Nhân vật trong Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh
|
1. Vai Thiều –Thịnh Vinh Diễn viên nhí Thịnh Vinh hiện đang là gương mặt quen thuộc của các phim truyền hình và điện ảnh Việt Nam. 14 tuổi nhưng đã có gần 7 năm kinh nghiệm tham gia diễn xuất trong các phim lớn nhỏ. Các phim đã tham gia: 14 ngày phép, Ngôi Nhà Trong Hẻm, Hạnh Phúc Trong Tầm Tay, Đảo Khác... Trong "Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh", Thịnh Vinh vào vai một ông anh cả thương em, nhưng cũng ôm nhiều mặc cảm ghen tỵ với em mình. Đây là vai diễn khó, vừa còn trẻ thơ, nhưng chớm thức dậy những cảm xúc “là lạ” đầu đời... 2. Vai Tường – Trọng Khang Cũng như Thịnh Vinh, diễn viên nhí Trọng Khang tham gia vào lĩnh vực điện ảnh khá sớm. Từ lúc 5 tuổi đã được các nhân viên casting diễn viên phát hiện và mời tham gia vào khá nhiều phim. Hơn thế nữa, với lợi thế gương mặt bầu bĩnh, trong sáng, Trọng Khang được khá nhiều hãng quảng cáo chú ý và mời tham gia. Các phim đã tham gia: Ký Ức Tuổi Thơ, Hàng Xóm, Thế Giới Diệu Kỳ, Trang Sách Huyền Bí... Trong phi, Trọng Khang vào vai Tường em của Thiều. Tường tuy bé, song bản chất nhân hậu và hi sinh đến mức khiến người lớn khi xem phim phải rơi nước mắt. 3. Vai Mận – Thanh Mỹ Thanh Mỹ là gương mặt nổi trội nhất trong dàn diễn viên nhí của phim. Chưa đến 10 tuổi nhưng số đầu phim tham gia đã vượt qua con số 20 phim nhựa lẫn truyền hình. Ở lĩnh vực quảng cáo, Thanh Mỹ hiện đang nhận được rất nhiều sự ưu ái của các nhãn hàng lớn nhỏ. Năm 2014 được công chúng chú ý lớn khi đảm nhận vai chính trong phim kinh dị Đoạt Hồn. Sau đó cộng tác với đạo diễn Victor Vũ qua vai nhỏ trong "Scandal – Hào Quang Trở Lại". "Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh" là tác phẩm điện ảnh thứ 2 mà Thanh Mỹ đảm nhận tuyến vai quan trọng trong phim. Thạnh Mỹ vào vai Mận - một cô bé dễ thương đến nỗi ai cũng phải mủi lòng và gây sóng gió trong lòng hai anh em Thiều, Tường dù chỉ là những đứa con nít chưa từng hiểu hai chữ tình yêu. 4. Chú Đàn – Anh Tú
Anh Tú hiện đang theo học năm 2 tại trường Đại học Sân Khấu Điện Ảnh Tp HCM và là thành viên của nhóm kịch UP. Một số vở kịch đã tham gia: Mẹ Vẫn Đợi Con Về, Tháng 6 Cuối Cùng, Chỉ Còn Lại Tình Yêu, Carmen... 5. Vai Chị Vinh – Khánh Hiền Khánh Hiền sở hữu ngoại hình sáng và có đài từ tốt, biểu cảm nên rất được chú ý khi liên tục xuất hiện trong các TVC quảng cáo của nhiều nhãn hàng quen thuộc. Các phim đã tham gia: Lớp học 102, Sóng Gió Làng Nghề, Chuyện Tình Làng Hoa, Khúc Nam Ai, Khung Trời Mơ Ước, Lấp Lánh Mưa Bay... 6. Vai Ba Thiều/Tường – Lê Vinh Sở hữu gương mặt và vóc dáng nam tính, tham gia hơn 30 vai diễn trên màn ảnh và sân khấu, Lê Vinh đang là lựa chọn của nhiều đạo diễn bởi khả năng thể hiện đa dạng các loại vai. Lê Vinh từng góp mặt trong khá nhiều phim truyền hình nhưSóng Ngầm, Cây Nước Mắt, Tham Vọng, Duyên Nợ Miền Tây, Dương Cầm, Nửa Mảnh Đời Giông Bão... 7. Vai Mẹ Thiều Tường – Trương Tử Liên Gương mặt trẻ của màn ảnh phía Nam, Trương Tử Liên từng góp mặt trong các bộ phimChung Một Mái Nhà, Sai Lầm, Một Thời Ta Đuổi Bóng, Tình Yêu Trong Sáng, Cha Chồng, Vọng Kim Lang... 8. Vai Thầy Nhãn – Mai Thế Hiệp Việc sở hữu gương mặt chân chất cùng lối diễn xuất tự nhiên, đa dạng đã giúp Mai Thế Hiệp trở thành “người quen” của khán giả phim truyền hình. Không chỉ vậy, anh cũng xuất hiện đều đặn trên màn ảnh rộng, với các vai diễn phụ tính cách khác nhau trong nhiều bộ phim “ăn khách” và nổi tiếng của Điện ảnh Việt Nam. 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC-----------------------ĐÀO THỊ THANH HẢITHẾ GIỚI NHÂN VẬT TRONG TÁC PHẨMTÔI THẤY HOA VÀNG TRÊN CỎ XANHCỦA NGUYỄN NHẬT ÁNHKHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌCChuyên ngành: Văn học thiếu nhiNgười hướng dẫn khoa họcTS. NGUYỄN THỊ NHÀNHÀ NỘI, 2016LỜI CẢM ƠNTrước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến Tiến sĩNguyễn Thị Nhàn, người đã tận tình hướng dẫn, định hướng cho tôi trongsuốt quá trình thực hiện đề tài. Cô đã đưa ra những góp ý cụ thể cho côngtrình và luôn động viên để tôi có thể hoàn thành nhiệm vụ của mình.Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy, cô giáo trong Khoa Ngữ Văn,những thầy cô đã từng dạy dỗ tôi, Thư viện trường nơi tôi tìm được nhiềukiến thức và tài liệu hỗ trợ cho việc làm khóa luận này, trường Đại học Sưphạm Hà Nội 2 đã nhiệt tình giảng dạy và tạo mọi điều kiện cho tôi trong suốtthời gian của khóa học.Tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã tạo điều kiện giúp đỡ,động viên tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành khóa luận này.Hà Nội, tháng 5 năm 2016Sinh viênĐào Thị Thanh HảiLỜI CAM ĐOANĐề tài khóa luận: “Thế giới nhân vật trong tác phẩm Tôi thấy hoa vàngtrên cỏ xanh của Nguyễn Nhật Ánh” được tôi thực hiện dưới sự hướng dẫncủa cô Nguyễn Thị Nhàn. Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu củariêng cá nhân tôi. Kết quả thu được trong đề tài là hoàn toàn trung thực vàkhông trùng với kết quả nghiên cứu của tác giả khác.Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.Hà Nội, tháng 5 năm 2016Sinh viênĐào Thị Thanh HảiMỤC LỤCMỞ ĐẦU ........................................................................................................... 11. Lí do chọn đề tài......................................................................................... 12. Lịch sử vấn đề ............................................................................................ 