Tăng trưởng thị trường điện thoại Việt Nam

Thị trường smartphone “bứt tốc”

Theo báo cáo mới nhất từ công ty IDC, doanh số điện thoại thông minh tại thị trường Việt Nam đạt 15,9 triệu máy với mức tăng trưởng 11,9% trong năm 2021. Kết quả tăng trưởng hai con số này chủ yếu đến từ sự đóng góp về doanh số của các dòng điện thoại hỗ trợ mạng 4G.

Cụ thể, các thương hiệu điện thoại có mức tăng trưởng ấn tượng lần lượt là Xiaomi (tăng trưởng 70,9% so với năm 2020), Apple (66,2%), Vivo (29,4%), Samsung (27,1%), Oppo (2,3%).

5G tạo “cú hích” cho smartphone Việt tăng trưởng.

Về thị phần, Samsung vẫn dẫn đầu với 33,3% (5,3 triệu máy bán ra) trong năm 2021. Đứng thứ 2 là Oppo (17,5%, 2,8 triệu máy), Xiaomi (12,7%, 2 triệu máy), Vivo (11,7%, 1,9 triệu máy), Apple (8,9 %, 1,4 triệu máy).

Thực tế, trong quý 3 và 4/2021, doanh số điện thoại 5G ở Việt Nam tăng mạnh. Theo dự báo, số lượng xuất xưởng điện thoại thông minh 5G sẽ tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái dự kiến đạt 22%, chiếm hơn 1/4 số lượng điện thoại thông minh xuất xưởng vào năm 2022.

Lý do là smartphone 5G giá cả phải chăng hơn gia nhập thị trường và các hãng viễn thông cũng vượt qua giai đoạn thử nghiệm để ra mắt các dịch vụ 5G thương mại trên cả nước vào năm 2022.

Hiện tại, 3 nhà cung cấp dịch vụ di động Viettel, VNPT/VinaPhone, MobiFone đã triển khai thử nghiệm thương mại 5G ở 16 tỉnh, thành phố, với hàng trăm trạm thu phát sóng (BTS) 5G và kinh phí đầu tư không hề nhỏ (hơn 1 tỷ đồng/trạm).

Dịch vụ 5G với ưu điểm truyền tải lượng dữ liệu lớn, tốc độ cao vượt trội, có độ trễ rất thấp giúp mạng di động tăng tốc độ truyền dữ liệu và cải thiện băng thông so với công nghệ 4G. Tuy nhiên, công nghệ 5G được cho là phù hợp để hỗ trợ các thiết bị hoạt động tự động hoặc có thể kết nối với nhau, chẳng hạn như nhà thông minh, phương tiện tự lái…

Cùng với đó, bối cảnh thị trường đang dần có sự thay đổi khi các nhà bán lẻ chọn mở các cửa hàng độc quyền cho một số thương hiệu. Điển hình như Thế Giới Di Động mở chuỗi TopZone chuyên bán Apple và một số chuỗi khác cũng mở các cửa hàng hợp tác với “nhà Táo” Mỹ. Samsung cũng không đứng ngoài cuộc chơi khi vài tháng gần đây hợp tác với một số nhà bán lẻ mở nhiều cửa hàng chỉ bán Samsung.

"Số lượng máy smartphone 5G đang phát triển nhanh hơn so với dự báo của chúng tôi", Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Mạng lưới Viettel (VTNET, thuộc Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội - Viettel), ông Lê Bá Tân nhận xét.

Theo ông Thanh Võ, chuyên gia phân tích nghiên cứu tại IDC Việt Nam, giãn cách xã hội kể từ khi đại dịch bùng phát gây ảnh hưởng lớn đến thị trường điện thoại thông minh do các cửa hàng và trung tâm mua sắm tạm ngừng hoạt động. Thị trường smartphone dự báo sẽ sôi động trở lại.

Tập trung cho smartphone 5G

Trên thực tế, doanh số điện thoại phổ thông đã bị sụt giảm rõ rệt, bởi những quy định hạn chế nhập khẩu điện thoại chỉ hỗ trợ mạng 2G/3G bắt đầu có hiệu lực từ 1/7/2021.

Việc dừng nhập thiết bị 2G, 3G, ông Hồ Hoàng Nguyên Vũ, đại diện nhà phân phối Itel cho biết: Nhà phân phối lẫn hãng sản xuất Itel đều đã có lộ trình để điều chỉnh kế hoạch kinh doanh cho phù hợp. Trong khi đó, một số hãng kinh doanh smartphone truyền thống không bị ảnh hưởng gì về quy định mới.

