Thuốc tránh thai khẩn cấp có hại thế nào năm 2024

VTV.vn - Thuốc tránh thai khẩn cấp được sử dụng nhiều trong các trường hợp không có biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục. Tuy nhiên, việc quá lạm dụng loại thuốc này có an toàn?

Hình minh họa.

Trò chuyện với bạn gái tên N.T.H.V (sinh viên Trường Đại học Tây Nguyên), cô e ngại cho biết mình có bạn trai và quan hệ với bạn trai không có biện pháp đề phòng, sợ có thai nên sau mỗi lần quan hệ, cô đều sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Hậu quả là V. cảm thấy trong người rất mệt mỏi, chóng mặt, hay bị đau bụng và rối loạn kinh nguyệt.

Tương tự, chị T.T.H (trú tại Ea Tam, Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) chia sẻ, vợ chồng chị đã có 2 con, chồng công tác xa nhà, nên mỗi lần vợ chồng gần gũi thì thuốc tránh thai khẩn cấp là biện pháp chị lựa chọn để phòng ngừa có thai ngoài ý muốn.

Bác sĩ Nguyễn Thị Hoa, Khoa Sức khỏe sinh sản, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk cho biết: Viên uống ngừa thai khẩn cấp chỉ nên sử dụng tối đa 2 lần/tháng, nếu sử dụng vượt ngưỡng cho phép sẽ để lại nhiều tác hại đối với sức khỏe. Nếu lạm dụng sẽ dẫn đến tình trạng nhờn thuốc, hiệu quả tránh thai sẽ giảm dù tuân thủ đúng hướng dẫn. Do đó, mỗi chu kì kinh nguyệt chỉ nên sử dụng thuốc một lần. Đây là biện pháp tình thế, bị động và không nên xem nó là biện pháp tránh thai thường xuyên.

Thuốc tránh thai khẩn cấp là sự kết hợp giữa 2 loại hormone sinh dục nữ là estrogen và progestin, nhưng hàm lượng cao gấp 4 lần thuốc tránh thai thông thường. Các chất này có tác dụng ức chế tuyến yên, làm các nang noãn ở buồng trứng không phát triển được nên không thể thụ thai. Thuốc được chỉ định dùng trong trường hợp có quan hệ tình dục đột xuất, dùng khi các biện pháp tránh thai thất bại (như bao cao su bị rách, quên dùng thuốc tránh thai hằng ngày nhưng không bù kịp, tính sai ngày rụng trứng, vòng tránh thai bị tuột...). Để có tác dụng tránh thai, nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc, uống càng sớm càng tốt sau quan hệ, uống đủ liều lượng (đối với loại liều 2 viên) và đúng thời gian quy định.

Bên cạnh những tác dụng phụ thông thường giống với các loại thuốc tránh thai khác như: mệt mỏi, buồn nôn, đau nhức đầu, chuột rút... thì việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp trong một thời gian dài sẽ dẫn tới nguy cơ rối loạn nội tiết tố. Thuốc sẽ làm mỏng, là teo niêm mạc tử cung khiến trứng không làm tổ được, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản về sau.

Lạm dụng thuốc cũng làm giảm hiệu quả ngừa thai và biện pháp tránh thai này không có tác dụng bảo vệ dự phòng các bệnh lây qua đường tình dục; sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp nhiều có thể làm trầm trọng thêm một số căn bệnh khác như: bệnh về gan, thận, rối loạn chuyển hóa... Vì vậy, muốn tránh thai thường xuyên cần chọn những biện pháp tránh thai khác có hiệu quả tránh thai an toàn hơn, bác sĩ Hoa nhấn mạnh.

