Trong quá trình vận động, chơi thể thao rất dễ xảy ra tình trạng giãn dây chằng. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như: viêm, đứt dây chằng,… từ đó gây ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt. Để hiểu rõ hơn về giãn dây chằng và các phương pháp chữa trị, bạn có thể theo dõi bài viết dưới đây.
1. Giãn dây chằng là hiện tượng gì?
Trên cơ thể, có hàng trăm dây chằng với nhiều kích thước, hình dạng khác nhau, phân bố tại các vị trí như: cổ, lưng, đầu gối, khớp háng,… Đây là một cơ quan bao quanh khớp, được cấu tạo từ các mô sợi gồm nhiều phân tử collagen liên kết chặt chẽ với nhau. Do đó, cơ quan này có chức năng chính là kết nối các khớp lại với nhau, đồng thời cố định và bảo vệ đầu khớp.
Giãn dây chằng là tình trạng dây chằng ở các khu vực như: khớp đầu gối, cột sống, cổ, thắt lưng,… bị kéo căng quá mức nhưng không bị đứt. Nguyên nhân làm dây chằng bị giãn là do vận động sai tư thế, tai nạn hoặc va chạm mạnh trong quá trình lao động. Lúc này, vùng tổn thương sẽ sưng to lên khiến bạn cảm thấy đau nhức. Đồng thời, việc đi lại hay vận động cũng sẽ gặp nhiều khó khăn do khớp bị lỏng lẻo.
Giãn dây chằng là tình trạng dây chằng ở các khu vực như: khớp đầu gối, cột sống, cổ, thắt lưng,… bị kéo căng quá mức nhưng không bị đứt
Nếu để lâu ngày thì tình trạng dây chằng bị kéo căng quá mức sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như: đứt dây chằng, viêm dây chằng,...
2. Nguyên nhân nào gây ra giãn dây chằng
Dây chằng bị giãn là tình trạng thường gặp khi vận động. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, dưới đây là một số nguyên nhân chính khiến dây chằng bị kéo căng:
Vận động sai tư thế:
Ngồi sai tư thế khi làm việc hoặc bưng bê đồ không đúng cách có thể khiến dây chằng bị giãn. Đồng thời, trong quá trình chơi các môn thể thao như: điền kinh, đẩy tạ,… việc tiếp đất sai hoặc trượt té cũng có thể dẫn đến tình trạng này. Do đó, khi hoạt động bạn nên cẩn thận để tránh làm tổn thương dây chằng.
Trong quá trình chơi các môn thể thao như: điền kinh, đẩy tạ,… việc tiếp đất sai hoặc trượt té cũng có thể khiến dây chằng bị giãn
Lao động quá sức:
Việc khuân vác hoặc bưng bê các độ vật nặng cần rất nhiều sức lực của cơ bắp, đồng thời làm kéo căng dây chằng. Nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên thì hệ thống dây chằng sẽ bị kéo căng quá mức và liên tục, từ đó dẫn đến hiện tượng giãn dây chằng.
Chấn thương:
Té ngã, va đập mạnh trong tai nạn giao thông hoặc lao động sẽ khiến xương khớp bị tổn thương. Đồng thời gây giãn cơ và làm dây chằng bị kéo căng. Do đó, khi bạn xoay, duỗi, gấp,… sẽ cảm thấy rất đau nhức.
Tuổi tác:
Dây chằng được cấu tạo từ các mô liên kết, có thành phần chính là collagen . Theo thời gian thì số lượng collagen do cơ thể sản xuất sẽ ngày càng ít đi. Do đó, dây chằng của người già sẽ bị thoái hóa và dễ kéo giãn quá mức.
Dây chằng của người già sẽ bị thoái hóa và dễ kéo giãn quá mức
Một số bệnh lý khác:
Một số bệnh lý liên quan đến xương khớp có thể làm dây chằng bị giãn như: thoát vị đĩa đệm, viêm khớp, thoái hóa khớp,… Do đó, bạn nên điều trị dứt điểm các bệnh này để hạn chế tình trạng dây chằng bị giãn.