23. Mục đích nghiên cứu.................................................................................. 64. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 75. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ................................................................. 76. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 77. Cấu trúc khóa luận ..................................................................................... 8NỘI DUNG ....................................................................................................... 9Chương 1. ĐẶC ĐIỂM THẾ GIỚI NHÂN VẬT TRONG TÁC PHẨMTÔI THẤY HOA VÀNG TRÊN CỎ XANH ........................................................ 91.1. Khái niệm nhân vật và thế giới nhân vật ................................................ 91.1.1. Khái niệm nhân vật ........................................................................... 91.1.2. Thế giới nhân vật ............................................................................ 111.2. Những kiểu loại nhân vật nhân vật trong tác phẩm Tôi thấy hoa vàngtrên cỏ xanh .................................................................................................. 131.2.1. Nhân vật trẻ em ............................................................................... 141.2.2. Nhân vật người lớn ......................................................................... 261.2.3. Nhân vật là loài vật ......................................................................... 351.3. Những bài học từ thế giới nhân vật trong tác phẩm Tôi thấy hoa vàngtrên cỏ xanh .................................................................................................. 39Chương 2. NGHỆ THUẬT KHẮC HỌA THẾ GIỚI NHÂN VẬT TRONGTÁC PHẨM TÔI THẤY HOA VÀNG TRÊN CỎ XANH ................................ 442.1. Nghệ thuật miêu tả ngoại hình .............................................................. 442.2. Nghệ thuật miêu tả hành động .............................................................. 462.3. Nghệ thuật miêu tả nội tâm ................................................................... 472.4. Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ ............................................................... 48KẾT LUẬN ..................................................................................................... 50TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 52MỞ ĐẦU1. Lí do chọn đề tài1.1. Sự tràn ngập của các tác phẩm văn học dịch đã và đang khôngngừng tạo nên những “cơn sốt” trong độc giả nhỏ. Khiến con đường giành lạitình cảm của người đọc đối với văn học Việt Nam vẫn còn là một thử tháchcam go, đòi hỏi tâm huyết, tài năng và sự nhạy cảm của những tác giả tận tụyhết mình với trẻ em. Trong số những cây bút viết cho thiếu nhi hiện nay phảikể đến Nguyễn Nhật Ánh người kể chuyện cho thiếu nhi với hơn 100 tácphẩm. Một số tác phẩm của anh được giải thưởng văn học cả trong nước vàquốc tế, chúng được dịch sang cả tiếng nước ngoài. Nguyễn Nhật Ánh trởthành một hiện tượng độc đáo. Cùng với một số tác giả tài năng của xứ Quảngviết cho thiếu nhi như Võ Quảng, Quế Hương, Nguyễn Quang Sáng, ThanhQuế, … Nguyễn Nhật Ánh đã đóng góp không nhỏ cho nền văn học thiếu nhinước nhà. Nhiều thế hệ độc giả yêu thích tác phẩm của anh. Trẻ em tìm thấytuổi thơ sinh động, hồn nhiên, chân thật của chính mình, người lớn thì nhậnđược một “tấm vé” về lại tuổi thơ.1.2. Trong mỗi tác phẩm văn học không thể thiếu vắng nhân vật. Nhânvật là phương diện quan trọng bậc nhất của tác phẩm văn học, là phương tiệncơ bản giúp người nghệ sỹ miêu tả đời sống con người thông qua những hìnhtượng nghệ thuật. Do đó, nghiên cứu văn chương từ góc độ này sẽ làm sáng tỏnhiều điều về thể loại, trào lưu, quan niệm văn học, phong cách sáng tạo…Như vậy, việc chiếm lĩnh các mặt giá trị của tác phẩm sẽ khó có thể thực hiện,nếu không tìm hiểu phương diện nhân vật một thành quả nghệ thuật quantrọng trong sáng tác của mỗi nhà văn.1.3. Với khối lượng sáng tác khổng lồ của nhà văn, và hầu hết là truyệnviết cho tuổi thơ và tuổi mới lớn, nhân vật chủ yếu trong các sáng tác của ông1là nhân vật trẻ em. Sáng tác của Nguyễn Nhật Ánh thu hút được nhiều sựquan tâm của giới chuyên môn. Hiện hay đã có khá nhiều công trình nghiêncứu lớn nhỏ, nhưng bản thân tôi xuất phát từ lòng yêu mến trẻ thơ, khâm phụcnhững tài năng của tác giả, yêu thích những sáng tác của nhà văn, tôi lựa chọnđề tài Thế giới nhân vật trong tác phẩm Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh củaNguyễn Nhật Ánh làm vấn đề cho lí luận của mình. Khóa luận có mong muốn,mang lại cái nhìn mới về thế giới nhân vật, đồng thời muốn chiếm lĩnh giá trịnhân văn - thẩm mỹ của ngòi bút Nguyễn Nhật Ánh, cũng như lí giải sức sốngmãnh liệt của tác phẩm trong lòng bạn đọc.2. Lịch sử vấn đềỞ Việt Nam, đầu thế kỉ XX bắt đầu xuất hiện các tác phẩm văn học viếtcho thiếu nhi, nhưng phải đến sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, nền vănhọc thiếu nhi mới chính thức được hình thành. Từ sự đa dạng của chủ thểsáng tác, văn học thiếu nhi Việt Nam phát triển với sự phong phú về đề tài,thể loại và phong cách nghệ thuật. Sự đa dạng và phong phú đó đồng hànhcùng văn học thiếu nhi từ văn học dân gian đến văn học viết. Trong thời kìnày, đã xuất