Ví dụ về thủ thuật lật ngược vấn de

Ngày nay nhân loại đã tìm ra hơn 200 phương pháp để trợ giúp cho sự sáng tạo. Những số tiếp theo sẽ giới thiệu một số thủ thuật hiệu quả nhất.

Thủ thuật 1: Lật ngược vấn đề Câu chuyện trải nghiệm

Vị hoàng đế muốn giết một nhà thông thái nên ông ta ra lệnh bỏ vào trong một bình sứ cao cổ hai viên hắc ngọc. Sau đó, ông cho gọi nhà thông thái ra và phán rằng:

“Sau nhiều lần nhà ngươi cãi lệnh trẫm, nay trẫm quyết định ban cho ngươi một ân huệ cuối cùng. Ta đã bỏ sẵn vào bình sứ đặt trên mâm thức ăn trước mặt ngươi hai viên ngọc, một viên là hồng ngọc, còn viên kia là hắc ngọc. Nhà ngươi được ăn bất cứ thứ gì trên mâm và sau đó nhà ngươi được lấy ra một viên ngọc từ trong bình sứ. Viên ngọc còn lại sẽ thuộc về ta. Tùy theo số phận của nhà ngươi, nếu ngươi lấy ra được viên hắc ngọc thì ta sẽ lệnh chém đầu ngươi lập tức”.

Nhà thông thái biết rất rõ là ông vua chỉ muốn giết mình nên chắc chắn bên trong bình sứ chỉ có hai viên hắc ngọc.

Sau một hồi suy nghĩ, ông ta quyết định thay vì ăn thức ăn trên bàn thì ông ta bình tĩnh cho tay vào bình sứ lấy một viên ngọc trong lòng bàn tay và rút ra... Không để ai kịp thấy, ông bỏ vào miệng nuốt chửng viên ngọc. Rồi tuyên bố với vua:

“Kính thưa hoàng thượng, thần đã ăn xong món ăn thần thích đó là viên ngọc mà ngài đã ban cho... Bây giờ xin ngài hãy xem xét viên ngọc còn lại trong bình, nếu đó là viên hắc ngọc thì thần đã nhận được viên hồng ngọc”.

Hãy tập thói quen suy nghĩ trái ngược với thông thường

Một cô công chúa yêu một anh chàng cóc, một em bé thiếu nhi trở thành kỵ sĩ và cứu cả đất nước, hay vị “thầy hắc ám” trong Harry Porter đến cuối truyện lại có lòng tốt đến không ngờ... Tất cả những điều tương phản hay trái ngược so với suy nghĩ thông thường đều tạo nên những bất ngờ thú vị.

- Ngày xưa, muốn trò chuyện thì con người phải gặp nhau (lối mòn), nghĩ ngược lại nhân loại đã phát minh ra điện thoại đường dài. Điện thoại phải có dây (lối mòn), nghĩ ngược lại loài người phát minh ra điện thoại di động. Điện thoại di động chỉ nghe được tiếng (lối mòn), nghĩ ngược lại nhân loại có thêm video-call. Liên tục suy nghĩ trái ngược, ý tưởng liên tục xuất hiện.

- Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn không treo băngrôn mà bạn trải nó trên đường?

- Thay vì thể hiện công khai các thông tin trên một banner thì điều gì sẽ xảy ra nếu bạn che tất cả thông tin đó lại bằng một tấm vải/nilông?

- Xe đạp dùng để di chuyển, nhưng nếu xe đạp chỉ đứng yên thì sao?

- Điều gì sẽ xảy ra nếu người ta lái xe bằng chân?

- Bầu trời thì xanh, mây thì trắng; nhưng nếu đảo ngược màu: trời thì vàng, mây thì đen, bạn sẽ có ứng dụng kiểu trang trí này vào những chỗ nào?

Bài tập hình thành kỹ năng

Bài tập 1: Liệt kê ra mười vấn đề bạn đang thắc mắc. Thay vì hỏi tại sao, hãy hỏi tại sao không?