3. Triệu chứng giãn dây chằng
Khi dây chằng bị giãn sẽ xuất hiện các triệu chứng sau:
Đau nhức:
Người bị tổn thương dây chằng sẽ luôn cảm thấy mệt mỏi khi phải gánh chịu những cơn đau nhức. Tùy theo mức độ tổn thương của dây chằng mà cơn đau có thể thoáng qua hoặc kéo dài âm ỉ. Đặc biệt, khi thời tiết chuyển lạnh, ẩm ướt thì cơn đau sẽ trở nên dữ dội và nhức mỏi nhiều hơn. Do đó lúc quay người, đứng lên ngồi xuống đột ngột hoặc khuân vác đồ, thì cảm giác đau nhức sẽ gây ảnh hưởng đến các hoạt động sinh hoạt.
Người bị tổn thương dây chằng sẽ luôn cảm thấy mệt mỏi khi phải gánh chịu những cơn đau nhức
Sưng, đỏ và tím bầm:
Khi dây chằng bị kéo căng quá mức thì các vùng tổn thương xung quanh dây chằng đó sẽ sưng tấy. Đồng thời, do máu tập trung lại nhiều nên vùng tổn thương sẽ bị nóng và đỏ lên. Sau một thời gian, vùng da tại đó sẽ chuyển thành tím bầm.
Khớp bị căng cứng:
Khi dây chằng bị kéo căng quá mức, bạn sẽ bị căng cứng khớp. Để vận động lại bình thường thì bạn phải xoa bóp khớp vài phút. Nếu dây chằng bị đứt thì việc đi lại sẽ trở nên khó khăn do khớp xương bị lỏng lẻo.
Khi dây chằng bị kéo căng quá mức, bạn sẽ bị căng cứng khớp
Các triệu chứng trên đều giống với triệu chứng của các bệnh lý liên quan đến xương khớp. Do đó, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và đưa ra biện pháp xử lý kịp thời.
4. Cách chữa giãn dây chằng là gì
Nếu không khắc phục sớm, thì tình trạng dây chằng bị kéo giãn sẽ chuyển biến phức tạp hơn, gây khó khăn trong quá trình điều trị. Đồng thời, tình trạng này có thể dẫn đến một số bệnh lý nguy hiểm như: viêm khớp, thoái hóa khớp,… Do đó, để giảm thiểu các cảm giác đau nhức bạn có thể tham khảo một số biện pháp chữa trị dưới đây:
Nghỉ ngơi hợp lý:
Ngay sau khi dây chằng bị kéo căng, bạn nên cố định khớp bằng nẹp. Đồng thời, bạn nên hạn chế vận động mạnh và có một chế độ nghỉ ngơi hợp lý để giảm bớt tổn thương lên dây chằng.
Nếu để máu ứ lại làm chèn ép dây chằng sẽ gây đau nhiều hơn, do đó bạn không nên ngồi im một chỗ. Để tăng cường độ dẻo dai của các dây chằng và lưu thông mạch máu, bạn nên tập các bài yoga theo hướng dẫn của bác sĩ, kết hợp với việc xoa bóp các khớp.
Để lưu thông mạch máu, bạn nên tập các bài yoga theo hướng dẫn của bác sĩ, kết hợp với việc xoa bóp các khớp
Chườm lạnh:
Sau khi dây chằng bị kéo căng, để giảm bớt cảm giác đau nhức, bạn có thể chườm lạnh lên vùng tổn thương. Cách làm này chỉ có hiệu quả trong vòng 48 giờ đầu. Tuyệt đối bạn không nên chườm nóng lên vùng tổn thương. Vì điều này có thể khiến vùng tổn thương bị sưng to hơn.
Chế độ ăn uống lành mạnh:
Để dây chằng nhanh chóng hồi phục, bạn nên ăn các loại thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng như: rau xanh, củ quả tươi, thịt, cá,… Những thực phẩm này sẽ giúp cơ thể tăng sức đề kháng, từ đó hỗ trợ tiêu viêm và giảm đau hiệu quả. Ngoài ra, bạn nên kiêng ăn một số thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn cay nóng, đồ uống có cồn,… Bởi vì chúng có thể khiến mức độ tổn thương dây chằng trở nên nặng hơn.