hiện một số truyện đồng thoại của Tô Hoài như: Đám cưới chuột,Võ sĩ Bọ Ngựa, Dế Mèn phiêu lưu kí, tác giả đã mượn hình thức đồng thoại,mượn hình tượng con vật để chuyển tải những vấn đề mang tính xã hội. Tuytrước Cách mạng tháng Tám chưa thực sự có phong trào sáng tác cho trẻ emnhưng những tác phẩm của giai đoạn này đã đặt nền móng đầu tiên cho vănhọc thiếu nhi nước nhà. Các nhà văn sau 1975 đã chú ý khai thác trẻ em trongnhiều mối quan hệ: gia đình, nhà trường, đất nước. Những cảm xúc đầu đờicủa trẻ và mặt trái của cuộc sống mới cũng đi vào văn học thiếu nhi. Điều đóthể hiện rất rõ trong sáng tác của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh như: Kính vạnhoa, Chuyện xứ Langbiang, Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, Đảo mộng mơ, Tôithấy hoa vàng trên cỏ xanh… Đến nay, trải qua nhiều thăng trầm, văn học2thiếu nhi Việt Nam đã phát triển phong phú, đa dạng và thực sự trở thành mộtbộ phận quan trọng của nền văn học dân tộc.Trong những nhà văn viết truyện cho thiếu nhi, Nguyễn Nhật Ánh nhàvăn gây được sự chú ý của dư luận ngay từ khi các sáng tác đầu tiên ra đời.Đã có một số công trình tìm hiểu, đánh giá nội dung - hình thức biểu hiệntrong truyện thiếu nhi Nguyễn Nhật Ánh nhưng chủ yếu là đặc điểm chung,hoặc các bài nghiên cứu, đánh giá về truyện thiếu nhi này chỉ nằm xen kẽtrong nhận định cụ thể. Sau đây là một số công trình, nhận định và đánh giámà chúng tôi thống kê được có liên quan đến nhân vật trong các tác phẩmthiếu nhi của Nguyễn Nhật Ánh.Nguyễn Nhật Ánh từ lâu đã được những độc giả nhỏ tuổi nhắc đến vớibao tình cảm yêu mến bởi ông là nhà văn của các em, viết vì thiếu nhi và chothiếu nhi. Ông thường giữ nét đặc trưng trong văn phong của mình với sự hàihước, đáng yêu khiến cho độc giả luôn giữ nụ cười trên môi khi thưởng thứcnhững tác phẩm của ông. Đây là giá trị tinh thần to lớn mà Nguyễn Nhật Ánhđã mang đến cho nền văn học thiếu nhi Việt Nam. Theo thống kê của nhàxuất bản Kim Đồng, các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã đạt tớicon số kỉ lục. Một tác phẩm khá quen thuộc của nhà văn là Tôi thấy hoa vàngtrên cỏ xanh là tác phẩm nằm trong loạt các sáng tác mới nhất của nhà vănviết theo lối văn hóm hỉnh, dí dỏm mà đựng đầy những kỉ niệm về tuổi thơ,Nguyễn Nhật Ánh lại kể cho chúng ta những câu chuyện mà đã từ lâu rồi tađã lãng quên. Ngày 9-12-2010 tác phẩm Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh làtruyện dài mới nhất của Nguyễn Nhật Ánh được nhận giải văn chươngASEAN. Nguyễn Nhật Ánh là nhà văn được nhắc đến khá nhiều trên các diễnđàn văn học, văn hóa, giải trí và cả tạp chí chuyên môn. Tuy nhiên những bàiviết có liên quan đến nhân vật đặc biệt là nhân vật trẻ em trong tác phẩm củaông thì còn riêng lẻ và chưa có hệ thống. Trong quá trình nghiên cứu tìm hiểu3đề tài, chúng tôi được tiếp xúc với các tài liệu sau: Tên tuổi của Nguyễn NhậtÁnh và một loạt tác phẩm của ông xuất hiện khá nhiều trên các báo, tạp chí,trên các trang thông tin điện tử, trong các cuốn sách nghiên cứu về văn họcthiếu nhi Việt Nam cũng như ở cả những tài liệu không trực tiếp liên quan đếnvăn học. Trước hết là ở các ấn phẩm mang tính chất chuyên ngành như cácsách nghiên cứu về văn học thiếu nhi, trong số các tài liệu trên đáng chú ýnhất là công trình Bách khoa thư Văn học thiếu nhi Việt Nam do hai tác giảVân Thanh và Nguyên An biên soạn. Hai tác giả đã sưu tầm và giới thiệu mộtloạt các bài viết về văn học thiếu nhi Việt Nam, trong đó có nhiều bài của cáctác giả khác nhau như Lã Thị Bắc Lý, Nguyễn Hương Giang, Thu Việt, VănHồng, có đề cập đến Nguyễn Nhật Ánh và tác phẩm của ông. Trong bài viếtcủa Lã Thị Bắc Lý, mặc dù vẫn trích dẫn Nguyễn Nhật Ánh và các tác phẩmcủa ông như một minh họa cho các luận điểm về văn học thiếu nhi trong thờikì đổi mới nhưng tác giả Bắc Lý đã có nhiều đoạn mang tính chất giới thiệu,phân tích khái quát giá trị của tác phẩm Kính vạn hoa, bộ truyện dài đầu tiêncủa Nguyễn Nhật Ánh. Thêm vào đó, tác giả Hương Giang đã dành một bàiviết để nói về Nguyễn Nhật Ánh và một loạt các tác phẩm của nhà văn như:Cô gái đến từ hôm qua, Chú bé rắc rối. Nguyễn Nhật Ánh được đánh giá caokhông chỉ bởi vì ông đã viết nhiều, viết hay về văn học thiếu nhi mà nhà vănđã chạm tới mảng đề tài còn ít và khó viết như đề tài về trường học và việchọc của trẻ em. Thông qua tất cả những trang viết ấy, Nguyễn Nhật Ánh cònđóng vai trò là một người thầy, một nhà giáo dục, giúp nuôi dưỡng tâm hồntrẻ thơ. Lòng tin yêu cuộc sống và nghị lực vượt khó khăn là những đức tínhtốt đẹp của thiếu nhi đã được nhà văn Nguyễn Nhật Ánh truyền tải qua câuchuyện của mình một cách gần gũi với thiếu nhi nhất. Lê Phương Liên trongbài viết Văn xuôi và trẻ em đã nhận xét: “Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh là mộttác giả thành công với bạn đọc trẻ, anh là người có một “khóe văn” riêng.4Anh chiếm được tình cảm của hàng triệu người đọc cũng không ngoài quyluật tự sự và đối thoại nội tâm của tuổi thơ, không ngoài sự tự phát hiện rachất hài hước của chính mình” [7]. Các sáng tác như Tôi là Bêtô và Cho tôixin một vé đi tuổi thơ, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh chính là những tácphẩm được không chỉ trẻ em mà cả người lớn yêu thích.Luận văn Đặc điểm truyện Nguyễn Nhật Ánh của tác giả Bùi Thu Thủyđã chỉ ra đặc điểm nổi bật về nội dung và hình thức trong bốn tập truyện gồmKính vạn hoa, Chuyện xứ Lang