Vì sao em thích nhân vật Trần Quốc Toản

Sau đó Quốc Toản lui về, huy động hơn nghìn gia nô và thân thuộc, sắm vũ khí, đóng chiến thuyền, viết lên cờ sáu chữ: “Phá cường địch, báo hoàng ân” (phá giặc mạnh, báo ơn vua)… Ngày 10.5.1285, có người về báo tin cho vua Trần việc thượng tướng Quang Khải, Hoài Văn hầu Quốc Toản và Trần Thông, Nguyễn Khả Lạp cùng em là Nguyễn Truyền đem dân binh các lộ đánh bại quân giặc ở các xứ Kinh Thành, Chương Dương. Quân giặc tan vỡ. Thoát Hoan, Bình Chương A Lạt rút chạy qua sông Lô…”.

Chàng thanh niên thuộc dòng dõi vương hầu, đã sớm ý thức được đất nước trước hiểm họa xâm lăng, nếu không đuổi giặc thì nước mất nhà tan, nên đã không quản ngại hy sinh góp phần cùng quân dân Đại Việt đánh tan giặc Nguyên hung hãn, từng được xem là đội quân bách chiến bách thắng vào thời kỳ ấy.

Xem lại sử, thấy hành động nghiến răng phẫn uất trước kẻ thù bạo ngược, bóp nát quả cam của Trần Quốc Toản thể hiện một cách đầy đủ phản ứng của một thanh niên trước hiện tình đất nước. “Trái tim nóng, cái đầu lạnh” là cụm từ mà thanh niên cần phải học được từ vị danh tướng trẻ tuổi triều đại nhà Trần hơn 700 năm trước. Để từ đó, chọn cho mình một cách hành xử đúng đắn, tỉnh táo trước tình huống hiện nay, không để bị kẻ xấu kích động, lợi dụng để phá quấy, gây nên những cảnh rối ren, khiến cho công cuộc bảo vệ chủ quyền đất nước gặp thêm khó khăn.

Với sự đồng lòng, nhất trí tuyệt đối, và có những danh tướng trẻ văn thao võ lược như Trần Quốc Toản, cộng với sự đồng lòng của muôn dân trăm họ, sẵn sàng bỏ qua hiềm khích của hai trụ cột triều đình là Quốc công Tiết chế Hưng Đạo vương Quốc Tuấn và Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải, nhà Trần đã đánh tan mọi âm mưu xâm lược của ngoại xâm phương Bắc, đem lại hòa bình no ấm cho nhân dân.

“Cường địch” nhưng không có lẽ phải, chính nghĩa thì cũng sẽ không thể nào có được lòng người. Trái lại, một đất nước dù nhỏ, nhưng dân tộc đó có ý chí quyết tâm bảo vệ bờ cõi thì cuối cùng sẽ chiến thắng, đó là chân lý đúc rút ra từ những trang sử hàng ngàn năm của dân tộc trong công cuộc gìn giữ, bảo vệ đất nước. Mà hình ảnh của chàng thanh niên Trần Quốc Toản và biết bao người con nước Việt là một minh chứng hùng hồn!

PV (Lịch sử Việt Nam)

Trong lịch sử Thăng Long – Hà Nội, em yêu thích nhất nhân vật Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn vì ông là một vị quan lỗi lạc,một nhà chính trị,quân sự giỏi giang giúp nước..

Sinh năm 1228, Trần Quốc Tuấn ra đời khi họ Trần vừa thay thế nhà Lý làm vua trong một đất nước đói kém, loạn ly. Trần Thủ Độ, một tôn thất tài giỏi đã xếp đặt bày mưu giữ cho thế nước chông chênh thành bền vững. Bấy giờ Trần Cảnh còn nhỏ mới 11 tuổi, vợ là Lý Chiêu Hoàng, vị vua cuối cùng của dòng họ Lý. Vì nhường ngôi cho chồng nên trăm họ và tôn thất nhà Lý dị nghị nhà Trần cướp ngôi. Trần Thủ Độ rất lo lắng. Bấy giờ Trần Liễu, anh ruột vua Trần Cảnh lấy công chúa Thuận Thiên, chị gái Chiêu Hoàng đang có mang.