Để dây chằng nhanh chóng hồi phục, bạn nên ăn các loại thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng như: rau xanh, củ quả tươi, thịt, cá,…
Giãn dây chằng gây ảnh hưởng đến các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Nếu không khắc phục sớm, tình trạng này có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như: viêm khớp, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa khớp. Do đó, khi phát hiện các triệu chứng đau nhức, sưng đỏ, căng cứng khớp bạn nên tìm gặp bác sĩ chuyên khoa để được điều trị kịp thời. Đồng thời, bạn không nên tự chữa trị bằng các phương pháp dân gian, vì có thể làm mức độ tổn thương trở nên nặng hơn.
Giãn dây chằng đầu gối “ngỡ” đau vài ngày là bình thường trở lại, ai ngờ có thể gây teo các cơ trước khớp gối khiến chức năng vận động suy giảm, thậm chí việc cảm nhận và bước đi của đôi chân cũng trở nên khó khăn. Vậy nên, khi chấn thương này xảy ra, các bạn nhất định không được chủ quan.
Dây chằng bị giãn hoặc đứt khiến cấu trúc đầu gối trở nên lỏng lẻo, khó cử động và đau nhức.
Giãn dây chằng đầu gối là gì?
Khớp gối “nhỏ bé” của chúng ta đảm nhiệm vai trò vô cùng to lớn: vừa nâng đỡ trọng lượng cơ thể vừa điều khiển mọi cử động của đôi chân. Điều này quyết định sự linh hoạt của đầu gối nhưng lại cũng chính là lý do khiến bộ phận này dễ gặp chấn thương và chấn thương phổ biến nhất là giãn dây chằng đầu gối.
Ở đầu gối có 4 dây chằng chính gồm: 1 dây chằng trước [ACL], 1 dây chằng sau [PCL] và 2 dây chằng bên [LCL và MCL]. Các dây chằng này làm nhiệm vụ kết nối xương đùi, xương chày [xương cẳng chân] và xương bánh chè với nhau giúp ổn định cấu trúc khớp gối, nhờ đó mà những hoạt động cơ bản như co duỗi chân, bước ngắn, bước dài, chạy, đứng lên, ngồi xuống… được thực hiện một cách trơn tru và nhẹ nhàng.
Thế nhưng, cũng giống như sợi dây thun [chun], khi bị co kéo nhiều và liên tục thì dây chằng đầu gối ắt sẽ giãn hoặc rách. Khi dây chằng bị tổn thương, không chỉ khiến cho đầu gối đau nhức và khó cử động mà còn làm giảm sự nhạy bén của đôi chân, thậm chí có thể dẫn đến thoái hóa khớp gối.
Dây chằng bị giãn hoặc rách thường là chấn thương thể thao hoặc tai nạn giao thông. Nếu sơ cứu đúng cách và chữa trị sớm, dây chằng hoàn toàn có thể khôi phục lại trạng thái ban đầu.
Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết giãn dây chằng đầu gối
Triệu chứng và dấu hiệu giãn dây chằng đầu gối ở mỗi người có thể khác nhau tùy thuộc vào dây chằng bị tổn thương, cụ thể:
-
Nếu giãn dây chằng trước, bạn có thể nghe thấy âm thanh “bốp” ngay tại thời điểm bạn bị chấn thương và cảm thấy đầu gối không còn lực, yếu đi rõ ràng.
-
Nếu bị giãn dây chằng sau, bạn sẽ cảm thấy mặt sau đầu gối đau nhức và mức độ đau sẽ gia tăng khi quỳ gối.
-
Nếu giãn 2 dây chằng bên, đầu gối có xu hướng khuỵu về hướng ngược lại với dây chằng bị thương và trở nên suy yếu.
