Chuyên đề văn bản nhật dụng lớp 7 năm 2024
Cô Nguyễn Thị Thu Trang, giáo viên môn Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI sẽ giúp học sinh khái quát kiến thức về văn bản nhật dụng trong chương trình Ngữ văn lớp 7 trong bài viết dưới dây. Học sinh tham khảo video bài giảng chi tiết tại đây: Khái niệm và đặc điểm của văn bản nhật dụngỞ chương trình lớp 6, học sinh đã được học một số văn bản nhật dụng, bao gồm “Động Phong Nha”, “Bức thư của thủ lĩnh da đỏ”. Khi lên lớp 7, học sinh tiếp tục được tiếp cận với dạng văn bản này nhưng ở mức độ cao hơn, với ba văn bản: “Cổng trường mở ra”, “Mẹ tôi”, “Cuộc chia tay của những con búp bê” Cô Trang giúp học sinh phân tích khái niệm về văn bản nhật dụng: “Nhật dụng, “nhật” tức là hàng ngày, “dụng” là sử dụng. Vậy dựa vào tên văn bản, chúng ta có thể hiểu văn bản nhật dụng là văn bản đề cập đến những vấn đề hàng ngày, gần gũi với mỗi con người. Ví dụ như: giáo dục, môi trường, sức khỏe, gia đình…”. Cách viết của văn bản nhật dụng khá tự do, có thể sử dụng các thể loại, phương thức biểu đạt đa dạng và phong phú. Đó là văn bản trữ tình, hoặc văn bản tự sự, hoặc cũng có khi là thể loại kí, truyện… Hai đặc điểm của văn bản nhật dụng (ảnh từ video bài giảng của cô Nguyễn Thị Thu Trang) Điểm chung của 3 văn bản nhật dụng Ngữ văn 7Khi học và ôn tập các văn bản nhật dụng, học sinh cần tìm hiểu đặc điểm chung giữa ba văn bản: “Cổng trường mở ra”, “Mẹ tôi”, “Cuộc chia tay của những con búp bê”. Các văn bản này đều đề cập đến những vấn đề trẻ em, tình cảm gia đình, nhà trường. Đây đều là những chủ đề rất quan trọng của chương trình Ngữ văn phổ thông. Nhân vật chính trong ba văn bản là trẻ em, xoay quanh các vấn đề về mối quan hệ trong gia đình (“Mẹ tôi”, ‘Cuộc chia tay của những con búp bê”) và nhà trường (“Cổng trường mở ra”). Các tác giả đều lựa chọn cách viết giản dị, dễ hiểu, gần gũi và phù hợp với tâm lí trẻ thơ. Chẳng hạn hình thức của một bức thư, truyện ngắn, lời tâm tình của một người mẹ. Đặc điểm chung của ba văn bản nhật dụng (ảnh từ video bài giảng của cô Nguyễn Thị Thu Trang) Năm học 2018-2019 sắp kết thúc, việc lên kế hoạch cho năm học mới ngay từ bây là vô cùng cần thiết. Chương trình Học tốt của HOCMAI sẽ giúp học sinh chuẩn bị sớm cho năm học mới dựa trên các nội dung căn bản: trang bị kiến thức cơ bản theo chương trình sách giáo khoa; thực hành kiến thức thông qua câu hỏi và bài tập vận dụng bám sát nội dung bài học; kiểm tra đánh giá thông qua hệ thống bài kiểm tra bám sát theo từng đơn vị kiến thức. Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Vài kinh nghiệm về việc dạy văn bản nhật dụng trong chương trình Ngữ văn lớp 7", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên ung khi dạy các văn bản nhật dụng trong sách giáo khoa Ngữ văn 7: 2.1) Trong chương trình Ngữ văn 7 gồm 4 văn bản nhật dụng sâu đây: Cổng trường mở ra Của Lí Lan. Mẹ tôi của Et-môn-đô-đơ A-mi-xi trong Những tấm lòng cao cả. Cuộc chia tay của những con búp bê của Khánh Hoài. Ca Huế trên sông Hương của Hà Ánh Minh. 2.2. Nắm chắc đặc điểm và ý nghĩa của các nội dung đặt ra trong mỗi văn bản nhật dụng để hướng dẫn học sinh tự liên hệ, rút ra được bài học cho chính bản thân mình. Chẳng hạn:
