Cách rút ra ý nghĩa phương pháp luận

1. Phương pháp luận là gì?

Phương pháp là một hệ thống những nguyên tắc được rút ra từ những tri thức từ các quy luật khách quan. Thường dùng để điều chỉnh các hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn nhằm thực hiện mục tiêu đã định sẵn.

Phương pháp luậnkhông có định nghĩa chính xác tuy nhiên chúng ta có thể hiểu theo cách phổ biến nhất. Phương pháp luận là hệ thống các nguyên lý, các quan điểm là cơ sở. Có tác dụng chỉ đạo, xây dựng các phương pháp, xác định phạm vi, khả năng áp dụng các phương pháp và định hướng cho việc nghiên cứu tìm tòi cũng như lựa chọn, vận dụng phương pháp.

2. Vai trò của phương pháp luận trong triết học Mác – Lê nin

Đối với nhận thức và thực tiễn phương pháp luận có vai trò chỉ đạo sự tìm kiếm. Xây dựng; lựa chọn và vận dụng các phương pháp để thực hiện hoạt động nhận thức và thực tiễn. Đóng vai trò định hướng trong quá trình tìm tòi, lựa chọn và vận dụng phương pháp.

Triết học Mác – Lê nin là hạt nhân lý luận về vị trí, vai trò của con người trong thế giới đó. Trong đó triết học giữ vai trò định hướng cho sự củng cố. Đồng thời phát triển thế giới quan của mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng trong lịch sử. Trang bị thế giới quan chỉ là 1 khía cạnh nhỏ của triết học Mác – Lê nin. Phương pháp luận của triết học Mác – Lênin đã góp phần quan trọng chỉ đạo. Định hướng cho con người trong nhận thức và hoạt động thực tiễn.

3. Phân loại phương pháp luận

Phương pháp luận được chia làm hai loại chính, đó là:

a. Phương pháp luận bộ môn (ngành)

Phương pháp luận bộ môn hay phương pháp luận môn học có cấp độ hẹp nhất. Ở phương pháp này, các nguyên tắc và quan điểm được rút ra từ một lý thuyết khoa học chuyên ngành, nó phải phản ánh được quy luật của một lĩnh vực cụ thể như triết học, kiểm toán, văn học, toán học,…

b. Phương pháp luận chung

Phương pháp luận chung được chia thành 2 cấp độ khác nhau:

- Phương pháp luận chung nhất: Là phương pháp thể hiện chung nhất để mô tả tổng quan nhất các nguyên tắc, quan điểm khái quát. Phương pháp này được sử dụng như cơ sở để xác định phương pháp luận chung và phương pháp luận ngành.

- Phương pháp luận chung: Là phương pháp dùng để xác định phương pháp hay phương pháp luận của nhóm có đối tượng được nghiên cứu chung.

4. Ví dụ về phương pháp luận

Đối với phương pháp luận trong kinh tế học, các nhà kinh tế có thể chấp nhận những phương pháp luận trong ngành tự nhiên, nhưng thực tiễn xã hội là một hệ thống mở. Đó có thể là có nhiều biến số can thiệp, hoặc không nhất thiết phải kiểm soát mọi yếu tố như trong phòng thí nghiệm.

Về chủ nghĩa thực chứng, lý thuyết phải nhất quán với nhau và thể hiện được sự logic của nội dung. Ví dụ một số phát biểu về phương pháp luận “Không gì có thể được chứng minh là luôn luôn đúng”:

- Chúng ta không bao giờ chắc chắn được rằng mô hình của mình là hoàn chỉnh hoặc đã thiết lập quan hệ nhân quả.

- Chúng ta tiến bộ nhờ chứng minh vấn đề là sai bằng cách lặp lại các thử nghiệm và loại bỏ những vướng mắc không có tác dụng.