Tuy nhiên, khi dây chằng đầu gối bị giãn hoặc rách, hầu hết các trường hợp sẽ xuất hiện những biểu hiện chung dưới đây:
-
Sưng tấy
-
Yếu và lỏng lẻo
-
Da quanh khớp gối bị đỏ hoặc bầm tím
-
Đau nhức
-
Căng cứng
-
Co thắt cơ bắp
Vùng da quanh khớp gối sưng tấy và đỏ, thậm chí bầm tím khi dây chằng bị giãn
Triệu chứng giãn dây chằng có nhiều nét giống trật khớp gối, nên hai loại chấn thương thường gặp này dễ bị nhầm lẫn. Do đó, khi đầu gối bị tổn thương, để biết đó là bong gân, trật khớp hay giãn dây chằng, bạn cần đến bệnh viện thăm khám và chụp X-quang để chẩn đoán chính xác tình trạng đang gặp phải.
Nguyên nhân chính gây ra giãn dây chằng đầu gối
Chấn thương giãn dây chằng khớp gối xảy ra chủ yếu là do đầu gối phải chịu lực tác động mạnh trong quá trình vận động. Chính vì lẽ đó, bất kỳ hoạt động nào mà chúng ta tham gia cũng đều tiềm ẩn nguy cơ giãn dây chằng.
Dây chằng trước thường bị giãn do chấn thương khi bạn chơi các môn thể thao như chạy, bóng đá, bóng rổ hoặc thể dục dụng cụ. Bên cạnh đó, hành động duỗi thẳng hoặc gập đầu gối quá mạnh và đột ngột cũng có thể khiến dây chằng phía trước bị giãn.
Tai nạn giao thông hoặc va chạm trong khi chơi thể thao khiến phía trước đầu gối bị va đập mạnh [nhất là lúc đầu gối đang trong trạng thái uốn cong] là nguyên nhân khiến dây chằng trước bị giãn. Ngoài ra, nếu bạn bất ngờ khuỵu đầu gối mạnh cũng có thể dẫn đến chấn thương này.
Hai dây chằng bên đầu gối bị giãn chủ yếu là do hai bên cạnh của đầu gối bị một vật va đập mạnh. Vì nằm ở vị trí ít tiếp xúc với các tác động bên ngoài nên giãn dây chằng bên không phổ biến như giãn dây chằng trước và giãn dây chằng sau.
Cùng với nguyên nhân chính là lực tác động mạnh, quá trình thoái hóa tự nhiên và tiền sử bệnh lý xương khớp như viêm khớp dạng thấp hay viêm khớp nhiễm khuẩn… cũng là những yếu tố làm tăng nguy cơ giãn dây chằng đầu gối. Vậy nên, ngoài việc bảo vệ đầu gối tránh xa các chấn thương cơ học bên ngoài, chúng ta cần chú ý chăm sóc sức khỏe khớp gối từ bên trong.
Làm sao để phòng ngừa giãn dây chằng đầu gối?
Mọi chấn thương xảy đến với đầu gối, bao gồm cả giãn dây chằng đều không có cách phòng tránh tuyệt đối. Nhưng nếu chú ý một số vấn đề dưới đây sẽ giúp dây chằng đầu gối của bạn giảm bớt nguy cơ giãn, rách hoặc đứt:
-
Tập luyện thể dục thường xuyên để duy trì độ dẻo dai và tăng cường khả năng chịu lực của đầu gối.
-
Luôn phải khởi động giãn khớp bằng các động tác nhẹ nhàng trước khi tham gia các hoạt động thể dục thể thao.
-
Mức độ tập luyện và vận động phải thay đổi từ từ [từ đơn giản đến phức tạp, từ nhẹ nhàng đến cần nhiều sức] để tránh căng thẳng cho đầu gối.
-
Bảo vệ khớp gối bằng các dụng cụ chuyên dụng để giảm tác động lực lên đầu gối, nhất là khi tham gia các môn thể thao mạnh.
Hiện nay, việc tăng cường độ dẻo dai và chắc chắn cho khớp gối bằng việc bổ sung những tinh chất chăm sóc xương khớp chuyên biệt [như Eggshell Membrane, Collagen Type 2, Collagen Peptide, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate… ] được cho là sẽ phần nào giảm tổn thương các phần mềm quanh khớp, trong đó có dây chằng.