Biang, Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ và Tôi làBêtô. Từ những khái quát đó chúng ta có thể đánh giá được đóng góp và vị trícủa Nguyễn Nhật Ánh trong nền văn học thiếu nhi Việt Nam. Nhà nghiên cứuVân Thanh đã từng nhiều lần nhắc đến thành công của Nguyễn Nhật Ánhtrong sáng tác dành cho thiếu nhi. Trong bài viết Nguyễn Nhật Ánh nhà vănlôi cuốn trẻ thơ, tác giả đã đề cập đến đề tài, chủ đề, nhân vật, giọng điệu vàgiới thiệu khái quát về tập truyện Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh. NguyễnNhật Ánh đã làm được một điều kì diệu, đó là đem đến cho bạn đọc trẻ thơ sựthú vị và niềm vui háo hức mong chờ những tác phẩm tiếp theo của anh. “Vàquả nhiên, Nguyễn Nhật Ánh đã không làm bạn đọc thất vọng. Anh tiếp tụctrình làng Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ. Vẫn với lối viết dí dỏm kiểu Kính vạnhoa, Tôi là Bê tô nhưng dấu ấn tâm trạng tác giả đã in đậm nét hơn, tâmtrạng của con người càng đi xa tuổi thơ càng da diết nhớ về tuổi thơ. Đây làtập sách được giải thưởng của Hội nhà văn Việt Nam và giải thưởng ASEAN,2010. Cùng với Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh và Lá nằm trong lá, Có haicon mèo ngồi bên cửa sổ… Nguyễn Nhật Ánh đã thể hiện sức viết bền bỉ củamình” [8].Nhà văn Lê Minh Khuê trên báo Tiền phong đã nhận xét: “Nguyễn NhậtÁnh trong sáng từ cách nghĩ, cách cảm, từ ngôn ngữ đối thoại, từ cách miêutả đến xây dựng nhân vật. Tất cả đều đầy sức khơi gợi tới cái đẹp. Anh khơidậy sự tự tin, tin vào sức mạnh của trí tuệ, tin vào con đường của mỗi người5trong đời. Tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh in hàng chục ngàn bản mỗi cuốn,là sự chờ đợi háo hức như chờ đợi người “hò hẹn” của các em. Mấy ai đượchạnh phúc như anh” [6]. Nhà văn có một khoảng trời riêng và thực sự làmchủ khoảng đất sáng tạo của mình đó chính là lý do người đọc háo hức chờđón tác phẩm mới của Nguyễn Nhật Ánh. “Mỗi cuốn truyện là một tuổi thơtrọn vẹn, lần nào cũng như bắt đầu lại từ đầu, với những ký ức lung linh hoalá và những trải nghiệm khóc cười rất thật tưởng chừng không có bóng dángcủa “hư cấu văn học”. Cũng vì thế mà khó có thể xác định nhà văn viết chovề thế hệ nào, thời đại nào. Có cảm tưởng, người đọc sau trăm năm nữa vẫnsẽ có được một Nguyễn Nhật Ánh đồng hành với ký ức tuổi thơ của mình nhưthế này mà thôi” [1]. Tác giả Nguyễn Thụy Anh cảm thấy tuổi thơ của chínhmình và bạn bè cũng như thế hệ sau sẽ luôn đồng hành cùng ký ức trong mỗicuốn truyện của Nguyễn Nhật Ánh. Bên cạnh các ấn phẩm trên, các bài viếtvề Nguyễn Nhật Ánh và các tác phẩm của ông còn xuất hiện trên các báo nhưbáo Lao động, Thanh niên, các tạp chí và nhiều trang thông tin điện tử nhưEvan.net, Phongdiep.net, ... bộ truyện Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh đã đượcdựng thành phim cho thiếu nhi, các tác phẩm khác cũng được dựng thànhphim như Cô gái đến từ hôm qua, Kính vạn hoa và một số truyện của NguyễnNhật Ánh đang có dự án chuyển thể thành truyện tranh. Có thể thấy NguyễnNhật Ánh là tác giả đang rất được quan tâm và giành được nhiều tình cảm ưuái của độc giả ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, các bài viết ở ấn phẩm kể trên dù rấtphong phú nhưng chủ yếu tìm hiểu trên một tác phẩm riêng lẻ của nhà vănchứ không phải trên một tập hợp các tác phẩm, hoặc chủ yếu là thể hiệnnhững cảm nhận khi đọc các tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh.3. Mục đích nghiên cứuThực hiện đề tài này chúng tôi tập trung tìm hiểu toàn diện, cụ thể, sâusắc hơn về đặc điểm thế giới nhân vật trong tác phẩm Tôi thấy hoa vàng trêncỏ xanh của Nguyễn Nhật Ánh.6Khảo sát một số phương diện nghệ thuật cơ bản trong việc khắc họa thếgiới nhân vật, từ đó khẳng định tài năng và những đóng góp của Nguyễn NhậtÁnh trong nền văn học thiếu nhi.Nghiên cứu, khảo sát đề tài này chúng tôi nhằm góp phần giáo dục lốisống, nhân cách và tình cảm bạn bè.4. Nhiệm vụ nghiên cứu- Tìm hiểu những tri thức lý luận liên quan đến đề tài như: thể loạitruyện, vấn đề nhân vật, các biện pháp nghệ thuật khắc họa nhân vật.- Đặc điểm thế giới nhân vật trong tác phẩm Tôi thấy hoa vàng trêncỏ xanh.- Nghệ thuật khắc họa thế giới nhân vật trong tác phẩm Tôi thấy hoavàng trên cỏ xanh.5. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu5.1. Đối tượng nghiên cứu- Chúng tôi tìm hiểu thế giới nhân vật trong truyện Tôi thấy hoa vàngtrên cỏ xanh của Nguyễn Nhật Ánh.- Khóa luận khảo sát văn bản Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, Nhà xuấtbản trẻ, 2015.5.2. Phạm vi nghiên cứu- Các kiểu loại nhân vật trong tác phẩm Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh.- Mộ số phương diện nghệ thuật cơ bản khắc họa nhân vật trong tácphẩm Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh.6. Phương pháp nghiên cứuXuất phát từ mục đích nghiên cứu, tôi đã vận dụng một số phương phápnghiên cứu sau:- Phương pháp so sánh- Phương pháp thống kê7- Phương pháp hệ thống- Các thao tác khoa học: phân tích, tổng hợp, bình giảng, miêu tả, …7. Cấu trúc khóa luậnNgoài phần Mở đầu và Kết luận, Nội dung khóa luận gồm 2 chương:Chương 1: Đặc điểm thế giới nhân vật trong tác phẩm Tôi thấy hoa vàngtrên cỏ xanh.Chương 2: Nghệ thuật khắc họa thế giới nhân vật trong tác phẩm Tôithấy hoa vàng trên cỏ xanh.8NỘI DUNGChương 1ĐẶC ĐIỂM THẾ GIỚI NHÂN VẬT TRONG TÁC PHẨMTÔI THẤY HOA VÀNG TRÊN CỎ XANH1.1. Khái niệm nhân vật và thế giới nhân vật1.1.1. Khái niệm nhân vậtTrước nay đã từng tồn tại nhiều cách định nghĩa khác nhau về nhân vậtvăn học. Trong phạm vi của luận văn này, chúng tôi xin chỉ dẫn ra một sốquan niệm về vấn đề này như sau:Trước hết, giáo trình Lí luận văn học do Phương Lựu chủ biên đã nêu lênđịnh nghĩa khá kĩ về khái niệm nhân vật văn học: “Nói đến nhân vật văn họclà nói đến con người được miêu tả, thể hiện trong tác phẩm bằng phương tiệnvăn học. Đó là những nhân vật có tên như Tấm, Cám, Thạch Sanh…đó lànhững nhân vật không tên như thằng bán tơ, một mụ nào trong Truyện Kiềucủa Nguyễn Du … đó là những con vật trong truyện cổ tích, đồng thoại, thầnthoại, bao gồm cả quái vật lẫn thần linh, ma quỷ, những con vật mang nộidung, ý nghĩa con người… Khái niệm nhân vật có khi chỉ sử dụng một cáchẩn dụ, không chỉ một con người cụ thể nào mà chỉ một hiện tượng nổi bậttrong tác phẩm. Nhân vật văn học là một hiện tượng nghệ thuật ước lệ, cónhững dấu hiệu để ta nhận biết” [9, tr.277].Trong giáo trình Lí luận văn học do giáo sư Hà Minh Đức chủ biên, cáctác giả lại cho rằng: “Nhân vật văn học là một hiện tượng nghệ thuật mangtính ước lệ, đó không phải là sự sao chụp đầy đủ một chi tiết biểu hiện đầy đủcủa con người mà chỉ là sự thể hiện con người qua những đặc điểm điển hìnhvề tiểu sử, nghề nghiệp, tính cách… và cần chú ý thêm một điều: Thực ra kháiniệm nhân vật thường được quan niệm với một phạm vi rộng lớn hơn nhiều,9đó không chỉ là những con người, những con người có tên và không tên, đượckhắc họa sâu đậm hoặc chỉ xuất hiện thoáng qua trong tác phẩm, mà còn cóthể là sự vật, loài vật khác ít nhiều mang bóng dáng, tính cách con người…cũng có khi đó không phải là những con người, sự vật cụ thể, mà chỉ là mộthiện tượng về con người hoặc liên quan đến con người, được thể hiện nổi bậttrong tác phẩm” [4, tr.126].Khái niệm nhân vật văn học còn được trình bày sáng rõ trong cuốn Từđiển thuật ngữ văn học (nhóm tác giả Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, NguyễnKhắc Phi chủ biên) với nội dung cơ bản giống với cách định nghĩa trong cuốnLí luận văn học do Phương Lựu chủ biên: “Nhân vật văn học là con người cụthể được miêu tả trong tác phẩm văn học. Nhân vật văn học có thể có tênriêng (Tấm, Cám, Chị Dậu, Anh Pha) cũng có thể không có tên riêng. Kháiniệm nhân vật văn học có khi được sử dụng như một ẩn dụ, không chỉ một conngười cụ thể nào cả, mà chỉ một hiện tượng nổi bật trong tác phẩm… Nhânvật văn học là một đơn vị đầy tính ước lệ, không thể đồng nhất nó với conngười có thật trong đời sống” [5, tr.235].Nói tóm lại, các nhà nghiên cứu lí luận văn học bằng cách này hay cáchkhác khi định nghĩa nhân vật văn học vẫn căn bản gặp nhau ở những nội hàmkhông thể thiếu của khái niệm này: Thứ nhất, nó phải là đối tượng mà văn họcmiêu tả, thể hiện bằng phương tiện văn học. Thứ hai, đó là những con ngườihoặc những con vật, đồ vật, sự vật, hiện tượng mang tính ước lệ và có tínhcách điệu so với đời sống hiện thực bởi nó đã được khúc xạ qua lăng kính chủquan của người nghệ sĩ.Đối với mỗi nhân vật văn học thì tính cách được coi là đặc điểm quantrọng nhất, là nội dung của mọi nhân vật văn học. Đôxtôiepxki cũng từngkhẳng định: “Đối với nhà văn, toàn bộ vấn đề là ở tính cách”. Tính cách có ýnghĩa rất lớn như vậy nên trước kia một số giáo trình Nga đã gọi tính cách là10nhân vật. Ở đây, cần hiểu tính cách là phẩm chất xã hội lịch sử của con ngườithể hiện qua cá nhân gắn liền với phẩm chất tâm sinh lí của họ. Tính cáchcũng là nhân vật nhưng là nhân vật được thể hiện với một chất lượng và nghệthuật cao hơn, tuy chưa đạt tới mức độ là điển hình và tính cách cũng là tự nóbao hàm những thuộc tính có nét cụ thể, độc đáo của một con người cá biệtnhưng lại mang cả những nét chung, tiêu biểu cho nhiều người khác ở mộtmức độ nhất định đồng thời cũng có một quá trình phát triển hợp với logickhách quan của đời sống.Như vậy, nhân vật có hạt nhân tính cách. Trong tác phẩm văn chương, cónhân vật được khắc họa tính cách nhiều hay ít nhưng cũng có nhân vật khôngđược khắc họa tính cách.1.1.2. Thế giới nhân vậtThế giới nhân vật là hệ thống các nhân vật được tổ chức tạo thành mộtchỉnh thể nghệ thuật, trong đó mỗi nhân vật là một yếu tố của chỉnh thể. Mỗithế giới nhân vật được quy định bởi cách tổ chức, sắp xếp theo ý đồ nghệthuật, sự sáng tạo của nhà văn làm sao cho các nhân vật trong tác phẩm liênkết, tác động lẫn nhau, soi sáng nhau để cùng phản ánh đời sống, thể hiện tưtưởng tác giả và điều nhà văn muốn nói cùng bạn đọc.Xét về phía độc giả, thế giới nhân vật là sự cảm nhận của người đọc vềhình tượng các nhân vật trong tác phẩm từ hình dáng đến nội tâm, việc làm,các loại quan hệ chằng chịt của chúng. Từ đó, rút ra được những hiểu biết, ýnghĩa của tác phẩm về nhiều phương diện theo tiêu chuẩn cái đẹp nghệ thuậttrong sự vận động không ngừng của đời sống ý thức nhân loại nói chung. Thếgiới nhân vật trong thơ với chủ thể trữ tình đóng vai trò chủ đạo và quanh nólà các kiểu nhân vật trữ tình. Đối với thơ trữ tình vai trò của chủ thể có một ýnghĩa đặc biệt quan trọng. Cái tôi có vị trí quan trọng trong thơ với tư cách làngười sáng tạo. Thơ trữ tình chú trọng đến vẻ đẹp của tâm trạng con người và11cuộc sống khách quan. Cùng một đối tượng phản ánh, nhà tiểu thuyết quantâm đến chất liệu của hiện thực khách quan, đến tính sự kiện còn nhà thơ thìquan tâm chủ yếu đến vẻ đẹp bên trong, cái đẹp truyền cảm của đối