Trần Thủ Độ ép Liễu nhường vợ cho Cảnh để chắc có một đứa con cho Cảnh. Liễu nổi loạn.

Thủ Độ dẹp tan nhưng tha chết cho Liễu. Song điều này không dẹp nổi lòng thù hận của Liễu. Vì thế Liễu kén thầy giỏi dạy cho con trai mình thành bậc văn võ toàn tài, ký thác vào con mối thù sâu nặng. Người con trai ấy chính là Trần Quốc Tuấn. Thuở nhỏ, có người đã phải khen Quốc Tuấn là bậc kỳ tài. Khi lớn lên, Trần Quốc Tuấn càng tỏ ra thông minh xuất chúng, thông kim bác cổ, văn võ song toàn. Trần Liễu thấy con như vậy mừng lắm, những mong Quốc Tuấn có thể rửa nhục cho mình. Song, cuộc đời Trần Quốc Tuấn trải qua một lần gia biến, ba lần quốc nạn và ông đã tỏ ra là một bậc hiền tài. Thù nhà ông không đặt lên trên quyền lợi dân nước, xã tắc. Ông đã biết dẹp thù riêng, vun trồng cho mối đoàn kết giữa tông tộc họ Trần khiến cho nó trở thành cội rễ của đại thắng. Bấy giờ quân Nguyên sang xâm chiếm Việt Nam. Trần Quốc Tuấn đã giao hảo hòa hiếu với Trần Quang Khải. Hai người là hai đầu mối của hai chi trong họ Trần, đồng thời một người là con Trần Liễu, một người là con Trần Cảnh, hai anh em đối đầu của thế hệ trước. Sự hòa hợp của hai người chính là sự thống nhất ý chí của toàn bộ vương triều Trần, đảm bảo đánh thắng quân Nguyên hung hãn. Chuyện kể rằng: thời ấy tại bến Đông, ông chủ động mời Thái sư Trần Quang Khải sang thuyền mình trò chuyện, chơi cờ và sai nấu nước thơm tự mình tắm rửa cho Quang Khải... Rồi một lần khác, ông đem việc xích mích trong dòng họ dò ý các con, Trần Quốc Tảng có ý khích ông cướp ngôi vua của chi thứ, ông nổi giận định rút gươm toan chém chết Quốc Tảng. Do các con và những người tâm phúc xúm vào van xin, ông bớt giận dừng gươm nhưng bảo rằng: Từ nay cho đến khi ta nhắm mắt, ta sẽ không nhìn mặt thằng nghịch tử, phản thầy này nữa! Trong chiến tranh, ông luôn hộ giá bên vua, tay chỉ cầm cây gậy bịt sắt. Thế mà vẫn có lời dị nghị, sợ ông sát vua. Ông bèn bỏ luôn phần gậy bịt sắt, chỉ chống gậy không khi gần cận nhà vua. Và sự nghi kỵ cũng chấm dứt. Giỏi tâm lý, chú ý từng việc nhỏ để tránh hiềm nghi, yên lòng quan để yên lòng dân, đoàn kết mọi người vì nghĩa lớn dân tộc. Một tấm lòng trung trinh son sắt vì vua, vì nước.

Vua giao quyền tiết chế cho Trần Quốc Tuấn. Ông biết dùng người tài như các anh hùng Trương Hán Siêu, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu, Dã Tượng... đều từ cửa tướng của ông mà ra. Ông rất thương binh lính, và họ cũng rất tin yêu ông. Đội quân cha con ấy trở thành đội quân bách thắng.

Trần Quốc Tuấn là một bậc tướng cột đá chống trời. Ông đã soạn hai bộ binh thư: Binh thư yếu lược, và Vạn Kiếp tông bí truyền thư để dạy bảo các tướng cách cầm quân đánh giặc. Trần Khánh Dư, một tướng giỏi cùng thời đã hết lời ca ngợi ông :... "Lấy ngũ hành cảm ứng với nhau, cân nhắc cửu cung, không lẫn âm dương...". Biết dĩ đoản binh chế trường trận, có nghĩa là lấy ngắn chống dài. Khi giặc lộ rõ ý định gây hấn, Trần Quốc Tuấn truyền lệnh cho các tướng, răn dạy chỉ bảo lẽ thắng bại tiến lui. Bản Hịch tướng sĩ viết bằng giọng văn thống thiết hùng hồn, mang tầm tư tưởng của một bậc "đại bút".

