Esop la gi

Cổ phiếu ESOP là một trong những loại cổ phiếu được nhiều công ty lớn lựa chọn phát hành với mức giá ưu đãi, đi kèm với đó là những điều kiện nhất định

Thị trường chứng khoán đang là kênh đầu thu hấp dẫn được nhiều nhà đầu tư quan tâm nhất hiện nay. Cổ phiếu ESOP là một trong những loại cổ phiếu được quan tâm và cũng gây ra nhiều tranh cãi cho các nhà đầu tư trên thị trường. Vậy cổ phiếu ESOP là gì? Có nên đầu tư cổ phiếu ESOP hay không? Hãy cùng Topi tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé

I. ESOP là gì?

Trong vài năm gần đây, doanh nghiệp Việt Nam thực hiện phát hành cổ phiếu cho người lao động trong công ty, loại cổ phiếu với tính chất đặc biệt này có tên gọi là Employee Stock Ownership Plan hay ESOP). ESOPS được phát hành với ý nghĩa ghi nhận đóng góp của người lao động đối với công ty. Các tiêu chuẩn phát hành ESOP được các công ty quy định trong Điều lệ công ty hoặc nằm trong các quy chế ban hành bổ sung

Doanh nghiệp Việt Nam bắt đầu thực thi phát hành ESOP nhằm mục tiêu:

Khích lệ và giữ chân những nhân sự chủ chốt của doanh nghiệp: Hiểu là khi họ nắm giữ cổ phiếu của công ty, họ đã trở thành một chủ sở hữu chính thức, điều này sẽ gián tiếp khiến các cá nhân có thành tích xuất sắc này nâng cao trách nhiệm và gắn kết với công việc

Tăng vốn chủ: Phát hành ESOP cũng là một phương thức huy động vốn cho doanh nghiệp để gia tăng nguồn lực sản xuất kinh doanh hay tái đầu tư.

ESOP là một trong những loại cổ phiếu khá phổ biến hiện nay

Tránh thuế thu nhập cá nhân cho người lao động trong ngắn hạn:Thưởng cho nhân viên công ty thông qua ESOP sẽ giúp các khoản thưởng này không phải chịu thuế thu nhập ngay tại thời điểm nhận thưởng. Các nhân viên sẽ nộp thuế thu nhập khi bán các cổ phiếu này trong tương lai, điều này cho phép họ tạm hoãn nghĩa vụ nộp một khoản tiền lớn thuế thu nhập cá nhân trong hiện tại

VD: Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam (Mã CK: TCB) đã hoàn thiện đợt pháp hành cổ phiếu ESOP cho nhân viên công ty trong năm 2021. Kết quả đợt phát hành cổ phiếu ESOP ghi nhận hơn 6 triệu cổ phiếu TCB được phân phối cho tổng cộng 238 người (giá phát hành là 10.000 đồng/cổ phiếu)

Điều kiện của đợt phát hành cổ phiếu esop này là hạn chế chuyển nhượng trong vòng 1 năm theo quy định của pháp luật hiện hành. 

Tìm hiểu thêm:  IPO là gì? Cách thức mua bán cổ phiếu IPO

II. Điều kiện và mục đích phát hành cổ phiếu thưởng (ESOP)

Các doanh nghiệp trên thị trường cần đáp ứng đủ các điều kiện, quy định pháp luật dưới đây để có thể phát hành cổ phiếu ESOP:

Kế hoạch phát hành cổ phiếu ESOP này phải được Đại hội đồng cổ đông thông qua. Trong mỗi 12 tháng, số lượng cổ phiếu ESOP phát hành không được vượt quá 5% số cổ phần hiện đang lưu hành

Các tiêu chuẩn & danh sách nhân viên công ty được tham gia phải được công bố rõ bởi hội đồng quản trị. Đồng thời, cần làm rõ các nguyên tắc xác định giá bán, số lượng cổ phiếu được phân phối cho từng nhân viên cụ thể và thời gian thực hiện.

Dựa trên báo cáo tài chính được kiểm toán gần nhất, doanh nghiệp phải có đủ nguồn vốn để thực hiện phát hành cổ phiếu ESOP (Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, Thặng dư vốn cổ phần, Quỹ đầu tư phát triển, Quỹ khác theo quỹ định của pháp luật)

Nếu công ty phát hành ESOP là công ty mẹ thì số liệu nguồn vốn thực hiện phát hành sẽ dựa vào báo cáo tài chính của công ty mẹ.

Trong trường hợp công ty phát hành cổ phiếu thưởng cho nhân viên, tổng giá trị vốn tăng thêm trong đợt phát hành ESOP không được cao hơn tổng giá trị các nguồn vốn.