Khi khớp gối được nuôi dưỡng bởi các tinh chất này, tế bào sụn và xương dưới sụn [2 thành phần chính cấu tạo nên khớp] sẽ liên tục được tạo mới giúp cấu trúc đầu gối giữ được độ chắc chắn và dẻo dai, từ đó hoạt động trơn tru và tăng khả năng chống đỡ lực tác động, hạn chế chấn thương. Hơn nữa, chủ động bổ sung sớm những dưỡng chất kể trên hỗ trợ rất tốt cho việc phòng ngừa và cải thiện các bệnh lý xương khớp phổ biến như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp…
JEX thế hệ mới cung cấp đầy đủ những dưỡng chất thiết yếu cho xương khớp, tăng độ chắc khỏe cho khớp gối, từ đó góp phần giảm nhẹ nguy cơ giãn dây chằng
Chẩn đoán mức độ giãn dây chằng đầu gối
Trước tiên, bác sĩ sẽ kiểm tra tổng quát tình trạng đầu gối thông qua việc quan sát những biểu hiện bên ngoài như vết sưng và bầm tím, đồng thời yêu cầu bạn xoay đầu gối hoặc gập duỗi để xác định khả năng vận động. Tiếp đó, bác sĩ sẽ tiến hành chụp x-quang để đánh giá mức độ tổn thương của dây chằng:
-
Mức độ 1: Dây chằng giãn quá mức.
-
Mức độ 2: Dây chằng bị rách một phần.
-
Mức độ 3: Dây chằng bị rách hoàn toàn, tách rời khỏi xương.
Hình ảnh x-quang còn giúp bác sĩ quan sát được chi tiết cấu trúc bên trong khớp gối để biết được có hay không có tổn thương khác đi kèm giãn dây chằng như bong gân, gãy xương. Sau khi đã đánh giá cụ thể tình hình, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp.
Điều trị giãn dây chằng khớp gối như thế nào?
Bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị giãn dây chằng khớp gối dựa trên mức độ nghiêm trọng của chấn thương với các bước tuần tự như sau:
Dừng mọi hoạt động để tránh gia tăng áp lực khiến đầu gối bị tổn thương nặng hơn. Khi ngồi hoặc nằm, bạn nên kê chân lên một chiếc gối êm và giữ trạng thái chân duỗi thẳng.
Dùng gói chườm lạnh y tế hoặc cho đá vào khăn mềm di chuyển nhẹ nhàng quanh khớp gối sẽ giúp giảm sưng và giảm đau hiệu quả.
Chườm lạnh giúp giảm đau nhức và giảm sưng cho đầu gối khi bị giãn dây chằng, bong gân hoặc trật khớp
Sử dụng băng thun y tế quấn quanh đầu gối [không băng quá chật] sẽ giúp khớp gối bớt sưng tấy.
Để ổn định và hạn chế di chuyển khớp gối trong suốt quá điều trị giãn dây chằng, bác sĩ sẽ sử dụng nẹp cố định đầu gối.
Giãn dây chằng khiến chân căng cứng khó cử động. Vậy nên, các bài tập vật lý trị liệu như nâng chân, uốn cong đầu gối, nhón chân lên cao, căng đùi và bắp chân… sẽ giúp chân tìm lại cảm giác và khả năng chuyển động.
Đối với trường hợp dây chằng bị rách toàn phần, làm giảm độ vững chãi của cấu trúc khớp gối, bác sĩ buộc phải phẫu thuật để tạo hình lại dây chằng. Bạn hãy đến bệnh viện xương khớp tên tuổi để được áp dụng kỹ thuật phẫu thuật tiên tiến giúp dây chằng nhanh chóng bình phục.
Giãn dây chằng đầu gối nếu không được chữa trị sớm và đúng cách có thể dẫn đến nguy cơ thoái hóa khớp khiến chức năng vận động bị suy giảm. Vì vậy, nếu bị chấn thương ở đầu gối, các bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngay lập tức.