5. Ý nghĩa của phương pháp luận

Phương pháp luận là gìlà điều mà chúng ta cứ mãi thắc mắc và đã được hé lộ ở trên. Thế ý nghĩa phương pháp luận ra sao, nó có thật sự quan trọng hay không?

Có phương pháp luận, bài nghiên cứu của bạn không những logic trong cấu trúc câu từ mà nội dung có sức thuyết phục rất cao. Phương pháp luận có ý nghĩa như cách để xác định hướng đi cho tiến trình nghiên cứu một đề tài và tìm ra cấu trúc logic nhất cho các công trình khoa học hiện tại.

Phương pháp luận cũng chú ý đến phương pháp tổ chức, quản lý nghiên cứu hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ, cách để nâng cao tiềm lực khoa học và để các công trình khoa học đạt hiệu quả cao.

Phương pháp luận rõ ràng và mạch lạc sẽ giúp cho bài nghiên cứu của bạn có tính liền mạch và hấp dẫn hơn rất nhiều. Thế nhưng phương pháp luận là gì? Ý nghĩa của nó ra sao? Phương pháp luận nghiên cứu khoa học là gì? Mời các bạn cùng theo dõi những chia sẻ bên dưới của Luận Văn Việt để có thêm những kinh nghiệm bổ ích nhất cho bài luận sắp tới của mình nhé.

1. Tìm hiểu về phương pháp luận

1.1. Phương pháp luận là gì

Phương pháp luận là mặt học thuyết hay lý luận về phương pháp, hay hệ thống những quan điểm, nguyên lý đã được công nhận là chuẩn xác và sử dụng hiệu quả. 

Theo như quan điểm của triết học Mác – Lênin thì phương pháp luận là lý luận về phương pháp, là hệ thống các quan điểm, các nguyên tắc chỉ đạo con người tìm tòi, xây dựng, lựa chọn và vận dụng các phương pháp trong nhận thức và thực tiễn.

Phương pháp luận là một phạm trù rất rộng, phạm vi bao quát của phương pháp luận rất lớn. Cho nên để biết rõ về phương pháp luận cần hiểu rõ ý nghĩa của nó. Một số ví dụ nổi bật về phương pháp luận: 

• Phương pháp Hiện tượng học (Phenomenology) 
• Phương pháp Dân tộc học (Ethnography)
• Phương pháp Lý thuyết cơ sở (Grounded Theory)

Nếu bạn đang gặp bất kỳ khó khăn nào trong quá trình làm bài nghiên cứu khoa học. Hãy liên hệ ngay với DỊCH VỤ VIẾT LUẬN VĂN của Luận Văn Việt. Đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm sẽ giúp bạn hoàn thành bài NCKH một cách tốt nhất.

1.2. Ý nghĩa của phương pháp luận

Phương pháp luận là gì là điều mà chúng ta cứ mãi thắc mắc và đã được hé lộ ở trên. Thế ý nghĩa phương pháp luận ra sao, nó có thật sự quan trọng hay không?

Có phương pháp luận, bài nghiên cứu của bạn không những logic trong cấu trúc câu từ mà nội dung có sức thuyết phục rất cao. Phương pháp luận có ý nghĩa như cách để xác định hướng đi cho tiến trình nghiên cứu một đề tài và tìm ra cấu trúc logic nhất cho các công trình khoa học hiện tại.

Phương pháp luận cũng chú ý đến phương pháp tổ chức, quản lý nghiên cứu hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ, cách để nâng cao tiềm lực khoa học và để các công trình khoa học đạt hiệu quả cao.

1.3. Phương pháp luận trong nghiên cứu khoa học là gì?

Trong nghiên cứu khoa học, phương pháp luận là những hệ thống, nguyên lý, quan điểm làm cơ sở để xây dựng các phương pháp và định hướng cho việc nghiên cứu khoa học. 

Các quan điểm mà phương pháp luận nghiên cứu khoa học đưa ra thường mang khuynh hướng triết học, tuy nhiên không đồng nhất với triết học. 