Trần Quốc Tuấn là một bậc tướng tài có đủ tài đức. Là tướng nhân, ông thương dân, thương quân, chỉ cho quân dân con đường sáng. Là tướng nghĩa, ông coi việc phải hơn điều lợi. Là tướng chí, ông biết lẽ đời sẽ dẫn đến đâu. Là tướng dũng, ông sẵn sàng xông pha vào nơi nguy hiểm để đánh giặc, lập công, cho nên trận Bạch Đằng oanh liệt nghìn đời là đại công của ông. Là tướng tín, ông bày tỏ trước cho quân lính biết theo ông thì sẽ được gì, trái lời ông thì sẽ bị gì. Cho nên cả ba lần đánh giặc Nguyên Mông, Trần Quốc Tuấn đều lập công lớn.

Hai tháng trước khi mất, vua Anh Tông đến thăm lúc ông đang ốm, có hỏi:

- Nếu chẳng may ông mất đi, giặc phương Bắc lại sang xâm lấn thì kế sách làm sao? Ông đã trăn trối những lời cuối cùng, thật thấm thía và sâu sắc cho mọi thời đại dựng nước và giữ nước:

- Thời bình phải khoan thư sức dân để làm kế sâu gốc bền rễ, đó là thượng sách giữ nước.

Mùa thu tháng Tám, ngày 20, năm Canh Tý, Hưng Long thứ 8 (1300) "Bình Bắc đại nguyên soái"

Hưng Đạo đại vương qua đời. Theo lời dặn lại, thi hài ông được hỏa táng thu vào bình đồng và chôn trong vườn An Lạc, giữa cánh rừng An Sinh miền Đông Bắc, không xây lăng mộ, đất san phẳng, trồng cây như cũ...

Khi ông mất (1300), vua phong ông tước Hưng Đạo đại vương. Triều đình lập đền thờ ông tại Vạn Kiếp, Chí Linh, ấp phong của ông thuở sinh thời. Công lao sự nghiệp của ông khó kể hết . Vua coi như bậc trượng phu, trăm họ kính trọng gọi ông là Hưng Đạo đại vương.

Có rất nhiều công trình lớn nhỏ nghiên cứu về vị danh tướng Trần Quốc Toản, tuy nhiên nhiều bài viết về ông dựa trên cảm tính, suy diễn. Trần Quốc Toản với năm sinh - năm mất như thế nào, cha mẹ là ai, hy sinh trong trường hợp nào… vẫn là những vấn đề cần nghiên cứu. Có điều, chúng ta có thể khẳng định: Anh hùng này được chính sử nghi lại là người có những đóng góp to lớn trong đánh đuổi quân xâm lược Nguyên Mông.

Sự kiện bóp nát quả cam

Năm 1279, Mông Cổ xâm lược Trung Quốc, tiêu diệt nhà Nam Tống, lập ra nhà Nguyên. Đầu năm 1281, hoàng đế nhà Nguyên Hốt Tất Liệt sai Sài Xuân (có sách chép là Sài Thung) đem nhiều lính hộ tống nhóm Trần Di Ái về nước. Năm 1282, nhà Nguyên sai Toa Đô mang 50 vạn quân vượt biển đánh Chiêm Thành ở phía nam Đại Việt, trước đó nhiều lần đòi “mượn đường” đánh Chiêm… Đây là những dấu hiệu quân Nguyên Mông lăm le đánh chiếm Đại Việt lần thứ 2.

Hình tượng Trần Quốc Toản trên bìa sách của Nhà xuất bản Kim Đồng.

Hội nghị Bình Than (theo Khâm định Việt sử Thông giám cương mục, Bình Than là tên bến đò ở địa phận xã Trần Xá, huyện Chí Linh) tập hợp những vị tướng lĩnh, những nhà quý tộc có quyền lực, diễn ra vào tháng 10/1282, tức hơn 2 năm chiến tranh Đại Việt - Nguyên Mông lần thứ 2 xảy ra. Điều đó cho thấy, nhà Trần luôn đề cao cảnh giác trước hiểm họa xâm lăng.