Thuốc tránh thai khẩn cấp là con dao hai lưỡi vì có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người sử dụng. Do đó, phụ nữ không nên lạm dụng mà nên lựa chọn biện pháp tránh thai khác an toàn hơn như: bao cao su, thuốc tránh thai hằng ngày, vòng tránh thai, que cấy tránh thai..., tùy cơ địa của mỗi người mà lựa chọn biện pháp phù hợp. Nếu có quan hệ tình dục thường xuyên nên đi khám sức khỏe để được tư vấn biện pháp tránh thai phù hợp, hiệu quả và an toàn cho sức khỏe.

Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp mang lại hiệu quả cao, nhanh chóng, tuy nhiên dùng thường xuyên có thể xảy ra một số tác dụng phụ không mong muốn.

Chị Thảo, ngụ TP HCM, chia sẻ trước đây sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày như một thói quen. Sau đó, vì quá bận rộn nên chị không duy trì uống thuốc đều đặn. Mỗi lần vợ chồng gần gũi, chị sợ mang thai ngoài kế hoạch nên phải mua thuốc tránh thai khẩn cấp để uống.

Lần này chị uống thuốc khẩn cấp liên tục hai ngày, đến ngày thứ ba bắt đầu đau bụng dữ dội, rồi dần dần đau khắp người và rong kinh kéo dài hơn hai tuần. Cơn đau nhiều đến mức chị không thể rời khỏi giường quá lâu, trừ các sinh hoạt cá nhân cần thiết. Có hôm chồng đi vắng, vì đói quá nên chị ra phố tìm mua thức ăn, kết quả vừa ra cửa vài bước đã ngã quỵ vì đau, choáng mệt do mất máu. May mắn hàng xóm phát hiện chị bất tỉnh, đưa về nhà và gọi chồng chị về chăm sóc. "Sau lần kinh hoàng đó, tôi không dám dùng thuốc tránh thai khẩn cấp vô tội vạ nữa", chị Thảo nói.

Tương tự, chị Ngân, ở Đồng Nai, cũng sử dụng nhiều liều thuốc tránh thai khẩn cấp trong thời gian gần. Chị chia sẻ cũng có nghe nói đến tác dụng phụ nhưng không nghĩ nó lại kinh khủng đến thế. Trong hơn 6 tháng liên tục, chị Ngân bị rối loạn kinh nguyệt và thỉnh thoảng đau bụng dưới bất chợt không thể kiểm soát. Có tháng chị đến kỳ kinh nguyệt tận hai, ba lần, vừa hết vài hôm thì lại có. Có tháng lại bị mất kinh nhưng bụng dưới vẫn đau âm ỉ. Chưa kể, chị vô cùng mệt mỏi, luôn trong tình trạng căng thẳng, cáu gắt dù chẳng có lý do gì cả.

Bác sĩ Nguyễn Thị Bạch Nga, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Hùng Vương, hồi tháng 5/2021 tư vấn trên VnExpress về các biện pháp tránh thai, cho rằng thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là một biện pháp tránh thai. Do đó, không nên sử dụng thường xuyên, chỉ dùng để "chữa cháy" khi khẩn cấp như thủng bao cao su hoặc không kiềm chế trong giai đoạn nguy hiểm dễ thụ thai.

"Chưa có bằng chứng nào thuốc ngừa thai ảnh hưởng đến khả năng sinh con và gây dị tật cho thai nhi. Tuy nhiên, sử dụng thường xuyên thuốc tránh thai khẩn cấp sẽ dễ bị rong kinh, rong huyết, rối loạn kinh nguyệt...", bác sĩ Nga cảnh báo.

Hồi tháng 8, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cũng tiếp nhận một bệnh nhân nữ 34 tuổi vào viện do bị đau tức ngực, khó thở ngày thứ hai. Bệnh nhân cho biết thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp 10 năm nay, thường uống 12-15 viên/tháng. Kết quả xét nghiệm và chụp CT ngực cho thấy hình ảnh huyết khối động mạch phổi hai bên, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị huyết khối thuyên tắc động mạch phổi cấp tính/lạm dụng thuốc tránh thai.