Bài tập 2: Chọn một sản phẩm/vật dụng đang hiện hữu xung quanh bạn (cái ghế, điện thoại, tủ lạnh, chai nước..). Sau đó lần lượt:

1. Đảo lộn toàn bộ chức năng của các sản phẩm đó

2. Đảo lộn một phần chức năng

4. Đảo lộn hình dáng hay không gian (từ trên xuống, từ trong ra...)

5. Đảo lộn màu sắc hay đặc tính

6. Đảo lộn về số lượng

7. Đảo lộn về chất lượng.

Bài tập 3: Chọn một vấn đề bạn đang cần giải quyết (việc học, việc làm, ý tưởng sản phẩm...), sau đó biến cải chúng theo các kỹ thuật nhỏ dưới đây:

* Sử dụng giả định “Cái gì sẽ đến nếu...”. Cái gì sẽ đến nếu máy tính không có bàn phím? Cái gì sẽ đến nếu cây không mọc dưới đất?

* Tiêu cực hóa vấn đề. Nhân dịp hội trại 26-3, thay vì thiết kế trại sao cho thật đẹp, chúng ta có thể liệt kê tất cả các phương cách làm cho ngôi trại của mình trở nên tồi tệ, qua đó chúng ta có thể tìm ra được nhiều ý hay.

* Làm cái gì đó mà chưa ai thử. Hãng máy tính Apple tiến hành nhiều thứ mà Hãng IBM chưa từng. Xe hơi Nhật thường nhẹ và sử dụng xăng hiệu quả hơn.

* Hoán đổi thất bại với thành công và ngược lại. Nếu muốn học giỏi, hơn hãy nghĩ về những cách học sao cho tệ hơn.

Ví dụ về thủ thuật lật ngược vấn de
Phóng toÁo Trắngsố 23 ra ngày 15/12/2011hiện đã có mặt tại các sạp báo.

Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.

 ThS NGUYỄN HOÀNG KHẮC HIẾU (giảng viên khoa tâm lý giáo dục, ĐH Sư phạm TP.HCM)

Cách tiếp cận khác đối với brainstorming 

Brainstorming ngược giúp bạn giải quyết vấn đề bằng cách kết hợp Kỹ thuật BrainstormingKỹ thuật đảo ngược. Bằng cách kết hợp những điều này, bạn có thể mở rộng việc sử dụng kỹ thuật Brainstorming để đưa ra những ý tưởng sáng tạo hơn.

Để sử dụng kỹ thuật này, bạn bắt đầu với một trong hai câu hỏi “ngược” sau:

Thay vì hỏi “Làm thế nào để tôi giải quyết hoặc ngăn chặn vấn đề này?” hãy hỏi, “Làm sao tôi có thể gây ra vấn đề đó? Và thay vì hỏi “Làm thế nào để tôi đạt được kết quả này” hãy hỏi “Làm sao tôi có thể đạt được hiệu quả ngược lại?”

Làm thế nào sử dụng công cụ

  1. Xác định rõ vấn đề hoặc thách thức và viết ra.
  2. Đảo ngược vấn đề hoặc thách thức bằng cách hỏi “Làm thế nào tôi có thể gây ra vấn đề này?” Hay “Làm sao tôi có thể đạt được hiệu quả ngược lại?”
  3. Brainstorming vấn đề ngược lại để tạo ra giải pháp đảo ngược. Cho phép dòng chảy suy nghĩ được tự do. Đừng từ chối bất cứ điều gì ở giai đoạn này.
  4. Khi bạn đã suy nghĩ tất cả các ý tưởng để giải quyết vấn đề đảo ngược, bây giờ đảo ngược những ý tưởng đó tạo thành giải pháp cho vấn đề ban đầu.
  5. Đánh giá các ý tưởng giải pháp. Bạn có thấy đây là một giải pháp tiềm năng hay không? 