Tại hội nghị, các sách lược chống giặc được đề ra, nhà vua phân công nhiệm vụ cho các tướng lĩnh đóng giữ những nơi trọng yếu. Trước tình hình cấp bách rất cần nhân tài, vua cũng cho phục chức phó tướng với Trần Khánh Dư… Nghĩa là không khí chuẩn bị nghênh chiến đã vô cùng nóng bỏng. Sau đó cũng trong tháng 10/1282 (không rõ ở trong hội nghị hay hội nghị xong), nhà vua cử Trần Quốc Tuấn làm Quốc công tiết chế thống lĩnh chư quân, động thái nhằm thống nhất lực lượng…

Quay trở lại hội nghị Bình Than. Lúc này Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản cũng đến hội nghị nhưng không được vào dự vì nhỏ tuổi. Sách sử nghi lại vua đã ban cho Trần Quốc Toản một quả cam để an ủi.

Hội nghị Bình Than tổ chức vào tháng 10/1282, Trần Quốc Toản lúc đó nhỏ tuổi và được đoán định là khoảng 15 hay 16 tuổi; khi giặc Nguyên Mông xâm lược vào tháng 1/1285, vị anh hùng này khoảng 17 - 18 tuổi. Sách sử viết: “Lại khi ấy, vua thấy Hoài Văn Hầu Quốc Toản và Hoài Nhân Vương Kiện đều tuổi còn bé, không cho dự bàn.

Quốc Toản lấy làm xấu hổ, tức giận, tay cầm quả cam, bóp nát lúc nào không biết. Đến khi lui về, huy động gia nô và thân thuộc được hơn nghìn người, đóng chiến thuyền, đề sáu chữ “Phá cường địch, báo hoàng ân” vào lá cờ” (Ngô Sĩ Liên, Cao Huy Giu dịch, Đào Duy Anh hiệu đính, NXB Văn học 2009, trang 302).

Như vậy, vị thiếu niên anh hùng này do “xấu hổ và tức giận” vì không được dự hội nghị, vì nhà vua chưa tin vào sức mạnh, tài năng của mình nên bóp nát quả cam chứ không phải vì căm tức giặc như một số bài viết sau này nêu. Điều này cũng có lý vì hội nghị Bình Than chủ yếu để bàn về kế hoạch chống giặc, phân công nhiệm vụ, cần không khí trầm lắng chứ không hừng hực khí thế đánh giặc như hội nghị Diên Hồng.

Điều quan trọng, từ thái độ quyết tâm này, Trần Quốc Toản đã chiêu tập binh mã và trực tiếp ra trận tiền hơn 2 năm sau đó.

Chiến công hiển hách

Cuộc chiến chống giặc Nguyên Mông lần thứ 2, như đã từng đề cập trong bài viết của tôi trước đây, vô cùng khốc liệt. Quân Nguyên Mông cử lực lượng tướng tài, binh mạnh và rất đông tiến đánh Đại Việt theo ba mũi tấn công, đặc biệt: Vừa tấn công từ mạn Bắc xuống, vừa đánh từ phía Nam ra theo thế gọng kìm hòng nhanh chóng bóp nát quân đội nhà Trần.

Trong tình thế này, quân nhà Trần vừa chống đỡ vừa khôn khéo lui binh thoát thế gọng kìm của địch rồi tìm cơ hội phản công. Đặc biệt trong hàng ngũ tướng lĩnh nhà Trần có vị tướng trẻ tuổi Trần Quốc Toản rất giỏi võ nghệ. Sử thần Ngô Sĩ Liên miêu tả Trần Quốc Toản: “Đối trận với giặc, tự mình xông lên trước quân sĩ, giặc trông thấy phải tránh lui, không kẻ nào dám đối địch”.