"Tất cả các mẫu smartphone hiện tại của Samsung đều phù hợp kết nối 4G trở lên, do đó quy định trên không ảnh hưởng đến kế hoạch kinh doanh và sản xuất của Samsung. Trong tương lai nếu có những quy định mới, Samsung sẽ luôn tuân thủ các quy định tại Việt Nam", phía Samsung Vina cho biết.

Tương tự, Xiaomi khẳng định đã nắm được thông tin về quy định mới, cũng như những định hướng từ Chính phủ. Tất cả các sản phẩm của hãng đều hỗ trợ 4G và đang nhập về điện thoại 5G.

Về phía nhà bán lẻ, ông Nguyễn Thế Kha - Giám đốc ngành hàng viễn thông di động FPT Shop cho biết, chuỗi này lên kế hoạch thúc đẩy bán hàng smartphone 4G thay thế dần cho dòng điện thoại 2G và 3G trong tương lai.

Việc dừng nhập thiết bị 2G, 3G nhằm tiến tới dừng công nghệ di động mặt đất cũ (2G, 3G), thúc đẩy người dùng smartphone tiến tới xã hội số. Cùng với việc hạn chế thiết bị cũ, Cục Viễn thông (Bộ TT&TT) cho biết: Chủ trương hỗ trợ smartphone tới các hộ nghèo và cận nghèo đã được đưa vào dự thảo Chương trình viễn thông công ích giai đoạn 2021-2025 trình Chính phủ. Theo đó, chương trình dự kiến sẽ hỗ trợ 2,1 triệu máy smartphone cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo trên toàn quốc.

Bộ TT&TT đề xuất phương án dừng công nghệ di động mặt đất cũ (2G, 3G) sớm nhất từ năm 2022 với một lộ trình phù hợp. Đến tháng 9/2024 khi các giấy phép kinh doanh dịch vụ viễn thông di động và các giấy phép tần số để triển khai mạng di động hết hạn, Bộ sẽ không tiếp tục gia hạn giấy phép sử dụng băng tần số vô tuyến điện sử dụng cho công nghệ 2G/3G. Do đó, việc chuyển đổi công nghệ, thiết bị, dừng phát sóng công nghệ cũ sẽ được triển khai một cách đồng bộ, quyết liệt trong giai đoạn tới. 

Mặc dù đã trải qua năm 2021 với những khó khăn từ dịch bệnh, chuỗi cung ứng,... song thị trường smartphone Việt vẫn chứng kiến sự tăng trưởng của nhiều ông lớn, đặc biệt là Apple.

Theo hãng nghiên cứu dữ liệu điện thoại di động Counterpoint Research (CP), lượng smartphone bán ra tại Việt Nam trong năm 2021 đã tăng 15%, tính riêng trong quý IV/2021 là 104% so với cùng kỳ năm 2020.

Nhu cầu mua sắm smartphone vẫn ở mức cao

Theo đánh giá của CP, sau khi bước tới giai đoạn hậu đại dịch với nhu cầu bị dồn nén trong suốt hai năm qua, nhu cầu với smartphone vẫn tăng cao trong suốt năm 2021, bất chấp thị trường đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm những lo lắng về kinh tế vĩ mô, các vấn đề về chuỗi cung ứng và sự xuất hiện của các biến chủng COVID-19 mới. Năm 2021 cũng chứng kiến ​​Samsung và Apple có lượng smartphone bán ra cao nhất tại Việt Nam từ trước tới nay.

Nhận xét về kết quả kinh doanh, nhà phân tích cấp cao tại CP Ivan Lam cho biết: “Thị trường smartphone của Việt Nam đã bị thống trị bởi các hãng sản xuất nước ngoài. Đại dịch COVID-19 đã buộc chính phủ phải ban hành nhiều đợt giãn cách xã hội, gây ảnh hưởng rất lớn đến chuỗi phân phối điện thoại di động. Kết quả là, số lượng smartphone được bán ra trong quý III đạt mức thấp nhất trong cả năm 2021.