tượng.Thế giới nhân vật trong truyện ngắn và tiểu thuyết đông đúc hơn và nhân vậttồn tại trên nền bối cảnh hiện thực xã hội. Nếu như trong tiểu thuyết truyềnthống hầu hết chỉ có một nhân vật kể chuyện với một điểm nhìn duy nhất thìtrong tiểu thuyết hiện đại, các nhà văn có thể xây dựng nhiều nhân vật kểchuyện, nhiều điểm nhìn từ nhiều khoảng, góc thời gian và không gian khácnhau. Nhân vật trong tiểu thuyết từ cuộc đời bước vào tác phẩm đã được bồiđắp thêm những phẩm chất mới, nguồn sinh lực mới. Mục đích cuối cùng lànhân vật trong tác phẩm phải sinh động hơn, chân thực hơn và điển hình hơnnguyên mẫu đời thường. Với ý thức sáng tạo đó, các nhà tiểu thuyết đã xâydựng nên những nhân vật có một đời sống đầy đặn từ nội tâm đến ngoại hình,từ cảm xúc đến lí trí, từ suy nghĩ đến hành động. Nghĩa là họ có đủ mọi thứ đểlàm nên một cuộc đời, một thân phận. Nhân vật trong tiểu thuyết thường đadạng, phức tạp và nhiều màu sắc. Về bản chất thế giới nhân vật tiểu thuyết cóđược sự bề thế mà các thể loại khác khó sánh kịp. Khác với tiểu thuyết là thểloại chiếm lĩnh đời sống trong toàn bộ sự đầy đặn và toàn vẹn của nó, truyệnngắn thường hướng tới việc khắc họa một hiện tượng, phát hiện một nét bảnchất trong quan hệ nhân sinh hay đời sống tâm hồn của con người. Vì thế,trong truyện ngắn thường có ít nhân vật, ít sự kiện phức tạp. Nếu mỗi nhânvật của tiểu thuyết là một thế giới, thì nhân vật của truyện ngắn là mảnh nhỏcủa thế giới ấy. Truyện ngắn không hướng tới việc khắc họa tính cách điểnhình nhiều mặt trong tương quan với hoàn cảnh. Nhân vật của truyện ngắnthường hiện thân cho một trạng thái quan hệ xã hội, ý thức xã hội, hoặc trạngthái tồn tại của con người.Truyện ngắn là (hình thức tự sự ngắn gọn) nên nhân vật của truyện ngắncũng chịu sự chi phối của đặc điểm này. Nhân vật của truyện ngắn cũng là12nhân vật tự sự nhưng có những điểm khác so với nhân vật tự sự của tiểuthuyết. Nếu ở tiểu thuyết nhân vật chính được xây dựng là một thế giới thìnhân vật của truyện ngắn là một mảnh nhỏ của thế giới. Các tác giả của truyệnngắn thường hướng tới khắc hoạ một hiện tượng, phát hiện một nét bản chấttrong quan hệ nhân sinh hay đời sống tâm hồn con người chứ không nhằm tớiviệc khắc hoạ những tính cách điển hình, có cá tính đầy đặn, nhiều mặt trongtương quan với hoàn cảnh như ở tiểu thuyết. Nhân vật trong truyện ngắnthường là hiện thân cho một trạng thái quan hệ xã hội hoặc trạng thái tồn tạicủa con người chứ không phải là toàn bộ tồn tại của con người trong mọi mốiquan hệ đối với xã hội. Thế giới nhân vật trong tác phẩm là một tổ chức nghệthuật thống nhất. Các nhân vật có mối liên hệ chặt chẽ và sống động như cuộcsống thực ngoài đời, nhưng cô đọng, súc tích và ấn tượng hơn. Chủ đề tưtưởng tác phẩm thường được biểu hiện qua hệ thống nhân vật, nhất là quahình tượng nhân vật chính.1.2. Những kiểu loại nhân vật nhân vật trong tác phẩm Tôi thấy hoa vàngtrên cỏ xanhTôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh là truyện dài mới nhất của nhà vănNguyễn Nhật Ánh. Cuốn truyện được nhận giải văn chương ASEAN. Viết vềmột tuổi thơ nghèo khó ở vùng làng quê Việt Nam. Bên cạnh đề tài tình yêuquen thuộc, lần đầu tiên Nguyễn Nhật Ánh đưa vào tác phẩm của mình nhữngnhân vật phản diện và đặt ra các vấn đề đạo đức như sự vô tâm, cái ác. 81chương ngắn, mang nhiều tình tiết thú vị trong câu chuyện của cậu bé Thiềuđang ở tuổi 15, tuổi bắt đầu biết để ý bạn gái. Khung cảnh, là một ngôi làngnhỏ với những mối quan hệ khá phức tạp, giữa người với người, người vớivật, người với ma cùng với sự đói kém, thiên tai và nhiều tình tiết bất ngờ vàcảm động khác, diễn ra trong suốt hơn 300 trang sách. Cuốn sách vì thế mà cósức ảnh hưởng, thu hút, hấp dẫn không thể bỏ qua đối với bạn đọc. Tôi thấyhoa vàng trên cỏ xanh của Nguyễn Nhật Ánh thật sự là một cuốn truyện dài13tuyệt vời. Bạn đọc có thể coi đó là một tấm vé khác để quay về tuổi thơ màNguyễn Nhật Ánh đã dành tặng cho chúng ta. Nguyễn Nhật Ánh đã vẽ nênmột bức tranh muôn màu, muôn vẻ về một tuổi thơ đầy màu sắc, hồn nhiênnhưng cũng không ít những buồn vui. Đọc tác phẩm này, bạn khó có thể màdứt ra được. Bạn có thể vừa khóc vì xúc động, vừa cười vì sự ngây ngô củanhững đứa trẻ. Bạn tức giận về những hành động ức hiếp quá đáng của Thiềuđối với Tường; hay sự nể phục, lòng thương anh vô hạn của cậu em Tường.Người em trai có một trái tim nhân hậu và bao dung; bạn cũng có thể tò mòvới tình cảm của chú Đàn và chị Vinh, của Thiều và Mận hay của Tường vàNhi. Cuốn sách lôi cuốn bạn đọc theo những cung bậc cảm xúc, để rồi khi gấpcuốn sách lại bạn có thể nở một nụ cười hạnh phúc.Mỗi nhân vật trong truyện Nguyễn Nhật Ánh đều mang một vẻ riêng, cáiláu lỉnh của nhân vật này, cái láu cá của nhân vật kia, cái tốt, cái xấu, cái đốkị, cái vị tha, cái day dứt, cái hối hận tất cả đều hiện ra rõ ràng, và mặc nhiên,nó đi kèm với cái tên mỗi nhân vật… Khảo sát thế giới nhân vật trong tácphẩm Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh của Nguyễn Nhật Ánh chúng tôi chiatheo lứa tuổi người lớn và trẻ em. Ngoài ra, còn có các con vật. Hai nhómnhân vật ấy được thể hiện ở những góc độ và khía cạnh khác nhau nhưng tấtcả đều nằm trong một hệ thống, thống nhất và hài hòa.Nhân vật trung tâm của truyện là Thiều, Thiều đang trải qua khoảng thờigian có những xáo trộn mãnh liệt về cuộc sống và tâm hồn. Trong câu chuyệnthì Thiều có cậu em trai tên là Tường. Xung quanh Thiều còn là những ngườibạn làng xóm, cùng học ở trường. Đó là cái Mận, thằng Sơn. Còn bao conngười khác nữa như bé Nhi, chú Đàn, ông Tư Cang…1.2.1. Nhân vật trẻ emNguyễn Nhật Ánh kể lại cho chúng ta những câu chuyện mà từ lâu rồi tađã lãng quên. Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh khai thác một góc khác của14những ngày thơ bé. Tác phẩm nổi bật và xuyên suốt, từ khi bắt đầu cho tới khikết thúc câu chuyện là hai anh em Thiều và Tường nhân vật trung tâm đượcnhắc tới. Từ hai nhân vật này, Nguyễn Nhật Ánh đã xây dựng các nhân vậtxuất hiện trong các mối quan hệ với hai nhân vật chính. Đó là bạn bè cùngtrang lứa với Thiều, là mối quan hệ thầy trò và các nhân vật là người thântrong gia đình của Thiều và Tường đó là bố mẹ, chú Đàn, bà nội. Bên cạnhđó, những nhân vật xuất hiện trong vai trò là làng xóm mà nhân vật chính gặpgỡ ngoài xã hội, đem lại những diễn biến bất ngờ tạo nên những mối quan hệrất tự nhiên.1.2.1.1. Những đứa trẻ ở lứa tuổi học tròTuổi học trò dù vui buồn, có nước mắt hay nụ cười, nhưng chắc chắn đólà nơi cất giữ một phần tâm hồn mà bạn không bao giờ muốn đánh mất. Lànguồn sức mạnh đủ nâng đỡ bạn vượt qua những sóng gió của thời trưởngthành. Vì lẽ đó, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh sẽ đưa bạn đọc trôi ngượcdòng thời gian, về và sống lại một lần nữa tuổi học trò. Cũng giống như việcgiữ lại một phần tâm hồn mình, để mỗi khi mỏi mệt với những bộn bề hoangmang của cuộc sống, ta có quyền lựa chọn, là để mình trôi về với một miền kýức xanh mượt, là để tâm hồn được tưới mát bởi cái hồn nhiên trong trẻo củatuổi học trò.Tình bạn được thiết lập trong môi trường học đường, trong khoảng thờigian rất đẹp của con người. Tuổi học đường, lứa tuổi với những mơ mộng,đầy cảm xúc nhưng cũng xen lẫn những nông nổi và đôi chút dại khờ. Tìnhbạn trong cuộc sống không thể thiếu nhất là đối với lứa tuổi mới lớn, lứa tuổimà tình bạn là một thứ gì đó vô cùng quan trọng. Người bạn là người có thểchia sẻ với ta mọi việc, từ những niềm vui cho đến những nỗi buồn. Là ngườicó thể đưa ra những lời khuyên hữu ích để ta vượt qua những khó khăn, vượtqua nhưng bối rối, những hoang mang. Có những tình bạn cùng tiến cũng cónhững tình bạn cùng giúp nhau trong học tập để cùng nhau tốt hơn.15Giữa một cộng đồng trường, lớp thì xung quanh Thiều cũng có nhữngngười bạn như con Mận, con Xin, thằng Sơn. Lứa tuổi học trò với những kỉniệm, những trò đùa trêu chọc bạn:“Hằng ngày tôi và thằng Sơn vẫn hay trêu nó. Đang ngồi học, tôithình lình quay sang nó:- Ăn không, Xin?- Ăn gì?- Ăn xin chứ ăn gì!- Ôi, đói bụng quá! Ăn không, Xin?- Ăn gì?- Ăn xin!Bị trêu “ăn xin”, lần nào con Xin cũng thút thít khóc. Nó giận dỗingoảnh mặt đi chỗ khác, không thèm trò chuyện với bọn tôi.Nhưng tính nó mau quên. Qua ngày hôm sau nó lại mắc lỡm hai đứatôi một cách dễ dàng. Nghe tôi hỏi “Ăn không, Xin?” nó lại láu táu “Ăn gì?”.Để rồi sau đó rơm rớm nước mắt cả buổi. Cả ngàn lần như vậy.Có nghĩa cả ngàn lần tôi thấy nó khóc” [2, tr.77].Có thể nói những khoảnh khắc về tình bạn ở lứa tuổi học trò hết sức hồnnhiên, vô tư. Đem lại cho bạn đọc những cảm xúc trong veo, những kỉ niệmvề tuổi học trò.Đời một con người, có bao mối quan hệ, bao cuộc gặp gỡ và bao cuộcchia xa. Mỗi sự gặp gỡ, mỗi mối duyên ấy đều để lại trong lòng người nhữngcảm xúc, những dấu ấn khó quên. Bước đến trường là tình cảm của thầy côyêu thương truyền kiến thức, sẻ chia kinh nghiệm, định hướng tương lai vàxây dựng nhân cách. Gieo hạt mầm tri thức, thầy cô như những con ong chămchỉ, cần mẫn đem lại mật ngọt cho đời. Họ bước qua cuộc đời ta trong mộtkhoảng thời gian ngắn nhưng lại mang đến cho chúng ta cả một hành trình.16Một người thầy, với ngoại hình gầy gò, cặp mắt kính dày cộm khiến tròthất vọng (Thầy mừng lắm, tác giả Trương Thị Thu Hương), một người thầyvới quần vải bạc phếch. Áo thì trắng chả ra trắng, ghi chả ra ghi. Sơ-vin vàonhìn trông vẫn “chuối”. Mặt thầy dài thượt, hai má chĩa ra hai cái xương trônggiống ông quảng cáo sữa tăng cân dành cho người gầy cũng khiến em khôngthích (Cái đuôi của thầy - Đình Trung). Nhưng ẩn sau hình ảnh ấy lại là mộtcon người khác, con người của lòng nhân ái, của tình thương và sự baodung.Và tình cảm, mối quan hệ giữa thầy và trò cũng không thể thiếu trongcâu chuyện của cậu bé Thiều. Thầy Nhãn, xuất hiện trong mối quan hệ là thầygiáo của Thiều đồng thời là cha của chị Vinh, thầy được biết đến là một ngườinghiêm khắc. Thầy luôn có định kiến và ngăn cản mối tình của chú Đàn vàchị Vinh. Thiều một cậu học trò học giỏi nhưng cũng không kém phần nghịchngợm, chính lá thư của chú Đàn gửi chị Vinh nên Thiều đã bị thầy Nhãn phạt:“Kết quả đến nhãn tiền: Thầy Nhãn kêu tôi lên bảng và trước cặp mắt tò mòcủa lũ bạn, thầy bẹo tai tôi đau điếng, gần như sách hẳn người tôi lên khiếntôi suýt rớt cả tai, răng nghiến ken két” [2, tr.86]. Từ sau lần đó khiến Thiềuhễ gặp thầy Nhãn là lại co rúm hết cả người.Mái trường với hàng phượng vĩ, ghế đá, lớp học, chỗ ngồi thân quen.Với phấn trắng bảng đen, những tiết học, những bài kiểm tra đều ghi dấutrong miền ký ức mỗi người. Và hơn tất cả, lung linh, tươi đẹp tỏa sáng là tìnhcảm thầy trò được kết lại, bện chặt bởi sợi dây vô hình.Mùa hè rộn rã tiếng ve, dội vang trong tai của học trò. Bắt đầu mùa họclà bắt đầu cả một trang giấy trắng, kết thúc một mùa học là kết thúc một trangký ức. Những màu sắc khi ấy vui, buồn lẫn lộn đang xen vào nhau khó màquên được! Trong cái không gian đó, bên cạnh tình bạn bè, tình thầy trò thìlứa tuổi học trò cũng bắt đầu có những mộng mơ, những thay đổi hay biểuhiện của lứa tuổi mới lớn, lứa tuổi hồng. Mỗi người cũng đều có một góc suy17tư riêng như Mận trong tác phẩm được miêu tả là một cô bé nhỏ nhắn dễthương cùng với hoàn cảnh éo le đến đáng thương. Từ khi ba Mận bị bệnh thìcuộc sống của gia đình trở nên khó khăn vô cùng vì vậy mà Mận liên tục phảichịu những trận đòn roi:- “Mày đang phơi hai bàn tay kiểu mới à?Lần khác tôi hỏi, khi thấy nó hai tay chống cằm, cùi tay tựa lên bậucửa sổ, thừ mặt trông ra.