ tay có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng đến dây chằng, gân hoặc các mạch máu ở cổ tay.

Phẫu thuật trật khớp cổ tay thường được thực hiện bằng cách nối các xương lại vị trí bình thường, cải thiện các vấn đề ở dây chằng hoặc các tổn thương ở các cấu trúc xung quanh cổ tay.

Ở hầu hết các trường hợp, bác sĩ sẽ tạo một đường rạch ở cổ tay để lộ khớp và điều chỉnh khớp trở lại vị trí ban đầu. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể sử dụng các phần cứng như ghim, vít hoặc dụng cụ khác nhằm cố định khớp từ bên ngoài. Tuy nhiên điều này có nguy cơ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, chảy máu hoặc làm.

Tập vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là phương pháp điều trị quan trọng trong việc giúp phục hồi nhanh và điều chỉnh cổ tay lại vị trí ban đầu. Căn cứ vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, chuyên gia vật lý trị liệu sẽ khuyến khích người bệnh tập luyện nhằm tăng cường độ bám, sức mạnh của các cơ bắp ở cổ tay. 

Các bài tập thường được đưa ra nhằm điều trị tình trạng trật khớp cổ tay:

• Gập tay: Người bệnh gập cong cổ tay về phía trước cho đến khi có cảm giác căng nhưng không đau rồi giữ yên tư thế này trong 6 giây, lặp lại 10 lần. Sau đó nghỉ ngơi 30 giây và thực hiện lại các động tác trên.

• Uốn cong cổ tay: Người bệnh uốn cong cổ tay từ bên này sang bên kia đến khi cảm thấy căng nhưng không đau và giữ yên tư thế trong 5 giây và thực hiện trong 2 hiệp với 15 lần mỗi hiệp.

• Mở rộng cổ tay: Động tác này yêu cầu cổ tay uốn cong về phía sau đến khi cảm thấy căng nhưng không đau thì giữ yên trong ít nhất là 6 giây và thực hiện 3 hiệp, mỗi hiệp 10 lần.

• Kéo gập cổ tay: Giữ thẳng khuỷu tay với lòng bàn tay hướng lên trên. Sau đó người bệnh sử dụng tay còn lại nắm các ngón tay và kéo theo hướng xuống phía dưới để làm giãn cổ tay. Giữ yên tư thế này trong 30 giây.

Có thể dùng băng thun, băng ép hoặc băng vải bao quanh vùng khớp bị tổn thương. Cách này giúp giảm sưng, giảm đau, tạo điều kiện giúp vùng khớp bị tổn thương phục hồi tốt hơn.

Tập vật lý trị liệu sẽ giúp cho tình trạng trật khớp cổ tay nhanh hồi phục

Cung cấp các dưỡng chất đặc hiệu để khớp phục hồi nhanh chóng

Dù bệnh nhân điều trị trật khớp cổ tay tại nhà hay phải phẫu thuật thì cũng sẽ cần một khoảng thời gian để hồi phục, trở lại trạng thái ban đầu. Do vậy, để đẩy nhanh quá trình phục hồi cũng như giúp khớp cổ tay trở lại trạng thái khỏe mạnh thì người bệnh có thể bổ sung các dưỡng chất đặc hiệu cho khớp.

JEX thế hệ mới giúp các tổn thương ở khớp mau chóng phục hồi và khỏe mạnh

Nổi bật trên thị trường hiện nay là sản phẩm JEX thế hệ mới với xuất xứ từ Mỹ và được đông đảo khách hàng tin dùng. JEX thế hệ mới có chứa các tinh chất quý gồm có Eggshell Membrane, Collagen Type 2, Collagen Peptide, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate cùng nhiều tinh chất khác, có tác dụng cung cấp “nguyên liệu” để tái tạo sụn khớp và xương dưới sụn. Đồng thời đây cũng là sản phẩm giúp giảm đau, giảm  viêm hiệu quả, giúp phần xương khớp bị tổn thương mau chóng phục hồi.  

Một số câu hỏi thường gặp về trật khớp cổ tay

Trật khớp cổ tay có tự khỏi không? Bao lâu thì khỏi?   

Trật khớp cổ tay sẽ không tự khỏi mà phải có các phương pháp chăm sóc, chữa trị đúng cách dù là ở nhà hay ở bệnh viện. Trong trường hợp bị trật khớp cổ tay không quá nghiêm trọng, bác sĩ chỉ định bệnh nhân có thể chăm sóc ở nhà thì mất khoảng 2 đến 3 tuần là vết thương có thể hồi phục, lâu hơn thì 1 đến 2 tháng. Trong các trường hợp bị chấn thương nặng hơn và phải phẫu thuật thì có thể phải mất đến 6 tháng hoặc 1 năm thì các tổn thương này mới hồi phục hoàn toàn. 

Trật khớp cổ tay có cần bó bột không?

Nhiều người thắc mắc rằng trật khớp cổ tay có cần bị bó bột hay không vì họ rất lo ngại bó bột sẽ gây nên cảm giác nóng rát, bức bối khó chịu cho cổ tay. Tuy nhiên, việc có sử dụng phương pháp bó bột để điều trị trật khớp cổ tay hay không là quyết định của bác sĩ, người trực tiếp thăm khám cho bệnh nhân.

Nếu chấn thương khá nghiêm trọng và cần thiết phải bó bột để cố định cổ tay, tránh những thương tổn thêm do quá trình di chuyển thì bác sĩ sẽ chọn cách bó bột cổ tay. 

Trật khớp cổ tay có khỏi hoàn toàn sau khi điều trị không?

Trật khớp cổ tay hoàn toàn có thể hồi phục nếu được chữa trị đúng cách và hợp lý. Điều quan trọng là khi cổ tay bạn bị trật khớp, hãy có những sơ cứu đúng cách và đến các bệnh viện và phòng khám uy tín để được thăm khám cẩn thận. Chỉ có những trường hợp chủ quan, chữa trị không đúng cách và không đến nơi đến chốn thì mới gây ra biến chứng và để lại hậu quả về sau.