Một vài yếu tố tích cực đã thúc đẩy con số này trong quý IV/2021. Đầu tiên, tỷ lệ tiêm chủng ngày càng tăng đã giúp các hoạt động trực tiếp dần trở lại bình thường. Thứ hai, iPhone 13 của Apple và các sản phẩm mới ra mắt khác, một số nhu cầu bị dồn nén và dịp Tết Nguyên đán đến gần đã kích thích hoạt động mua hàng. Thứ ba, Samsung và các thương hiệu Trung Quốc đã tìm cách tiếp tục các hoạt động cung ứng và logistics của họ tại Việt Nam. Cuối cùng, các thành phố lớn đã ban hành hướng dẫn yêu cầu mọi người vào thành phố phải xuất trình mã QR từ ứng dụng di động để chứng minh tình trạng tiêm chủng hoặc phục hồi sau COVID-19, điều này cũng thúc đẩy mọi người chuyển sang sử dụng điện thoại thông minh”.

Sức mạnh của Apple

Apple là thương hiệu phát triển nhanh nhất trong quý IV/2021 tại thị trường Việt Nam. Với bề dày kinh nghiệm, “táo khuyết” đã vượt qua Xiaomi để chiếm thị phần cao thứ 4 trong quý.

Trong cả năm 2021, doanh số smartphone tại Việt Nam tăng 7% so với 2020. Samsung vẫn là hãng chiếm thị phần cao nhất (34%) với mức tăng trưởng 6%. Những vị trí tiếp theo thuộc về Oppo (thị phần 19%), Xiaomi (13%), Vivo (11%), Apple (9%), Realme (6%) và các hãng còn lại (8%).

 Thị phần các hãng điện thoại thông minh tại Việt Nam năm 2020 và 2021. (Ảnh: Counterpoint Research).

Trưởng bộ phân nghiên cứu tại CP Tarun Pathak cho biết: “Việt Nam là một trong những thị trường điện tử tiêu dùng năng động nhất ở Đông Nam Á, cũng như một trong những quốc gia châu Á có mức độ sử dụng internet cao nhất. Mặc dù COVID-19 tiếp tục phá vỡ cấu thị trường trong năm qua, nhưng nhu cầu vẫn luôn tồn tại ở đó. Chúng tôi kỳ vọng sự phục hồi này sẽ tiếp tục xuyên suốt năm 2022”.

Năm 2021, Apple là nhà sản xuất có mức độ tăng trưởng cao nhất, ở mức 119% so với năm 2020. Đứng ở các vị trí tiếp theo lần lượt là Vivo với 24% và Xiaomi là 19%.

Mặc dù OPPO (bao gồm cả OnePlus) đứng thứ hai về thị phần vào năm 2021, song mức tăng trưởng của nhà sản xuất này đã giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhà phân tích nghiên cứu cấp cao Glen Cardoza cho biết: “OPPO bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự gián đoạn do COVID-19 gây ra trong quý II và quý III vì thế mạnh chính của hãng là các kênh ngoại tuyến. Ngoài ra, OPPO cũng gặp phải tình trạng thiếu SoC 4G. Tuy nhiên, các tín hiệu tích cực đã quay trở lại trong quý IV, khi chứng kiến mức tăng trưởng 88% so với quý III. Chúng tôi dự kiến hiệu suất với OPPO sẽ ổn định hơn trong năm nay”.

Các kênh bán hàng online chưa thể thay thế kênh bán lẻ trực tiếp

Các kênh trực tuyến chiếm 15% tổng số lượng smartphone được bán ra vào năm 2021, tăng 8% so với cùng kỳ năm 2020. Đây không phải là một bước nhảy vọt vì hệ thống logistics và hệ sinh thái thanh toán kỹ thuật số của Việt Nam vẫn đang trong quá trình phát triển.

Ông Lam cho biết: “Apple có một vị trí tốt trong lòng người tiêu dùng Việt Nam. Năm 2021, Apple tăng cường chiến lược phân phối tại Việt Nam. Gã khổng lồ này đã thúc đẩy doanh số bán hàng trực tuyến thông qua Lazada Apple Flagship Stores và đẩy mạnh “Apple Stores mini” bằng cách hợp tác với các nhà bán lẻ, mặc dù đã có các Apple Zones trong các cửa hàng Thegiodidong và F.Studio trong hệ thống các cửa hàng FPT. Ngoài ra, tại Việt Nam, mức độ thâm nhập của điện thoại thông minh 5G đang tăng dần, hỗ trợ doanh số bán iPhone 13, dòng sản phẩm mới nhất của Apple”.

Theo đánh giá và nhận định của các chuyên gia CP, bất chấp mọi khó khăn, thị trường điện thoại thông minh của Việt Nam dự kiến ​​sẽ tiếp tục phát triển trong suốt năm 2022 và là một trong những thị trường cạnh tranh nhất ở khu vực Đông Nam Á.

Doanh Chính