- Không. Mình có phơi bàn tay đâu. - Nó đáp, giọng rầu rầu - Mìnhđang phơi khuôn mặt.- Mặt mày làm sao mà phơi? Mày vừa tắm xong à?- Không. Mẹ mình vừa đánh đòn mình.Tôi không hỏi nữa. Vì tôi hiểu rồi. Con Mận đang hong khô nhữnggiọt nước mắt. Tội nó ghê!” [2, tr.20].Cuộc sống, hoàn cảnh gia đình Mận éo le nhưng cô bé vẫn có nhữngkhoảnh khắc riêng. Cũng tuổi thơ ấu lớn lên cùng hai anh em Thiều và Tường,hàng ngày cùng vui chơi, cùng cắp sách đến trường. Theo lời của Thiều thì conbé học dốt lắm bởi vì nó không có thời gian học. Ba nó từ khi mắc bệnh đã bịmẹ nó khóa trái trong căn phòng hàng ngày nó phải phụ giúp mẹ nó bán hàng.Tuổi thơ ai cũng có nỗi buồn và kỉ niệm, riêng với bé Mận bên cạnh nỗibuồn về gia đình thì nó còn có những người bạn để tâm sự, để chia sẻ đó làcậu bé Thiều.Trước những khó khăn mà Mận gặp phải Thiều đã chia sẻ giúp đỡ đểMận vượt qua. Cậu có những quan tâm, của những người bạn quan tâm nhauchỉ mong có thể an ủi giúp Mận phần nào [2, tr.182; 185]. Xét trên phươngdiện tình bạn, từ đây cũng bắt đầu có những thay đổi những chi tiết thú vị chothấy tình yêu lứa tuổi hồng, tuổi học trò hết sức trong sáng và ngây thơ “ConMận là con gái, nửa đêm tự nhiên chạy ra ngủ chung với tôi, chắc nó ngượng18lắm. Mặc tôi huyên thuyên, nó không nói gì. Tôi tính ba hoa thêm vài câu nữanhưng thấy nó ngó lơ chỗ khác, liền nín thinh. Bữa đó, trước khi dỗ giấc tôivẫn kịp nhìn thấy con Mận chèn cái gối ở giữa tôi và nó. Con gái ý tứ ghê”[2, tr.188]. Một thứ tình cảm trong sáng trước hết là tình cảm bạn bè quý mếngiúp cô bé Mận vượt qua sự buồn rầu, cái nghèo của cuộc sống.Sự mộng mơ, lãng mạn của những đứa trẻ còn được thể hiện qua mảnhquế cay cay, thơm thơm mà Thiều để dành cho cô bạn mình thích [2, tr.272].Trong cuộc sống mỗi chúng ta không hề đơn độc và lẻ loi. Bênh cạnhchúng ta, xung quanh chúng ta, ngoài người thân còn có bạn bè. Những ngườitốt bụng luôn quan tâm, giúp đỡ chúng ta vượt qua được khó khăn trong cuộcsống, giúp chúng ta có thêm nghị lực, mục tiêu cho cuộc sống.Lứa tuổi đang có những xáo trộn về tâm lý những suy tư, sự mộng mơchỉ chiếm một phần trong tâm hồn mỗi đứa trẻ, sự phát triển đồng đều về mọimặt thì cũng không thể thiếu những trò chơi tinh nghịch, láu cá của tuổi thơ.Khi đọc tác phẩm Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh của Nguyễn Nhật Ánhchúng ta đều nhận thấy, khi người ta có nhiều thứ để đi chơi và nhiều nơi đểchọn như ra công viên nước lướt ván hoặc đắm mình trong các game onlinehiện đại. Tuổi thơ trong truyện Nguyễn Nhật Ánh, là khi bạn còn hòa mìnhvới thiên nhiên, khi bạn thấy góc vườn nhà mình sao rộng thế và là khi bạnmặc nguyên quần áo rầm mưa ngoài trời hay bứt lá, lượn nắp keng chơi bàyhàng hay lùng sục các bờ ao tìm hoa dủ dẻ. Những khoảnh khắc, hết sức hồnnhiên của hai anh em Thiều và Tường được Nguyễn Nhật Ánh miêu tả hết sứctự nhiên. Những đứa trẻ lớn lên ở vùng làng quê nghèo Việt Nam hàng ngày,nơi vui chơi của chúng đó là những đường làng, lũy tre, bờ sông hay cả bãitham ma nơi mà anh em Thiều, Tường thường chơi các trò: chuồn chuồn cắnrốn biết bơi, bắt sâu róm, thổi xoáy cát để tìm con cúc, chơi ném đá, bắt vesầu, chơi trò đá gà bằng nhụy hoa phượng.19“Nhụy hoa phượng có cọng dài và mảnh, đầu hình hạt gạo, màu nâu.Trẻ con bọn tôi hay chơi trò đá gà bằng nhụy hoa phượng. Hai con gà là haicái nhụy móc đầu vào nhau, giựt mạnh, đầu gà nào đứt trước là gà ấy thua.Mỗi độ hè về, tôi cũng hay chơi trò đá gà bằng nhụy hoa phượng, nhưng lúcnày tôi đang thích trò ném đá” [2, tr.44].- “Tường nè. - Giọng tôi chùng xuống.- Gì hở anh?- Sắp đến mùa hè rồi đó.- Dạ.- Khi nào mùa hè tới, lũ ve sầu trở lại, tao sẽ dẫn mày đi rình bắt ve ve.- Ôi, thích quá! Bắt bằng mủ mít hở anh?- Ờ, bằng mủ mít. Tao sẽ vót hai cái que thật dài. Mày một cái, taomột cái. Rồi mình bôi mủ mít lên đầu que.- Em biết rồi như năm ngoái chứ gì?Năm ngoái hai anh em tôi trưa nào cũng dọ dẫm ven bờ rào rình bắtve ve dưới cái nắng chói chang. Nắng mùa hè rơi xuống từng bựng, hongvàng lá gòn nhà ông Ba Huấn, lá nhãn lồng nhà thầy Nhãn, lá vú sữa trongvườn nhà bà tôi và hong vàng tóc hai anh em tôi.Chiều nào đi bắt ve về, mặt mày tôi và Tường cũng đỏ lơ đỏ lưỡng,đầu tóc xác xơ và đỏ quạch như hai cây chổi rơm. Mẹ tôi la một trận, dọaméc ba khiến tôi và Tường sợ xanh mặt nhưng qua hôm sau hai anh em trốnngủ trưa lẻn ra sau hè cầm que đi rảo dọc các bờ rào để ngoáng tìm lũ veđang đồng ca râm ran trên các tàng cây” [2, tr.99].Nguyễn Nhật Ánh cũng phải rất hiểu và dày công tìm kiếm để đem đếncho những đứa trẻ làng quê đủ loại trò chơi dân gian. Những trò chơi tưởngđã bị lãng quên bỗng có sức hút chưa từng thấy, đưa bạn đọc trở lại làm đứatrẻ thuở lên mười, hiếu động với muôn vàn tưởng tượng ngây thơ. Tôi thấy20 |