Chia sẻ về trường hợp này, bác sĩ Phạm Quang Trình, Khoa Cấp cứu bệnh viện cho biết tắc mạch phổi là một cục máu đông lọt vào mạch máu trong phổi và ngăn chặn dòng lưu thông bình thường của máu tại vùng đó, gây trở ngại trong việc trao đổi khí. Một trong những yếu tố có nguy cơ gây bệnh này chính là lạm dụng thuốc tránh thai.

Nghiên cứu của Alain Weill đăng ở tạp chí BMJ 2016, trong số 100.000 phụ nữ sử dụng thuốc viên tránh thai trong một năm, ước tính có 33 phụ nữ sẽ bị thuyên tắc phổi.

Tại Việt Nam, theo số liệu của Tổng cục Thống kê, mỗi năm dân số tăng thêm khoảng gần một triệu người. Trong những năm tới, số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15-49) tăng và dự báo sẽ đạt cực đại vào năm 2027-2028, do đó nhu cầu sử dụng các phương tiện tránh thai cũng tăng.

Thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả tránh thai thấp hơn thuốc tránh thai hàng ngày, theo các bác sĩ. Hiện nay, nhiều người vẫn nhầm lẫn thuốc tránh thai khẩn cấp và hằng ngày nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp liên tục như biện pháp tránh thai thường quy. Do đó, người dùng không đạt được hiệu quả ngừa thai mà còn mang đến nhiều tác dụng phụ nguy hiểm như chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, chảy máu giữa chu kỳ kinh nguyệt, giảm ham muốn yêu, thậm chí tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng...

Khuyến cáo từ nhà sản xuất, chỉ nên sử dụng tối đa hai viên thuốc tránh thai khẩn cấp mỗi tháng và ba lần trong một năm. Không nên thường xuyên uống sau quan hệ, mà chỉ sử dụng nó trong những trường hợp thật sự "khẩn cấp".

Thuốc tránh thai hiện rất phổ biến, bán ở các nhà thuốc tây và không cần kê toa. Các bác sĩ khuyến cáo người dùng tránh thai khẩn cấp nên hiểu đây là giải pháp tạm thời. Phụ nữ nên đến bệnh viện có chuyên khoa sản, để bác sĩ tư vấn biện pháp tránh thai an toàn, hiệu quả.

Tại sao không nên dùng thuốc tránh thai khẩn cấp?

Khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp trong thời gian hoặc quá liều dùng sẽ là tăng nguy cơ làm teo niêm mạc tử cung, sảy thai, vô sinh,... Do đó, chị em chỉ nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp trong trường hợp “bất khả kháng” và không lạm dụng như một phương pháp tránh thai an toàn.

Uống thuốc tránh thai 72h có ảnh hưởng gì không?

Việc lạm dụng thuốc ngừa thai 72h có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như gây teo niêm mạc tử cung, ảnh hưởng sinh sản, suy yếu gan, thận.

Uống tránh thai khẩn cấp bao lâu thì có kinh?

Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa nhiều nội tiết tố khiến thay đổi nội tiết tố đồng thời tâm lý căng thẳng, làm việc và sinh hoạt thất thường khiến chị em dễ bị chậm kinh. Nhưng nhìn chung, uống thuốc tránh thai khẩn cấp có thể bị chậm kinh khoảng 1 - 2 tuần, thậm chí 2 - 3 tháng sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp.

Uống thuốc tránh thai khẩn cấp khi cho con bú có ảnh hưởng gì không?

Thuốc tránh thai khẩn cấp dành cho con bú chứa hoạt chất levonorgestrel sẽ không gây hại đến trẻ, do đó chị em có thể yên tâm sử dụng khi thật sự cần thiết. Nếu tiếp tục nuôi con bằng sữa mẹ, phụ nữ đến gặp bác sĩ để được tư vấn lựa chọn cách tránh thai lâu dài và phù hợp với bà mẹ đang cho con bú nhất.