Mô tả các bước thực hiện phương pháp nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng
|
Nuôi cấy mô tế bào là phương pháp tách rời tế bào, mô nuôi cấy trong môi trường thích hợp và vô trùng để chúng tiếp tục phân bào, biệt hóa thành mô, cơ quan để phát triển thành cây mới. Show
Môi trường dinh dưỡng:
 Hình 1. Minh họa quá trình nuôi cấy mô tế bào II - CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA PHƯƠNG PHÁP NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO1. Tính toàn năng của tế bào
Hình 2. Sơ đồ thể hiện tính toàn năng tế bào thực vật 2. Khả năng phân hóa và phản phân hóaHình 3. Sơ đồ quá trình phân hóa và phản phân hóa tế bào
III - QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ NHÂN GIỐNG BẰNG NUÔI CÂY MÔ TẾ BÀO1. Quy trìnhHình 4. Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy
Bước 2: Khử trùng
Bước 3: Tạo chồi
Bước 4: Tạo rễ
Bước 5: Cấy cây vào môi trường thích ứng
Bước 6: Trồng cây trong vườn ươm
2. Ý nghĩa
- Công nghệ tế bào là ngành kỹ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế vào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh. - Gồm 2 công đoạn: + Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo. + Dùng hoocmon sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hóa thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh. @70932@@70931@ Công nghệ tế bào được sử dụng khá rộng rãi trong nhân giống vô tính ở cây trồng và trong tạo giống cây trồng. a. Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng - Qui trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng: + Bước 1: Tách mô phân sinh (từ đỉnh sinh trưởng hoặc tế bào lá non). + Bước 2: Nuôi cấy trên môi trường dinh dưỡng đặc tạo mô sẹo. + Bước 3: Chuyển mô sẹo sang môi trường dinh dưỡng đặc + hoocmon sinh trưởng giúp kích thích phân hóa tạo cây con hoàn chỉnh. + Bước 4: Cây con nuôi cấy trong bầu, vườn có mái che. + Bước 5: Đưa ra trồng ngoài đồng ruộng. - Ưu điểm: + Tăng nhanh số lượng cây trồng. + Rút ngắn thời gian tạo ra cây con mới. + Bảo tồn và nhân nhanh một số nguồn gen thực vật quý hiếm. - Thành tựu: nhân giống ở cây khoai tây, phong lan, mía, dứa, … *Lưu ý: Không sử dụng các tế bào đã qua phân hóa hoặc đã già vì khi tiến hành nuôi cấy chúng phải trải qua khâu phản phân hóa mới có khả năng phân bào và tái sinh thành cây hoàn chỉnh sẽ tốn thời gian, hóa chất và kinh phí. Trong trường hợp cần thiết, người ta mới sử dụng tế bào đã phân hóa để duy trì các nguồn gen quý hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng. @70933@ b. Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng - Sử dụng công nghệ nuôi cấy tế bào và mô để phát hiện và chọn lọc dòng tế bào xoma biến dị. - Một dòng tế bào xoma là tập hợp các tế bào được hình thành từ một tế bào xoma ban đầu qua nhiều lần nguyên phân. - Ví dụ: + Từ tế bào phôi của giống lúa CR203 ta chọn được dòng tế bào chịu nóng và khô hạn, cho năng suất cao. + Dùng phương pháp nuôi cấy tế bào tạo ra giống lúa DR2 có năng suất và độ thuần chủng cao, chịu nóng và khô hạn tốt. @193890@ c. Nhân bản vô tính ở động vật - Trên thế giới, đã nhân bản vô tính thành công đối với cừu (cừu đôli), bò và một số động vật khác. - Ở Việt Nam, nhân bản vô tính thành công trên cá trạch. - Khái niệm: Nhân bản vô tính ở động vật là phương pháp nhân giống bằng cách chuyển nhân của một tế bào sinh dưỡng vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân rồi kích thích phát triển thành phôi tạo cơ thể mới. Cơ thể mới này chứa bộ NST của cơ thể mẹ cho nhân. - Ý nghĩa: Tạo cơ quan nội tạng của động vật đã được chuyển gen người để chủ động cung cấp cơ quan thay thế cho các bệnh nhân bị hỏng cơ quan tương ứng. @193966@ 2. Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng Hãy mô tả các bước thực hiện phương pháp nuôi cấy mô và tế bào và ứng dụng. Bài làm: - Bước 1: nuôi cấy tế bào và mô đươc lấy từ các cơ quan khác nhau - Bước 2: phát hiện và chọn lọc các dòng tế bào xoma biến dị - Bướ 3: nuôi dưỡng và biệt quá các dòng tế bào để tạo các cây mang biến dị khác nhau Xem thêm Khoa học tự nhiên 9 Câu hỏi: Quy trình công nghệ nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào? Lời giải: Quy trình công nghệ nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy - Chọn mẫu tốt, không bị nhiễm bệnh - Cách làm: + Chọn cây mẹ khỏe, sạch bệnh + Chọn mô phân sinh đỉnh chồi, đỉnh rễ, bộ phận non Bước 2: Khử trùng - Mẫu và dụng cụ được tẩy rửa, khử trùng - Cắt đỉnh sinh trưởng thành phần tử nhỏ, tẩy rửa, khử trùng ở buồng vô trùng Bước 3: Tạo chồi - Môi trường dinh dưỡng: + Nguyên tố đa lượng: N, S, Ca, K, P + Nguyên tố vi lượng: Fe, B, Mo, I, Cu + Đường: Glucozơ, Saccarozơ + Chất điều hòa sinh trưởng: Auxin, Cytokinin - Để phát triển thân cành cho chồi trong môi trường dinh dưỡng có bổ sung Cytokinin hoạt hóa tạo chồi Bước 4: Tạo rễ - Khi chồi đạt tiêu chuẩn về chiều cao, số lá thì chuyển sang môi trường tạo rễ, bổ sung chất kích thích auxin, IBA… Bước 5: Cấy cây vào môi trường thích ứng - Chuyển cây sang môi trường thích ứng gần giống với môi trường tự nhiên về: nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng…
Bước 6: Trồng cây trong vườn ươm - Khi cây đủ chiều cao, thân lá thì chuyển cây ra vườn ươm Cùng Top lời giải đi tìm hiểu thêm về vấn đề nhé! I. Nuôi cấy tế bào là gì?Nuôi cấy mô tế bàolà phương pháp tách rời tế bào, mô nuôi cấy trong môi trường thích hợp và vô trùng để chúng tiếp tục phân bào, biệt hóa thành mô, cơ quan để phát triển thành cây mới. II. Cơ sở khoa học của phương pháp nuôi cấy mô tế bào1. Tính toàn năng của tế bào - Tế bào chứa hệ gen qui định loài đó, mang toàn bộ lượng thông tin của loài - Tế bào có thể sinh sản vô tính khi nuôi cấy trong môi trường thích hợp để tạo thành cây hoàn chỉnh 2. Khả năng phân hóa và phản phân hóa - Phân hóa tế bào:là quá trình từ tế bào phôi sinh biến đổi thành tế bào chuyên hóa đảm bảo các chức năng khác nhau - Phản phân hóa tế bào:Là quá trình chuyển tế bào chuyên hóa về tế bàophôi sinh trong điều kiện thích hợp và tiếp tục phân chia mạnh mẽ 3. Ý nghĩa - Nhân với số lượng lớn, trên quy mô công nghệ. - Sản phẩm sạch bệnh và đồng nhất về di truyền. - Hệ số nhân giống cao. III. Ưu điểm của phương pháp nuôi cấy môSo với những phương pháp truyền thống, phương pháp nuôi cấy mô có rất nhiều ưu điểm. Đó là: Giúp tạo ra chính xác số cây nhân bản. Qua đó giúp tạo ra loài mới có tính trạng như mong muốn ban đầu. Tạo ra các cây trong điều kiện dinh dưỡng đầy đủ, giúp các cây trưởng thành một cách nhanh chóng hơn và phòng tránh được sâu bệnh. Giúp tạo ra các loài cây mà không cần hạt hay quá trình thụ phấn thông thường. Giúp tái sinh các cây hoàn chỉnh từ những tế bào thực vật đã được biến đổi gen, tạo ra các loài mới tốt hơn. Làm sạch các cây bị nhiễm virus, giúp tăng năng suất và làm nguồn nguyên liệu. IV. Ứng dụng của phương pháp nuôi cấy mô tế bàoChính nhờ những ưu điểm tuyệt vời, nuôi cấy mô tế bào đang được áp dụng ngày càng rộng rãi trong cả nghiên cứu và sản xuất. Phương pháp nuôi cấy phấn và chồi được áp dụng để tạo ra các loài cây cảnh với số lượng lớn. Bên cạnh đó, dựa trên cơ sở tế bào học của nuôi cấy mô, các nhà khoa học có thể bảo tồn được giống cây quý hiếm hoặc đang bị đe dọa. Đồng thời, các nhà khoa học còn có thể sàng lọc được những cây trồng có tính trạng tốt, tạo ra các dược phẩm sinh học hay cứu phôi của một số loài khó sinh trường. |