Trong cuộc chiến bằng gươm đao, “không kẻ nào dám đối địch” với Trần Quốc Toản đủ để nói võ nghệ, sức khỏe phi thường của vị tướng trẻ này. Xin bàn thêm: Trần Quốc Toản được cha mình (có thuyết nói cha ông là Hoài Đức Vương Trần Bà Liệt - con của Trần Thái Tổ Trần Thừa, em của Trần Thái Tông Trần Cảnh; cũng có thuyết mới đây cho rằng là con của Vũ Uy Vương Trần Nhật Duy - con của Trần Thái Tông) cho tự chiêu binh mãi mã chứng tỏ là phải có thực lực.

Trần Quốc Toản tham gia các trận đánh lớn với vai trò là một trong những vị tướng chủ chốt. Tháng 4/1285: “Vua sai bọn Chiêu Thành Vương (không rõ tên), Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản, tướng quân Nguyễn Khoái đem binh nhẹ đón đánh ở bến Tây Kết” (Sđd, trang 308). Theo Khâm định Việt sử Thông giám cương mục, Trần Quốc Toản không chỉ với các tướng nói trên mà còn cùng Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật đánh trận Tây Kết, rồi đánh trận Hàm Tử quan.

Ngày 10/5/1285: “Thượng tướng Quang Khải, Hoài Văn Hầu Quốc Toản và Trần Thông, Nguyễn Khả Lạp với em là Nguyễn Truyền đem dân binh các lộ đánh giặc ở các xứ Kinh Thành, Chương Dương, quân giặc vỡ tan” (Sđd, trang 308)… Theo một số nhà nghiên cứu, trong Nguyên sử có ghi lại Trần Quốc Toản còn được cử truy kích giặc và đánh giặc ở sông như Nguyệt.

Như vậy, mặc dù Trần Quốc Toản có tập hợp lực lượng riêng, nhưng lực lượng này đã gia nhập với quân đội của triều đình và chịu sự chỉ huy chung của bộ máy chỉ huy chiến đấu.

Trần Quốc Toản hy sinh trong trận đánh nào chưa thực sự rõ ràng. Có một số thuyết khác nhau nói về sự kiện này.

Có thuyết cho rằng vị anh hùng này hy sinh trong trận chặn đánh giặc bên bờ sông Như Nguyệt; có thuyết cho rằng ông mất ở trong trận đánh Tây Kết lần thứ 2, trận chém đầu Toa Đô… Thậm chí có người còn đi xa hơn, cho rằng Trần Quốc Toản không chết mà còn tham gia đánh quân Nguyên ở Trung Quốc, thọ hơn 90 tuổi.

Sách Đại Việt Sử ký toàn thư có nghi Trần Quốc Toản chết và nhà vua vô cùng thương tiếc, đích thân vua làm văn tế, gia phong cho tước Vương. Như vậy, Trần Quốc Toản có tước Vương chứ không còn là tước Hầu như thời niên thiếu. Sách sử không còn nhắc đến vị anh hùng trẻ tuổi này ở trận chiến Đại Việt - Nguyên Mông lần thứ 3 chỉ vài năm sau đó nữa. Điều này thêm khẳng định Trần Quốc Toản đã hy sinh.

Trần Quốc Toản tuổi trẻ đã lo nghĩ về việc lớn bảo vệ Tổ quốc, rồi chiêu tập binh mã, xông trận với phong thái và bản lĩnh của vị tướng khiến quân giặc không dám đối mặt so gươm. Dù thời gian có làm mờ nhòe đi dấu tích danh tướng trẻ tuổi này hy sinh như thế nào, nhưng tên tuổi của ông vẫn in đậm trong lòng người dân nước Việt, trong sử sách nói về thời Trần oai hùng, trong dòng chảy lịch sử giữ nước, chống giặc ngoại xâm của Việt Nam.

Trần Quốc Toản tuổi trẻ đã lo nghĩ về việc lớn bảo vệ tổ quốc, rồi chiêu tập binh mã, xông trận với phong thái và bản lĩnh của vị tướng khiến quân giặc không dám đối mặt so gươm. Dù thời gian có làm mờ nhòe đi dấu tích danh tướng trẻ tuổi này hy sinh như thế nào, nhưng tên tuổi của ông vẫn in đậm trong lòng người dân nước Việt, trong sử sách nói về thời Trần oai hùng, trong dòng chảy lịch sử giữ nước, chống giặc ngoại xâm của Việt Nam.