Một số phương pháp nghiên cứu khoa học riêng gắn liền với từng bộ môn khoa học nhất định như kinh tế học, toán học, hóa học,… Do đó, những phương pháp luận khoa học sẽ được làm sáng tỏa khi thực hành nghiên cứu đúng chủ đề đó. 

Phương pháp luận trong nghiên cứu khoa học cũng được xem như là một hệ thống lý thuyết về phương pháp nhận thức khoa học bao gồm đốc các lý thuyết về cơ chế sáng tạo.

Tham khảo ngay phương pháp nghiên cứu khoa học là gì để tìm hiểu thêm về các phương pháp này.

2. Phân loại phương pháp luận

Phương pháp luận được chia làm hai loại chính, đó là: 

2.1. Phương pháp luận bộ môn (ngành)

Phương pháp luận bộ môn hay phương pháp luận môn học có cấp độ hẹp nhất. Ở phương pháp này, các nguyên tắc và quan điểm được rút ra từ một lý thuyết khoa học chuyên ngành, nó phải phản ánh được quy luật của một lĩnh vực cụ thể như triết học, kiểm toán, văn học, toán học,… 

2.2. Phương pháp luận chung 

Phương pháp luận chung được chia thành 2 cấp độ khác nhau:

• Phương pháp luận chung nhất: Là phương pháp thể hiện chung nhất để mô tả tổng quan nhất các nguyên tắc, quan điểm khái quát. Phương pháp này được sử dụng như cơ sở để xác định phương pháp luận chung và phương pháp luận ngành.
• Phương pháp luận chung: Là phương pháp dùng để xác định phương pháp hay phương pháp luận của nhóm có đối tượng được nghiên cứu chung.

3. Ví dụ về phương pháp luận

Đối với phương pháp luận trong kinh tế học, các nhà kinh tế có thể chấp nhận những phương pháp luận trong ngành tự nhiên, nhưng thực tiễn xã hội là một hệ thống mở. Đó có thể là có nhiều biến số can thiệp, hoặc không nhất thiết phải kiểm soát mọi yếu tố như trong phòng thí nghiệm.

Về chủ nghĩa thực chứng, lý thuyết phải nhất quán với nhau và thể hiện được sự logic của nội dung. Ví dụ một số phát biểu về phương pháp luận “Không gì có thể được chứng minh là luôn luôn đúng”:

• Chúng ta không bao giờ chắc chắn được rằng mô hình của mình là hoàn chỉnh hoặc đã thiết lập quan hệ nhân quả.
• Chúng ta tiến bộ nhờ chứng minh vấn đề là sai bằng cách lặp lại các thử nghiệm và loại bỏ những vướng mắc không có tác dụng.

Trên đây là những kiến thức được giải thích, phân tích cực kỳ bổ ích về phương pháp luận, giải đáp cho bạn biết được phương pháp luận là gì? Với những chia sẻ ấy chúng tôi hy vọng rằng Luận Văn Việt đã phần nào giúp các bạn trong quá trình làm luận và nghiên cứu khoa học của mình.

Nếu có bất kỳ thắc mắc gì trong quá trình nghiên cứu, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại: 0915 686 999 hoặc Email: để được đội ngữ chuyên gia tư vấn giúp đỡ. Chúc các bạn đạt kết quả thật cao trong các bài luận sắp tới!

Hiện tại tôi đang đảm nhiệm vị trí Content Leader tại Luận Văn Việt. Tất cả các nội dung đăng tải trên website của Luận Văn Việt đều được tôi kiểm duyệt và lên kế hoạch nội dung. Tôi rất yêu thích việc viết lách ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Và đến nay thì tôi đã có hơn 5 năm kinh nghiệm viết bài.

Hy vọng có thể mang đến cho bạn đọc thật nhiều thông tin bổ ích về tất cả các chuyên ngành, giúp bạn hoàn thành bài luận văn của mình một cách tốt nhất!