Phát hành cổ phiếu ESOP mang lại nhiều điểm thuận lợi cho doanh nghiệp

III. Lợi ích phát hành esop là gì?

Lợi ích đối với nhân viên được nhận ESOP:

- ESOP được coi là một sự khích lệ từ công ty, ghi nhận thành tích xuất sắc của công nhân viên, điều này gián tiếp khuyến khích tập thể công nhân viên tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm đối với công việc và sự phát triển chung của công ty

- ESOP tạo ra một nguồn thu nhập hấp dẫn đối với các công ty có nhiều tiềm năng phát triển. Công nhân viên được hưởng quyền lợi/cổ phần nắm giữ thông qua đóng góp càng lớn cho sự phát triển của công ty sau này. 

Lợi ích đối với bản thân doanh nghiệp phát hành ESOP:

- ESOP vào thời điểm phù hợp sẽ giúp doanh nghiệp có thể giữ chân được các nhân sự xuất sắc, nòng cốt để doanh nghiệp tiếp tục phát triển

- Như đã nói ở trên, phát hành ESOP là sử dụng nguồn lợi nhuận giữ lại để phát hành nhằm thưởng cho công nhân viên thay vì thưởng tiền mặt. ESOP giúp chủ doanh nghiệp giữ lại nguồn tiền mặt để nhất định để tiếp tục là vốn đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh. 

Những lợi ích đổi với nhân viên và doanh nghiệp khi phát hành cổ phiếu ESOP

IV. Rủi ro khi phát hành cổ phần esop

-  Rủi ro pha loãng: Dễ hiểu là khi phát hành cổ phần ESOP, số lượng cổ phần ghi nhận được của doanh nghiệp sẽ tăng lên. Điều này sẽ khiến các chỉ số liên quan đến giá trị nắm giữ/cổ đông giảm đi. Do đó, trong quá trình phê duyệt chính sách phát hành cổ phần ESOP, các điều khoản ràng buộc phải thật rõ ràng và được đồng thuận cao để bảo vệ quyền lợi của cổ đông hiện hữu.

VD: Tỷ suất lợi nhuận/cổ phiếu sẽ suy giảm, tức lợi ích kinh tế của mỗi cổ đông hiện hữu giảm xuống

- Trong nhiều trường hợp thực tế, đối tượng công nhân viên trong công ty nhận được cổ phần ESOP thấp hơn nhiều so với các lãnh đạo chủ chốt. Dễ hiểu rằng các cá nhân đứng đầu công ty có vai trò quan trọng bậc nhất trong việc điều hành doanh nghiệp.

Tuy nhiên một chính sách phân bổ ESOP không thực sự phù hợp có thể khiến lãnh đạo chủ chốt nắm giữ gần như tuyệt đối số cổ phần ESOP. Việc nắm giữ quá nhiều cổ phần công ty có thể tạo điều kiện cho các hoạt động không chính thống từ lãnh đạo, làm giá cổ phiếu để thu lợi.

Cổ phiếu ESOP cũng có những rủi ro mà nhà đầu tư nên quan tâm

V. Những câu hỏi thường gặp về cổ phiếu ESOP

1. Có nên đầu tư vào cổ phiếu esop không?

Trên thực tế, doanh nghiệp Việt những năm gần đây đã hướng tới phát hành cổ phiếu ESOP và đã có những giao dịch thành công với giá cổ phiếu cực kỳ cạnh tranh. Nhà đầu tư có thể bắt gặp các thông tin về cổ phiếu ESOP trên báo đài và lầm tưởng bản thân cũng sẽ có cơ hội mua cổ phiếu công ty X với giá thấp hơn nhiều so với thị giá.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, cổ phiếu ESOP chỉ được phát hành & chuyển nhượng trong nội bộ công ty, do đó nếu bạn là nhà đầu tư bên ngoài đơn vị, bạn sẽ không thể mua được cổ phiếu ESOP.

2. Cổ phiếu ESOP có được chia cổ tức không?

Công nhân viên của đơn vị khi nắm giữ cổ phiếu ESOP sẽ thu được lợi nhuận từ giá hiện hành và nhận đầy đủ cổ tức tức

3. Cổ phiếu esop có được chuyển nhượng không?

Cổ phiếu ESOP có thể & chỉ chuyển nhượng giữa các cá nhân trong nội bộ doanh nghiệp. Nhà đầu tư ở ngoài đơn vị không thể mua lại số cổ phần ESOP này.

4. Đầu tư vào cổ phiếu ESOP có phải đóng thuế không?

Thông lệ quốc tế yêu cầu cả công ty phát hành ESOP và công nhân viên nhận ESOP đều phải đóng thuế. Tuy nhiên tại Việt Nam, một khi công nhân viên nắm giữ ESOP quyết định bán cổ phiếu esop này, khi đó cá nhân ấy mới phát sinh nghĩa vụ

Trên đây là những thông tin chi tiết về cổ phiếu ESOP trên thị trường chứng khoán. Mong rằng những thông tin mà Topi mang đến sẽ giúp bạn hiểu hơn về loại cổ phiếu này và lựa chọn hướng đầu tư phù hợp cho bản thân!