Mẹo :

Kỹ thuật Brainstorming ngược là một kỹ thuật tốt để thử khi bạn gặp khó khăn trong việc xác định các giải pháp cho vấn đề trực tiếp.

Ví dụ về thủ thuật lật ngược vấn de

Ví dụ

Trang là người quản lý ở một phòng khám y tế và cô có nhiệm vụ nâng cao sự hài lòng của bệnh nhân.

Đã có nhiều sáng kiến cải tiến trước đó và các thành viên trong nhóm khá hoài nghi về cuộc thảo luận chủ đề này. Cả nhóm đang làm việc quá sức và các thành viên cũng đang cố gắng hết sức mình và không có thời gian rảnh để nói về vấn đề đó.

Vì vậy, Trang đã quyết định sử dụng một kỹ thuật giải quyết vấn đề sáng tạo mà cô đã học được. Cô nghĩ điều này sẽ khiến cuộc họp nhóm trở nên thú vị và thu hút được mọi người hơn.

Có lẽ nó sẽ tiết lộ một điều gì đó khác những ý tưởng bình thường.

Để chuẩn bị cho cuộc họp nhóm,Trang đã suy nghĩ cẩn thận về vấn đề và viết xuống câu tuyến bố vấn đề:

“Làm thế nào để chúng ta cải thiện sự hài lòng của bệnh nhân?”

Sau đó, cô đảo ngược tuyên bố thành:

“Làm thế nào chúng ta khiến bệnh nhân không hài lòng?”

Một góc nhìn mới đã cho thấy một số kết quả đáng ngạc nhiên. Tại cuộc họp, mọi người đều tham gia vào một buổi thảo luận sôi nổi và hiệu quả. Họ rút ra kinh nghiệm làm việc của mình với bệnh nhân và trải nghiệm cá nhân từ phía bệnh nhân và khách hàng của các tổ chức khác. 

Đây là một vài ý tưởng “ngược” được nêu ra :

  • Gây khó khăn trong việc đặt lịch hẹn.
  • Cất hết ghế khỏi phòng chờ.
  • Yêu cầu bệnh nhân chờ bên ngoài, trong bãi đỗ xe.
  • Thảo luận vấn đề của bệnh nhân ở nơi công cộng.

Trong cuộc thảo luận, nhóm đã có được một danh sách dài các giải pháp “ngược”. Bây giờ là lúc xem xét từng giải pháp ngược đó để suy nghĩ về một giải pháp tiềm năng. Ví dụ

  • “Tất nhiên chúng ta không để bệnh nhân chờ bên ngoài bãi đậu xe – chúng ta đã không làm điều đó”.
  • “Nhưng vào buổi sáng, bệnh nhân thường chờ bên ngoài cho đến khi mở cửa?
  • “Đúng là Khá phiền nhiễu cho mọi người trong cuộc hẹn đầu tiên.”
  • “Vậy tại sao chúng ta không mở phòng chờ sớm hơn 10 phút để nó không xảy ra”.
  •  “Phải, chúng ta sẽ làm điều đó từ ngày mai. Đã có một số nhân viên làm việc đấy rồi, vì vậy không có vấn đề gì.”

Và do đó buổi tư duy ngược đã cho thấy nhiều ý tưởng cải tiến mà nhóm có thể thực hiện nhanh chóng và Trang kết luận: “Thật sáng tạo và thú vị khi xem xét vấn đề ngược. Điều tuyệt vời là, nó giúp chúng tôi trở nên thân thiện hơn với bệnh nhân bằng cách ngừng làm việc thay vì tạo thêm công việc”.

Những điểm chính

Kỹ thuật Brainstorming ngược là một kỹ thuật tốt để giải quyết vấn đề một cách sáng tạo và từ đó đưa ra các giải pháp tiềm năng. Đảm bảo làm theo các quy tắc Brainstorming cơ bản để khám phá các giải pháp khả thi hơn.

Ví dụ về thủ thuật lật ngược vấn de