2.2.1 Cổng trường mở ra là một bài kí được trích từ báo là một bài kí được trích từ báo Yêu trẻ – thành phố Hồ Chí Minh của tác giả Lí Lan. Bài văn ghi lại tâm trạng của một người mẹ trong đêm chuẩn bị cho con trước ngày khai trường vào lớp một. Không có sự việc, không có cốt truyện, chủ yếu là tâm trạng hồi hộp, phấp phỏng đón chờ ngày khai trường. Người mẹ không ngủ, phần vì lo chuẩn bị cho con, nhưng phần vì cả tuổi thơ áo trắng đến trường của chính mình sống dậy. “Cứ nhắm mắt lại là mẹ dường như nghe tiếng đọc trầm bổng : “Hằng năm cứ vào cuối thu Mẹ tôi âu yếm nắm lấy tay tôi, dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp”
Khi dạy bài này, GV chủ yếu hướng dẫn HS tìm hiểu và phân tích tâm trạng của người mẹ là chính. Qua tâm trạng này mà thấy được tình cản và tấm lòng của bà mẹ trước ngày con vào lớp một. Từ đó mà HS liên hệ với chính bản thân mình. GV hướng dẫn HS tìm hiểu và phân tích văn bản, từ đó mà rút ra nội dung và ý nghĩa của bài học, tự liên hệ và kiểm điểm về những thái độ và tình cảm của chính bản thân đối với bố mẹ mình.
2.2.3 Cuộc chia tay của những con búp bê của Khánh Hoài tuy là một truyên ngắn, nhưng khi vào sách Ngữ văn, văn bản này vẫn chủ yếu được khai thác theo tinh thần của một văn bản nhật dụng. Đây là văn bản thể hiện vấn đề quyền trẻ em, một trong những nội dung chính của mảng văn bản nhật dụng trong chương trình Ngữ văn 7. Trẻ em có rất nhiều quyền. Điều đó đã được ghi trong công ước quốc tế về quyền trẻ em của Liên hợp quốc 1989. Tuy vậy đề tài về quyền trẻ em thì không phải nhiều. Các tác giả thường khai thác ở một số vấn đề như: Nỗi khổ về cuộc sống vật chất và nỗi đau về tinh thần. Một trong những nỗi đau về tinh thần đó là nỗi đau sống thiếu cha, thiếu mẹ. Cha mẹ không may mất đi là một nỗi đau đã đành. Cha mẹ vẫn sống mà con cái vẫn bị chia lìa xa cách mới là điều đáng nói. Nỗi đau này do chính con người tạo nên cho bản thân và con cái mình. Truyện Cuộc chia tay của những con búp bê viết về vấn đề này nhưng qua câu chuyện người đọc còn thấy được những tình cảm anh em trong sáng, thân thiết, sự gắn bó máu thịt và tấm lòng nhân hậu, vị tha của những em bé chẳng may rơi vào cảch hạnh phúc gia đình tan vỡ. Truyện ngắn này đã được giải nhì trong cuộc thi thơ văn viết về quyền trẻ em do viện khoa học giáo dục và tổ chức cứu trợ trẻ em Thuỵ Điển tổ chức năm 1992. Khi đọc văn bản này, bản thân tôi cũng hơi băn khoăn là liệu vấn đề khá tế nhị và phức tạp của người lớn (chuyện li hôn) mà cho HS lớp 7 biết như thế có quá sớm không? Sau khi trao đổi với đồng nghiệp tôi mới nhận thấy việc dạy văn bản này cho lứa tuổi này không có gì đáng lo lắng vì:
|